Istnieje luka w prawie
Konieczność zmiany powyższego przepisu jest spowodowana postanowieniem wydanym przez Trybunał Konstytucyjny 29 marca 2013 r., sygn. akt S 2/13. W tej sprawie organy skarbowe odmówiły podatnikowi prawa do zwolnienia z podatku kwoty otrzymanego od pracodawcy odszkodowania za dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę oraz odszkodowania za niewykonanie umowy o zakazie konkurencji. Zdaniem organów skarbowych, odszkodowania te nie są objęte zwolnieniem z podatku dochodowego od osób fizycznych. Stanowisko organów skarbowych utrzymały w mocy sądy administracyjne obu instancji. Podatnik złożył skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego, w której zarzucił niezgodność z konstytucją art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim wyłącza inne niż ustawa i przepisy wykonawcze źródła prawa pracy, w tym układy zbiorowe pracy, na podstawie których zasądzane jest odszkodowanie.
Trybunał odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i stwierdził w postanowieniu, że art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera lukę prawną. Jednocześnie Trybunał zasygnalizował Sejmowi i Radzie Ministrów uzupełnienia tego przepisu o inne – obok wymienionych w nim źródła prawa pracy, na podstawie których możliwe jest zasądzenie odszkodowania. Trybunał stwierdził, że układy zbiorowe pracy oraz inne porozumienia pracownicze stanowią źródła prawa pracy, określające zarówno obowiązki, jak i uprawnienia pracodawców oraz pracobiorców. Postanowienia układów zbiorowych oraz innych aktów prawa pracy obowiązują bezpośrednio w stosunkach pracy, tak jak przepisy aktów rangi ustawowej, rozporządzeń wykonawczych czy też prawa międzynarodowego – podkreślił Trybunał Konstytucyjny.
Sejm do tej pory nie wyszedł z inicjatywą zmian omawianego przepisu. Projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w tej kwestii przygotował Senat.
Jakie zmiany dla zatrudnionych?
W myśl senackiego projektu zmian w ustawie o podatku dochodowego od osób fizycznych, zwolnione od tego podatku będą otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, lub postanowień układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy. Artykuł ten definiuje prawo pracy jako przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.
Omawiana zmiana w ustawie o podatku dochodowym będzie miała zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2014 r. Nowelizacja ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Omawiany projekt trafił do prac w Sejmie.
Ministerstwo Finansów o proponowanych zmianach
Ministerstwo Finansów w stanowisku do omawianego projektu nowelizacji przyznało, że kształtowanie stosunków pracy przy wykorzystaniu układów zbiorowych pracy wynika z postanowień działu jedenastego Kodeksu pracy, a akty prawne, w tym ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może zawierać luk. W ocenie resortu finansów proponowane zmiany trzeba jednak przeprowadzić z zachowaniem ostrożności, po to, aby nie pozbawić organów podatkowych kontroli nad zakresem zwolnień podatkowych i aby nie stanowiły one pola do nadużyć.
Źródło: www.senat.gov.pl (druk senacki nr 579)
