Stan faktyczny
Mieszkanka G. wystąpiła do burmistrza z wnioskiem o pozwolenie na zajęcie pasa zieleni pod prowadzenie działalności handlowej (straganu), ale burmistrz odmówił, powołując się na przepisy art. 20 pkt 8, art. 39 ust. 3 oraz art. 40 ust. 1 i 2 ustawy z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 260 ze zm. – obecnie: Dz.U. z 2015 r. poz. 460 ze zm. – dalej: DrPublU). Argumentował przy tym, że generalnie obowiązuje zakaz lokalizacji w tym miejscu obiektów niezwiązanych z potrzebami drogowymi, a poza tym byłoby to niebezpieczne.
Burmistrz podnosił, że pas zieleni jest dość wąski i znajduje się pomiędzy parkingiem a chodnikiem, co może spowodować, że klient wejdzie pod pojazd poruszający się po parkingu lub zderzy się z pieszym poruszającym się po chodniku. Ponadto trawnik podlega ochronie, a jego niszczenie grozi odpowiedzialnością karną.
Kobieta (prowadząca stragan w tym miejscu od wielu lat) odwołała się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO). Według niej odmowa zgody burmistrza to represja, ponieważ jej sklep stanowiłby zagrożenie dla nowo powstałego po sąsiedzku pawilonu. Według Hanny Z. ochrona zieleni nie uzasadnia odmowy, gdyż trawnik w tym miejscu jest zaniedbany. Nie byłoby także zagrożenia dla ruchu, ponieważ klienci wchodzą do jej sklepiku od strony chodnika, a to właśnie u konkurencji wychodzą na parking.
Decyzja SKO
Decyzja burmistrza została utrzymana w mocy przez SKO: zezwolenie na zajęcie pasa drogowego ma charakter uznaniowy, a bezpieczeństwo ruchu drogowego ma pierwszeństwo. Według SKO burmistrz może udzielić zezwolenia na zajęcie pasa drogowego tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach, a wnioskodawczyni odpowiednich argumentów nie dostarczyła.
Stanowisko WSA
W związku z powyższym Hanna Z. wniosła skargę do WSA, a ten przychylił się do jej argumentów (II SA/Op 574/15, Legalis). Sąd podniósł, że z art. 39 ust. 1 DrPublU wynika generalny zakaz dokonywania w pasie drogi „jakichkolwiek czynności niesłużących drodze i urządzeniom z nim związanym”, ale w art. 39 ust. 3 DrPublU są wymienione przesłanki, kiedy jednak w szczególnie uzasadnionych przypadkach można to zrobić. Stosowną decyzję, na podstawie art. 40 ust. 1 w zw. z art. 39 ust.1 i 3 DrPublU, wydaje zarządca drogi.
Jak stwierdził WSA, decyzja ma charakter uznaniowy, ale to nie oznacza, że wybór treści rozstrzygnięcia może być dowolny. Według Sądu organ I instancji nie rozważył w ogóle zaistnienia szczególnie uzasadnionego przypadku, a organ odwoławczy nie uzasadnił odpowiednio swojej odmowy: „Stwierdzenie, że organ odwoławczy także nie dopatrzył się takiego szczególnie uzasadnionego wypadku, nie zostało poparte jakimkolwiek wywodem uzasadnienia”.
Sąd podważył także stwierdzenie, że stoisko będzie zagrażało bezpieczeństwu ruchu w pasie drogowym. Według WSA „uzasadnienie decyzji organów obu instancji jest ogólnikowe i nieprzekonujące”. Sąd nie uznał także argumentu o konieczności zachowania w tym miejscu zieleni (z dołączonych zdjęć wynikało, że w danym miejscu żadna trawa nie rośnie).
Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa
Uwzględniając skargę, WSA stwierdził, że naczelną zasadą postępowania administracyjnego jest zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa z art. 8 ustawy z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 26; dalej: KPA). Z tego wynika obowiązek uzasadniania decyzji, a zdaniem WSA „(…) dowolność ocen, bez właściwej argumentacji prawnej i faktycznej, niewątpliwie narusza wskazaną wyżej zasadę wynikającą z art. 8 KPA”.