25.8.2016 r. dłużnicy „H.” spółki jawnej wnieśli skargę o wznowienie postępowania zakończonego orzeczeniem referendarza sądowego w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Sąd odrzucił skargę jako niedopuszczalną, ponieważ postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie i nie rozstrzyga sporu merytorycznie. Skarga o wznowienie postępowania przysługuje jedynie od orzeczenia prawomocnego, które zawiera rozstrzygnięcie co do istoty sprawy.

Sąd rozpoznający zażalenie skierował do SN pytanie prawne o następującej treści: „Czy – z uwagi na niekonstytucyjność przepisów art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 PrBank – jest dopuszczalna skarga o wznowienie postępowania w sprawie o nadanie klauzuli wykonalności na bankowy tytuł wykonawczy?”.

Jak wskazano, za stanowiskiem o niedopuszczalności wniesienia skargi o wznowienie postępowania w sprawie o nadanie klauzuli wykonalności na bankowy tytuł wykonawczy przemawia argument, że postępowanie klauzulowe nie rozstrzyga sporu merytorycznie, a jedynie jest postępowaniem formalnie umożliwiającym wszczęcie i przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego. Tym samym postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie, ponieważ nie następuje w postępowaniu rozpoznawczym (zob. uchwała SN z 4.8.2006 r., III CZP 51/06, Legalis; postanowienie SN z 4.1.1973 r., I CZ 152/72, Legalis). Ponadto przyjmuje się, że wyrok TK stwierdzający niezgodność przepisu z Konstytucją RP i odraczający utratę mocy obowiązującej przepisu wywołuje skutek wyłącznie na przyszłość.

Stanowisko przeciwne znajduje oparcie w poglądzie, że skoro w art. 4161 KPC przewidziano możliwość uchylenia prawomocnych postanowień niekończących postępowania w sprawie, wydanych na podstawie przepisów niekonstytucyjnych, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o wznowieniu postępowania, na podstawie art. 13 § 2 KPC, to trudne do zaakceptowania jest założenie, że wznowienie postępowania jest możliwe jedynie w przypadku postanowień kończących postępowanie w sprawach, których dotyczy art. 399 § 2 KPC, a już nie do postanowień w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności. Postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu ma charakter postanowienia kończącego merytorycznie postępowanie w sprawie. Rozstrzygnięcie sądu wydane na podstawie art. 782 KPC kończy bowiem postępowanie klauzulowe i jest ono jedynym orzeczeniem merytorycznym, jakie sąd wydaje w tym postępowaniu.

Odmawiając podjęcia uchwały SN wyjaśnił, że wznowienie postępowania jest niedopuszczalne. Przyjęto, że skoro TK odłożył wejście w życie wyroku to postępowania w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności w czasie po wydaniu wyroku, a przed utratą mocy obowiązującej przepisu mogły być prowadzone.