W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 828 opublikowano rozporządzenie Ministra Zdrowia z 11.4.2022 r. w sprawie przeprowadzania okresowych badań lekarskich strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej oraz badań lekarskich kandydata na strażaka ratownika ochotniczej straży pożarnej (Dz.U. z 2022 r. poz. 828).

Rozporządzenie jest aktem wykonawczym do ustawy z 17.12.2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2490; dalej: OSPU). Z art. 10 ust. 3 i 4 OSPU wynika, że:

  • strażak ratownik OSP ma prawo do bezpłatnych okresowych badań lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do udziału w działaniach ratowniczych;
  • kandydat na strażaka ratownika OSP ma prawo do bezpłatnych badań lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do udziału w szkoleniu podstawowym przygotowującym do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych.

W rozporządzeniu określono, że okresowe badania lekarskie strażaka ratownika OSP przeprowadza się, nie rzadziej niż raz na 3 lata, na podstawie skierowania wydanego przez podmiot kierujący na badania, którym jest wójt (burmistrz lub prezydent miasta) właściwy ze względu na siedzibę OSP. Lekarz może wyznaczyć wcześniejszą datę następnych badań lekarskich, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny i monitorowania stanu zdrowia strażaka ratownika OSP. Skierowanie wydaje się strażakowi ratownikowi OSP nie później niż 30 dni przed wyznaczonym terminem kolejnych badań.

Skierowanie (strażaka ratownika i kandydata) powinno zawierać:

  1. dane osobowe (imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer PESEL, adres miejsca zamieszkania), a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL – nazwę i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
  2. nazwę i adres OSP;
  3. funkcję pełnioną w OSP (nie dotyczy to kandydatów na strażaka ratownika OSP);
  4. informacje o specyfice działań ratowniczych, w tym informacje o występowaniu czynników szkodliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia.

W ramach przeprowadzanych badań lekarskich lekarz przeprowadzający badanie lekarskie może poszerzyć jego zakres o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne, w zależności od wskazań, w szczególności otolaryngologiczne, neurologiczne, okulistyczne, dermatologiczne, alergologiczne lub psychologiczne oraz badania dodatkowe, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia strażaka ratownika OSP albo kandydata na strażaka ratownika OSP. Badanie przeprowadza się po sprawdzeniu tożsamości osoby badanej. Zakres oraz częstotliwość takich badań określa załącznik do rozporządzenia.

Jeżeli strażak ratownik, kandydat na strażaka ratownika albo podmiot kierujący na badania nie będą zadowoleni z orzeczenia lekarskiego. W takiej sytuacji osoby te mogą w ciągu 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia może za pośrednictwem lekarza, który je wydał, wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania do:

  • wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na siedzibę podmiotu kierującego na badania lekarskie albo
  • instytutu badawczego w dziedzinie medycyny pracy albo Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni – w przypadku gdy odwołanie dotyczy orzeczenia lekarskiego wydanego przez lekarza zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy.

Lekarz, za którego pośrednictwem jest wnoszony wniosek przekazuje go niezwłocznie, wraz z dokumentacją badań, do właściwego podmiotu odwoławczego. Ponowne badanie przeprowadza się w ciągu 14 dni od dnia otrzymania wniosku, zaś orzeczenie wydane w wyniku przeprowadzonego ponownego badania jest ostateczne.

Rozporządzenie zawiera też przepisy przejściowe, zgodnie z którymi:

  • do skierowania wydanego przez podmiot kierujący na badania, wniosku o przeprowadzenie ponownego badania oraz orzeczenia lekarskiego wydanych lub złożonych na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z 30.11.2009 r. w sprawie przeprowadzania okresowych bezpłatnych badań lekarskich członka ochotniczej straży pożarnej biorącego bezpośredni udział w działaniach ratowniczych (Dz.U. z 2009 r. poz. 1627) stosuje się przepisy omawianego rozporządzenia;
  • orzeczenia lekarskie wydane na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z 2009 r. zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane.