Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 22.11.2021, II SA/Ol 803/21, stwierdził, że czynność ogłoszenia przetargu na zbycie nieruchomości nie stanowi aktu wydawanego w trybie postępowania administracyjnego. Nie obliguje również organu do wydania w przyszłości rozstrzygnięcia, ani nie może stanowić przyrzeczenia administracyjnego. 

Zasady, na jakich właściwe organy (wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu, samorząd województwa) gospodarują nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego zostały określone w GospNierU. Ustawa zawiera przepisy określające sposób gospodarowania nieruchomościami w trybie administracyjnoprawnym, np. w zakresie ustanawiania prawa trwałego zarządu lub wywłaszczania i ustalania odszkodowania z tego tytułu. Tym niemniej określa ona również zasady występowania Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego w sferze dominium, czyli działających jak właściciel nieruchomości.

Przedmiotowe zarządzenie klasyfikuje się jako oświadczenie woli i jest przejawem uprawnień właścicielskich (art. 140 KC). Dodatkowo nadmienić trzeba, że na gruncie przepisów GospNierU nie można przypisać mu charakteru aktu z zakresu administracji publicznej, bowiem nie wywołuje ono żadnych skutków administracyjnoprawnych i tym samym nie podlega kognicji sądu administracyjnego. 

Wskazać należy, że okoliczność, iż gospodarowanie mieniem publicznym przez Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego doznaje na gruncie tej ustawy ograniczeń nie powoduje, że spory w tym zakresie tracą charakter cywilnoprawny. W judykaturze jednoznacznie przyjmuje się, że prawidłowość przeprowadzenia procedury przetargowej może być zweryfikowana wyłącznie w postępowaniu wszczętym powództwem do sądu powszechnego. 

Orzecznictwo

Dodatkowo wskazać należy, że w uchwale składu 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27.7.2009 r., I OPS 1/09 podkreślono, że unormowania GospNierU w zakresie dotyczącym obrotu nieruchomościami Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, regulują czynności cywilnoprawne w sposób szczególny w stosunku do ogólnych zasad określonych w KC. Działalność Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do mienia stanowiącego ich własność nie opiera się wyłącznie na przepisach prawa cywilnego, ale ze względu na publicznoprawny status Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego oraz przysługującego im mienia, obrót ten regulowany jest także przepisami prawa publicznego. Publicznoprawny charakter tych podmiotów oraz przeznaczenie mienia, którym dysponują na zaspokojenie potrzeb wspólnoty stanowi uzasadnienie wprowadzenia ograniczeń w zakresie swobody dysponowania mieniem i swobody zawierania umów oraz samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. Szczególne unormowania ustawy dotyczące obrotu nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego podyktowane są tym, iż mienie to ma służyć przede wszystkim celom publicznym. Dlatego też przyjęta w KC fundamentalna zasada swobody umów oraz swoboda właściciela rozporządzania jego rzeczą doznaje określonych ograniczeń. Przywołując powyższe wywody zauważyć trzeba, że ograniczenia te – dokonywane m.in. poprzez procedurę przetargową – nie powodują jednak, że spory w tym zakresie tracą cywilnoprawny charakter.