Zasadniczo organy podatkowe nie mogą ściągać zobowiązań podatkowych po pięciu latach, licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.; dalej: OrdPU). Nie dotyczy to sytuacji, w której został zastosowany środek egzekucyjny przerywający bieg terminu przedawnienia. Jednym z nich jest wszczęcie egzekucji. Bieg przedawnienia przerywa każdy środek egzekucyjny (np. zajęcie rachunku bankowego), o którym podatnik został zawiadomiony (art. 70 § 4 OrdPU).

Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. Oznacza to, że zobowiązanie przedawni się najwcześniej za kolejnych 5 lat, jeśli organ podatkowy zastosuje kolejny środek egzekucyjny, to bieg terminu przedawnienia znów zostanie przerwany.

Z uchwały NSA z 26.2.2018 r. wynika, że uchylenie ostatecznej decyzji wymiarowej powoduje powrót do stanu sprzed zastosowania środka egzekucyjnego. Tym samym NSA rozstrzygnął wątpliwości dotyczące tego, co dzieje się w sytuacji, gdy ostateczna decyzja podatkowa, na podstawie której wszczęto egzekucję (to przerywało bieg przedawnienia) zostanie następnie uchylona.

W ocenie NSA w takiej sytuacji można uznać, że nie doszło do przerwania biegu przedawnienia i że zobowiązanie przedawniało się w normalnym trybie 5 lat. Uchylenie samej decyzji (podobnie jak uchylenie postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności) niweczy niekorzystne dla podatników skutki zastosowania środka egzekucyjnego. Pobranie nienależnego podatku nie może powodować przerwania biegu terminu przedawnienia. W przeciwnym razie, zdaniem sądu, dochodziłoby do nieuzasadnionego różnicowania podatników ze względu na ich sytuację materialną. Osoby, od których podatek został już wyegzekwowany (koniec egzekucji), znalazłyby się w sytuacji gorszej od tych, które nie miały wystarczających środków na pokrycie należności.

Poza tym, naruszenie prawa przez organy państwa nie może dawać im korzyści w postaci dłuższego terminu na określenie podatku. Decyzja organu w sprawie określenia należności podatkowej w tej sytuacji musi zostać wydana przed przedawnieniem zobowiązania oraz musi stać się prawomocna przed tym przedawnieniem.