Rada gminy wprowadzając wzór deklaracji i  zwolnienie dla rodzin wielodzietnych z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, musi przestrzegać upoważnienia ustawowego z CzystGmU. Nie może więc rozszerzać tego upoważnienia ustawowego m.in. na wymóg podawania danych Karty Dużej Rodziny. Kluczowa jest liczebność rodziny, czyli minimum troje dzieci ‒ uchwała Kolegium RIO w Poznaniu z 11.8.2021 r. (20/1308/2021; źródło: https://bip.poznan.rio.gov.pl).

W pierwszej kolejności warto przypomnieć o treści art. 6n CzystGmU. Z regulacji tej wynika m.in., że rada gminy, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego obliczenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ułatwienia składania deklaracji, określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego wzór deklaracji o wysokości tej opłaty składanej przez właścicieli nieruchomości, z uwzględnieniem art. 6m ust. 1a i 1b. Z tych ostatnich regulacji wynika m.in., że deklaracja zawiera dane niezbędne do określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wysokość samej opłaty. Nadto, rada gminy określając wzór deklaracji może wymagać podania następujących danych:

  • imię i nazwisko lub nazwę właściciela nieruchomości oraz adres miejsca zamieszkania lub siedziby;
  • adres nieruchomości; 
  • dane stanowiące podstawę zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi; 
  • numer telefonu właściciela nieruchomości; adres poczty elektronicznej właściciela nieruchomości;
  • inne informacje niezbędne do wystawienia tytułu wykonawczego 
  • oraz informacje dotyczące posiadania kompostownika przydomowego i kompostowania w nim bioodpadów stanowiących odpady komunalne. 

Z punktu widzenia poruszonej problematyki kluczowe znaczenie ma art. 6k CzystGmU, gdzie postanowiono, że:

4. Rada gminy, w drodze uchwały, może zwolnić w całości lub w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w części dotyczącej gospodarstw domowych, w których dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, o której mowa w art. 8 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2020 r. poz. 1876 i 2369), lub rodziny wielodzietne, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1348 i 2400). 

Na kanwie tej regulacji warto wspomnieć o stanowisku wyrażonym w uchwale Kolegium RIO w Poznaniu z 11.8.2021 r. (20/1308/2021; źródło: https://bip.poznan.rio.gov.pl).

W powyższej uchwale zakwestionowano zapisy wzorca deklaracji na odpady komunalne wprowadzające wymóg podania informacji o Karcie Dużej Rodziny w zakresie numeru tej karty. Organ nadzoru w motywach rozstrzygnięcia wskazał m.in., że:

Obowiązujące przepisy prawa nie uzależniają wprowadzenia zwolnienia od posiadania przez rodziny wielodzietne „Karty Dużej Rodziny”, ani też nie uprawniają organów stanowiących gmin do wprowadzania takich warunków w podejmowanych przez nich uchwałach dot. zwolnień i w konsekwencji stanowi to naruszenie ww. przepisu.

Wskutek powyższych argumentów RIO podważyła wspomniane zapisy wzoru deklaracji.

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze regionalnej RIO jest prawnie uzasadnione. Nie ma podstaw prawnych, aby rada gminy we wzorcu deklaracji wymagała podawania danych Karty Dużej Rodziny w celu wykazania prawa do zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ustawodawca bowiem ustanowił prawo zwolnienia z opłaty dla rodzin wielodzietnych wymienionych w KartaDRU, a nie dla rodzin posiadających tą kartę. Warto dodać, że rodzina wielodzietna w myśl tej ustawy, to rodzina, w której rodzic (rodzice) lub małżonek rodzica mają lub mieli na utrzymaniu łącznie co najmniej troje dzieci bez względu na ich wiek.