W kontekście podanej problematyki należy zwrócić uwagę m.in. na regulacje SamGminU, która w art. 40 ust. 2 pkt 4 stanowi, że na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Uszczegółowienie ww. zasady następuje w przepisach GospKomU, która z kolei w art. 4 sanowi, że:

1. Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o:

1) wyborze sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej;

2) wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego.

2. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 2, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mogą powierzyć organom wykonawczym tych jednostek.

Na kanwie przytoczonych wyżej regulacji prawnych warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Śląskiego z 30.9.2022 r. (Nr NPII.4131.1.818.2022); opublikowane w wojewódzkim dzienniku urzędowym 5.10.2022 r. W stanie faktycznym ww. sprawy zakwestionowano zapis uchwały rada miasta, w zakresie wyszczególnionym niżej:

1. Ustala się następujące rodzaje opłat za korzystanie z miejsc postojowych, obowiązujące odrębnie dla każdej doby:

1) ryczałtową, tj. (…..) lub postój poza wskazanym czasem rozpoczęcia i zakończenia (…).

W uzasadnieniu swojego stanowiska organ nadzoru wskazał m.in. na orzecznictwo sądowe, w tym na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21.6.2018 r., I FSK 954/16. Wynika z niego, że art. 4 ust. 1 pkt 2 GospKomU, upoważniający organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego do decydowania o „wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego”, nie przyznaje tym organom kompetencji do wprowadzania kar pieniężnych za niedozwolone sposoby korzystania z obiektu użyteczności publicznej.

Po wtóre podano, że ww. wyróżniony zapis został podjęty z istotnym naruszeniem art. 40 ust. 2 pkt 4 SamGminU w związku z art. 4 ust. 1 pkt 2 GospKomU w związku z art. 7 Konst. Podkreślono również, że z unormowania art. 4 ust. 1 pkt. 2 GospKomU nie można wywodzić upoważnienia organu stanowiącego gminy do wprowadzania zasad ustalenia opłaty ryczałtowej za postój „poza wskazanym czasem rozpoczęcia i zakończenia”, de facto „opłaty dodatkowej” za parkowanie pojazdów z przekroczeniem opłaconego czasu parkowania.

Upoważnienia rady gminy do określenia tak rozumianej „opłaty dodatkowej” nie można również domniemywać. Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mogą zatem sięgnąć po taki instrument tylko wtedy, gdy ustawodawca wprost upoważni je (bez posługiwania się przez organy domniemaniem kompetencji) do wprowadzania unormowań o charakterze represyjnym. Zatem art. 4 ust. 1 pkt 2 GospKomU, upoważniający organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego do stanowienia o wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego, nie przyznaje tym organom kompetencji do wprowadzania „opłat dodatkowych” mających charakter kary pieniężnej za niewykonanie obowiązku zapłaty ustanowionych przez te organy opłat.

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody ma prawne uzasadnienie. Rada gminy jest uprawniona jedynie do określenia sposobu pobierania opłat za korzystanie z urządzeń użyteczności publicznej, a nie wprowadzania zasad pobierania dodatkowych opłat o charakterze represyjnym.

Źródło: http://dzienniki.slask.eu/actbymonths.