System bezpieczeństwa dokumentów publicznych
System bezpieczeństwa dokumentów publicznych został powołany przez ustawę o dokumentach publicznych (dalej: DokumentyPublU). Zgodnie z art. 1 ust. 2 DokumentyPublU obejmuje on projektowanie, wytwarzanie, przechowywanie oraz weryfikację autentyczności dokumentów publicznych, a także inicjowanie zmian zabezpieczeń dokumentów publicznych przed fałszerstwem w oparciu o analizę przypadków fałszerstw dokumentów publicznych oraz współpracę z międzynarodowymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się bezpieczeństwem tych dokumentów. Ratio legis wprowadzenia DokumentyPublU do polskiego systemu prawnego było zapewnienie, by „dokumenty wydawane przez organy publiczne były sporządzane na blankietach o ustalonym wzorze, z zabezpieczeniami utrudniającymi ich sfałszowanie” [https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=2364 (dostęp: 6.5.2024 r.)].
W uzasadnieniu projektu DokumentyPublU [https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2153 (dostęp: 6.5.2024 r.)] wskazano, że utworzenie skutecznego systemu bezpieczeństwa dokumentów umożliwi zminimalizowanie zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa i UE oraz porządku publicznego, narażonego poprzez przestępstwa związane z fałszowaniem i wykorzystywaniem sfałszowanych dokumentów, których rocznie odnotowuje się ponad 60 000. Obszar bezpieczeństwa dokumentów publicznych uznano za strategiczny w sferze gospodarczej, ekonomicznej, finansowej i prawnej. Zdecydowano się na skategoryzowanie dokumentów ze względu na ich znaczenie w trzech hierarchicznych kategoriach i przyznanie im określonego rodzaju zabezpieczeń technicznych.
Tabela 1. Kategorie dokumentów publicznych – charakterystyka
| DOKUMENTY PUBLICZNE | |||
| poziom ochrony | KATEGORIA I | KATEGORIA II | KATEGORIA III |
| stopień bezpieczeństwa | dokumenty najistotniejsze ze względu na bezpieczeństwo państwa objęte szczególnymi środkami bezpieczeństwa | dokumenty istotne ze względu na bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i prawnego | dokumenty mające wpływ na bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i prawnego |
| sposób regulacji | enumeratywne wyliczenie w przepisach ustawowych | delegacja – rozporządzenie | delegacja – rozporządzenie |
| przedmiot szczególny | brak | broń, międzynarodowy przewóz towarów niebezpiecznych, wykształcenie wyższe i specjalistyczne, świadectwa dojrzałości | koncesje, pozwolenia, licencje, zaświadczenia, świadectwa i certyfikaty związane z bezpieczeństwem transportu, kwalifikacje zawodowe, świadectwa ukończenia szkoły, legitymacje szkolne i studenckie oraz dokumenty uprawniające do różnego rodzaju ulg |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie DokumentyPublU.
System został stworzony dla enumeratywnie wymienionych dokumentów, którym przyznano odpowiednio status dokumentów publicznych pierwszej, drugiej lub trzeciej kategorii. Zostały one podzielone ze względu na stopień wpływu na bezpieczeństwo państwa na dokumenty najistotniejsze (pierwsza kategoria), istotne (druga kategoria) i mające wpływ (trzecia kategoria). System ten, na podstawie art. 1 ust. 2 DokumentyPublU, obejmuje siedem głównych zadań dotyczących:
1) projektowania dokumentów publicznych,
2) wytwarzania dokumentów publicznych,
3) przechowywania dokumentów publicznych,
4) weryfikacji autentyczności dokumentów publicznych,
5) inicjowania zmian zabezpieczeń dokumentów publicznych przed fałszerstwem w oparciu o analizę przypadków fałszerstw,
6) podnoszenia poziomu edukacji w zakresie wiedzy o bezpieczeństwie dokumentów publicznych,
7) współpracy z międzynarodowymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się bezpieczeństwem dokumentów publicznych.
Zaletą DokumentyPublU jest wprowadzenie do systemu prawnego definicji dokumentu publicznego, doprecyzowanej przez zamknięty katalog dokumentów publicznych. Politykę bezpieczeństwa dokumentów publicznych i funkcjonowanie systemu zapewnia minister właściwy do spraw wewnętrznych (art. 1 ust. 3 DokumentyPublU). Do realizacji obowiązków wynikających z DokumentyPublU została powołana działająca przy ministrze właściwym do spraw wewnętrznych Komisja do spraw dokumentów publicznych (art. 3 ust. 2 DokumentyPublU). Komisja ta ma stały skład, który określają przepisy. Przewodniczący i zastępca powinni być ekspertami z co najmniej pięcioletnim udokumentowanym doświadczeniem w dziedzinie badania autentyczności dokumentów publicznych lub projektowaniu ich systemów zabezpieczeń (art. 49 ust. 3 i 4 DokumentyPublU). Istotną rolę w systemie ustawodawca scedował także na dwa inne podmioty – emitenta dokumentu publicznego oraz jednoosobową spółkę Skarbu Państwa.
Podmiotami odgrywającymi szczególną rolę w powołanym przez DokumentyPublU systemie bezpieczeństwa publicznego są:
1) minister właściwy do spraw wewnętrznych,
2) komisja do spraw dokumentów publicznych,
3) emitent dokumentów publicznych oraz
4) spółka.
Zadania ministra określa art. 3 ust. 1 w zw. z art. 22 ust. 1 DokumentyPublU. Koncentrują się one wokół czynności analityczno-edukacyjnych i kontrolnych. Organ administracji bierze udział w opracowywaniu wzorów dokumentów, analizuje przypadki fałszerstw, inicjuje zmiany zabezpieczeń, także uwzględniając międzynarodowe trendy, czy kontroluje wytwórców blankietów. Kontrolę minister przeprowadza wspólnie z Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Emitentem dokumentu publicznego jest organ administracji publicznej, który powszechnie obowiązujące przepisy prawa upoważniają do określania wzoru dokumentu publicznego (względnie wprowadzenia do obrotu określonego w prawie europejskim wzoru dokumentu) oraz wymogów dla blankietu urzędowego (art. 2 ust. 3 DokumentyPublU). Sztandarowym obowiązkiem emitenta jest zgłaszanie zapotrzebowania na nowe wzory dokumentów publicznych (art. 11 ust. 2), a następnie publikacja plików graficznych o danych dotyczących nowych dokumentów (art. 34). Emitent współdziała także z organami bezpieczeństwa państwa w zakresie wzorów wydawanych przez nich dokumentów (ABW, AW, SWW, SKW).
Blankiety dokumentów i druków zabezpieczonych wytwarza spółka z siedzibą na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Zakład produkcyjny takiej spółki również musi znajdować się w Polsce (art. 2 ust. 7 DokumentyPublU).
Schemat procesu wytworzenia wzoru dokumentu publicznego:
1) wstępne czynności emitenta:
a) zgłoszenie do komisji potrzeby wprowadzenia wzoru dokumentu do obrotu prawnego (w okresie od 9 do 12 miesięcy przed jego wprowadzeniem),
b) opracowanie zagadnień funkcjonalnych – zdefiniowanie funkcji, zakresu danych dokumentu, oznaczeń graficznych, sposobu personalizacji lub indywidualizacji, wydawania dokumentu i jego odpisów, wypisów, wtórników, duplikatów,
c) opracowanie zagadnień technicznych – określenie planowanego nakładu, rodzaju materiału, formy i formatu;
2) rekomendacje zespołu do spraw opracowywania wzoru dokumentu:
a) kategoryzacja dokumentu publicznego,
b) opracowanie projektu wzoru,
c) zatwierdzenie rekomendacji;
3) czynności spółki – wytworzenie blankietów dokumentów i druków zabezpieczonych;
4) końcowe czynności emitenta – publikacja plików graficznych o danych dotyczących nowych dokumentów i przekazanie ich na informatycznym nośniku ministrowi;
5) przechowywanie wytworzonego wzoru:
a) przekazanie blankietów dokumentów publicznych do miejsca ich personalizacji lub indywidualizacji,
b) zabezpieczenie blankietów przed dostępem osób nieuprawnionych, utratą, zniszczeniem lub uszkodzeniem.
Schemat opracowano na podstawie art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 17 ust. 1, art. 34 ust. 1, art. 43 ust. 1 DokumentyPublU.
Istotnym elementem systemu bezpieczeństwa dokumentów publicznych jest ustalenie minimalnych zabezpieczeń przed fałszerstwem, z uwzględnieniem takich kryteriów jak (art. 7 DokumentyPublU):
1) kategorie dokumentów publicznych,
2) funkcje dokumentów publicznych,
3) materiały, z których są wykonane dokumenty publiczne,
4) możliwość weryfikacji autentyczności dokumentów publicznych.
Kolejność wyliczenia kryteriów wskazuje na ich doniosłość w kształtowaniu systemu bezpieczeństwa, w którym najważniejszym jest kategoria dokumentu, do jakiej został zaliczony. Kolejną przesłanką przy kształtowaniu systemu jest funkcja dokumentów publicznych w obrocie gospodarczym i prawnym, kwestie związane z wytwarzaniem dokumentów oraz metody weryfikacji autentyczności danych dokumentów publicznych.
Ustawodawca definiuje pojęcie „zabezpieczenia dokumentów publicznych przed fałszerstwem” jako techniki i technologie, zastosowane w tych dokumentach oraz elementy integralnie związane z blankietem dokumentu publicznego, które mają na celu utrudnienie fałszerstwa danego dokumentu publicznego.
Dla dokumentów publicznych pierwszej kategorii, do których należą dokumenty związane ze statusem administracyjnoprawnym jednostki, ustawodawca przewiduje dwie grupy minimalnych zabezpieczeń przed fałszerstwem. Pierwsza grupa odnosi się do dokumentów publicznych potwierdzających tożsamość i do dokumentów podróży. Natomiast druga grupa dotyczy pozostałych dokumentów publicznych tej kategorii. Jak przyjmuje się w piśmiennictwie, „zróżnicowanie to wynika z funkcji, jakie pełnią te dokumenty [Zob. P. Tarkowski, Komentarz do art. 7, (w:) Ustawa o dokumentach publicznych. Komentarz, Warszawa 2020”].
Dla funkcjonowania systemu bezpieczeństwa dokumentów publicznych istotne jest ustalenie czterech stopni weryfikacji autentyczności dokumentu publicznego (art. 7 ust. 4 DokumentyPublU). Pierwszy stopień odnosi się do osób sprawdzających autentyczność przedkładanych dokumentów publicznych bez użycia sprzętu technicznego, drugi dotyczy pracowników podmiotów publicznych weryfikujących autentyczność przedkładanych dokumentów publicznych z wykorzystaniem ogólnie dostępnych przyrządów powiększających lub emitujących promieniowanie UV. Trzeci stopień weryfikacji autentyczności dokumentów publicznych jest dedykowany dla ekspertów wyspecjalizowanych laboratoriów kryminalistycznych, a czwarty stopień weryfikacji – dla ekspertów podmiotu wyznaczonego przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Istotnym uzupełnieniem i uszczegółowieniem ww. regulacji ustawowej jest określenie w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych wykazu minimalnych zabezpieczeń przed fałszerstwem, wymaganych dla dokumentów publicznych poszczególnych kategorii, z uwzględnieniem kryteriów, o których mowa w art. 7 ust. 1 DokumentyPublU, tj. kategorii dokumentów publicznych, dla których są ustalone, materiałów, z których te dokumenty są wykonane, funkcji, jakie pełnią, oraz możliwości weryfikacji autentyczności dokumentów publicznych w pierwszym, drugim i trzecim stopniu weryfikacji autentyczności. Tą regulacją jest FałszDokZabR.
W załączniku do FałszDokZabR określone zostały wymagania dotyczące zabezpieczeń, z uwzględnieniem materiałów, z których wykonany jest dokument, tj. zabezpieczenia na papierze i w druku, w tym również w podłożu dokumentu, zabezpieczenia związane z folią laminującą, oznaczeniem indywidualnym, personalizacją dokumentu publicznego czy też szczególnym, charakterystycznym dla danego typu dokumentu, innym zabezpieczeniem.
Inne ważne elementy składowe systemu bezpieczeństwa dokumentów publicznych to:
1) ustawowo określone wymagania wobec osób zatrudnionych w Spółce, jak i w podmiotach, których przedmiotem działalności jest wytwarzanie blankietów dokumentów i druków zabezpieczonych, które spełniają wymagania dotyczące bezpieczeństwa wytwarzania blankietów dokumentów publicznych (w tym brak skazania za przestępstwo umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu i bezpieczeństwu powszechnemu oraz obowiązek złożenia oświadczenia o niekaralności) (art. 19 DokumwentyPublU),
2) współdziałanie Spółki oraz ww. podmiotów z Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz z Szefem Służby Wywiadu Wojskowego w zakresie realizacji zadań polegających na sporządzaniu dokumentów publicznych (art. 20 DokumentyPublU),
3) procedura kontroli działalności Spółki i podmiotów, których przedmiotem działalności jest wytwarzanie blankietów dokumentów i druków zabezpieczonych (art. 22-39 DokumentyPublU),
4) funkcjonowanie Rejestru Dokumentów Publicznych (art. 45-47 DokumentyPublU),
5) ewidencjonowanie dokumentów publicznych (art. 44 DokumentyPublU).
Rynek mocy – parametry aukcji głównej dla 2029 r. oraz aukcji dodatkowych dla 2026 r.
W Dz.U. z 2024 r. pod poz. 1154 opublikowano rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 26.7.2024 r. w sprawie parametrów aukcji głównej dla roku dostaw 2029 oraz parametrów aukcji dodatkowych dla roku dostaw 2026, a także parametrów aukcji wstępnych do tych aukcji (dalej: rozporządzenie).
W odniesieniu do parametrów aukcji głównej na rok dostaw 2029 i aukcji wstępnej do tej aukcji:
- zapotrzebowanie na moc w aukcji głównej dla okresu dostaw przypadającego na rok 2029 (dalej: dla 2029 r.) wynosi 5424 MW;
- cena wejścia na rynek nowej jednostki wytwórczej, odzwierciedlająca alternatywny koszt pozyskania mocy przez operatora przez budowę jednostki wytwórczej o najniższych operacyjnych i kapitałowych kosztach stałych, z uwzględnieniem potencjalnej marży na sprzedaży energii elektrycznej i świadczeniu usług systemowych w aukcji głównej dla 2029 r. wynosi 488 zł/kW, natomiast współczynnik zwiększający tę cenę służący do wyznaczenia ceny maksymalnej obowiązującej w aukcji głównej dla 2029 r. wynosi 1,1;
- parametr wyznaczający wielkość mocy poniżej zapotrzebowania na moc w aukcji głównej, dla której cena osiąga wartość maksymalną uwzględniającą ten współczynnik dla 2029 wynosi 10%;
- parametr wyznaczający wielkość mocy ponad zapotrzebowanie na moc w aukcji głównej, dla której cena osiąga wartość minimalną równą 0,01 zł/kW/miesiąc, dla 2029 r. wynosi 107%;
- cena maksymalna określona dla cenobiorcy, wyznaczona na podstawie kapitałowych i operacyjnych kosztów stałych, w aukcji głównej dla 2029 r. wynosi 182 zł/kW;
- maksymalna liczba rund aukcji głównej dla 2029 r. wynosi 12.
Jednostkowy poziom nakładów inwestycyjnych netto odniesiony do mocy osiągalnej netto, uprawniający do oferowania obowiązków mocowych w aukcji głównej dla okresu dostaw przypadającego na rok 2029 na nie więcej niż:
- 15 okresów dostaw przez nową jednostkę rynku mocy wytwórczą, wynosi 2400 zł/kW;
- 5 okresów dostaw przez nową i modernizowaną jednostkę rynku mocy wytwórczą albo jednostkę rynku mocy redukcji zapotrzebowania, wynosi 400 zł/kW.
Natomiast minimalne wielkości obowiązków mocowych planowanych do pozyskania w wyniku aukcji dodatkowych dla 2029 r. wynoszą:
- 500 MW – dla I kwartału;
- 100 MW – dla II kwartału;
- 100 MW – dla III kwartału;
- 500 MW – dla IV kwartału.
Korekcyjne współczynniki dyspozycyjności dla poszczególnych grup technologii dla aukcji głównej dla 2029 r. określono na poziomie z § 10 rozporządzenia, natomiast maksymalne wolumeny obowiązków mocowych dla strefy profilu synchronicznego, dla Litwy i dla Szwecji określa § 11 rozporządzenia.
W odniesieniu do parametrów aukcji dodatkowych na rok dostaw 2026 i aukcji wstępnych do tych aukcji, zapotrzebowanie na moc w aukcjach dodatkowych dla okresu dostaw przypadającego na rok 2026 (dalej: dla 2026 r.) wynosi:
- 2450 MW – dla I kwartału;
- 100 MW – dla II kwartału;
- 100 MW – dla III kwartału;
- 5010 MW – dla IV kwartału.
Cena wejścia na rynek nowej jednostki wytwórczej, odzwierciedlająca alternatywny koszt pozyskania mocy przez operatora przez budowę jednostki wytwórczej o najniższych operacyjnych i kapitałowych kosztach stałych, z uwzględnieniem potencjalnej marży na sprzedaży energii elektrycznej i świadczeniu usług systemowych w aukcjach dodatkowych dla 2026 r. wynosi dla wszystkich kwartałów 487 zł/kW, zaś współczynnik zwiększający tę cenę służący do wyznaczenia ceny maksymalnej obowiązującej w aukcjach dodatkowych dla 2026 r. wynosi dla wszystkich kwartałów 1,0.
Parametr wyznaczający wielkość mocy poniżej i ponad zapotrzebowania na moc w aukcjach dodatkowych, dla której cena osiąga wartość maksymalną uwzględniającą współczynnik określa § 15 i 16 rozporządzenia.
Cena maksymalna określona dla cenobiorcy, wyznaczona na podstawie kapitałowych i operacyjnych kosztów stałych, w aukcjach dodatkowych dla 2026 r. wynosi 169 zł/kW, natomiast maksymalna liczba rund aukcji dodatkowych dla 2026 r. wynosi 12.
Korekcyjne współczynniki dyspozycyjności dla poszczególnych grup technologii dla aukcji dodatkowych dla 2026 r. określa się na poziomie z § 19 rozporządzenia, natomiast maksymalne wolumeny mocowe dla strefy profilu synchronicznego, dla Litwy i dla Szwecji (dla poszczególnych kwartałów 2026 r.) określono w § 20 rozporządzenia.
Rodzinne domy pomocy – nowe rozporządzenie
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 27.7.2024 r. w sprawie rodzinnych domów pomocy (Dz.U. z 2024 r. poz. 1129) rodzinny dom pomocy świadczy usługi bytowe i opiekuńcze w budynku mieszkalnym jednorodzinnym, którego właścicielem lub najemcą jest:
- osoba fizyczna prowadząca rodzinny dom pomocy, w którym ta osoba zamieszkuje;
- podmiot uprawniony, czyli organizacja pozarządowa, o której mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub podmiot wymieniony w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tzn. który może prowadzić działalność pożytku publicznego), prowadzący działalność w zakresie pomocy społecznej – w przypadku rodzinnego domu pomocy prowadzonego przez podmiot uprawniony.
W razie najmu budynku mieszkalnego jednorodzinnego, okres, na który została zawarta umowa najmu, powinien gwarantować właściwe funkcjonowanie rodzinnego domu pomocy, natomiast w jednym budynku mieszkalnym jednorodzinnym może być prowadzony nie więcej niż jeden rodzinny dom pomocy.
Z przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie rodzinnych domów pomocy (dalej: RodzDomPomR) wynika, że:
- w rodzinnym domu pomocy prowadzonym przez osobę fizyczną usługi bytowe i opiekuńcze są świadczone bezpośrednio przez tę osobę, a w przypadku rodzinnego domu pomocy prowadzonego przez podmiot uprawniony usługi te są świadczone przez osobę kierującą rodzinnym domem pomocy;
- świadczenie usług bytowych i opiekuńczych w rodzinnym domu pomocy powinno uwzględniać stan zdrowia, sprawność fizyczną i intelektualną oraz indywidualne potrzeby i możliwości osoby przebywającej w rodzinnym domu pomocy, a także prawa człowieka, w tym w szczególności prawo do poszanowania i ochrony godności, wolności, intymności i poczucia bezpieczeństwa, oraz ochronę dóbr osobistych;
- osoba fizyczna prowadząca rodzinny dom pomocy lub osoba kierująca rodzinnym domem pomocy prowadzonym przez podmiot uprawniony przy świadczeniu usług bytowych i opiekuńczych może korzystać z pomocy innych osób (osób pomagających);
- w rodzinnym dom pomocy jest zapewniona całodobowa obecność osób prowadzących rodzinny dom pomocy lub osób kierujących rodzinnym domem pomocy, lub osób pomagających;
- liczba osób pomagających powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb i możliwości osób przebywających w rodzinnym domu pomocy, w tym także obowiązku zapewnienia obecności osób sprawujących opiekę w porze nocnej;
- zakres usług świadczonych przez osoby pomagające powinien być dokumentowany w sposób umożliwiający podmiotom upoważnionym do kontrolowania rodzinnego domu pomocy dokonanie weryfikacji liczby osób pomagających, a także wymiaru i zakresu świadczonej pomocy;
- osobom przebywającym w rodzinnym domu pomocy zapewnia się dostosowane do ich sprawności psychofizycznej całodobowe usługi bytowe i opiekuńcze określone w § 4 RodzDomPomR;
- w rodzinnym domu pomocy zapewnia się w zakresie usług bytowych dotyczących: miejsca pobytu, wyżywienia, utrzymania czystości i usług opiekuńczych w zakresie określonym w § 5 RodzDomPomR.
Ważne
Osobę wymagającą wsparcia w formie usług świadczonych przez rodzinny dom pomocy kieruje się do tego domu na pobyt okresowy albo pobyt stały na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez kierownika ośrodka pomocy społecznej lub kierownika centrum usług społecznych, w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych, zgodnie z § 6 RodzDomPomR.
Pobyt w rodzinnym domu pomocy jest odpłatny do wysokości odpowiadającej poniesionym miesięcznym wydatkom ustalonym w umowie dotyczącej prowadzenia rodzinnego domu pomocy zawartej między gminą, a osobą fizyczną albo podmiotem uprawnionym, prowadzącymi rodzinny dom pomocy.
W ramach nadzoru kierownik ośrodka lub centrum, w imieniu i z upoważnienia wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, przeprowadza kontrolę w rodzinnym domu pomocy co najmniej raz na pół roku, natomiast w przypadku uzasadnionego podejrzenia występowania uchybień lub nieprawidłowości w funkcjonowaniu rodzinnego domu pomocy, w tym wskutek złożenia skargi przez osobę przebywającą w rodzinnym domu pomocy, kierownik ośrodka lub centrum przeprowadza kontrolę doraźną.
O zakresie i przewidywanym czasie trwania czynności kontrolnych, w tym terminie rozpoczęcia kontroli, kierownik ośrodka lub centrum, co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem kontroli powiadamia osobę prowadzącą rodzinny dom pomocy lub osobę kierującą rodzinnym domem pomocy, co nie dotyczy kontroli doraźnej. W trakcie przeprowadzania kontroli kierownik ośrodka lub centrum lub osoba przez niego upoważniona prowadzi obserwacje, analizuje dokumenty, nawiązuje bezpośredni kontakt z osobami przebywającymi w rodzinnym domu pomocy, a w razie potrzeby kontaktuje się z ich rodzinami lub opiekunami prawnymi, lub osobami pomagającymi. Przebieg kontroli określa § 9 RodzDomPomR.
Poprzednio obowiązywało rozporządzenie MPiPS z 31.5.2012 r. w sprawie rodzinnych domów pomocy (Dz.U. z 2012 r. poz. 719), w związku z czym zgodnie z § 10 omawianego rozporządzenia, do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych do 29.7.2024 r., a także do rozpoczętej i niezakończonej przed tym dniem kontroli w rodzinnym domu pomocy stosuje się przepisy uchylonego rozporządzenia. Ponadto, istniejące w dniu 29.7.2024 r. rodzinne domy pomocy dostosują się do nowych standardów usług zasadniczo najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia, czyli do 29.7.2025 r.
Waga subwencji dla oddziału integracyjnego
To do JST należy przeliczenie ewentualnych korzyści płynących z utworzenia oddziału integracyjnego w szkole.
Zgodnie z Załącznikiem Algorytm podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2024. do rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2024 na oddział integracyjny w szkole gmina otrzyma dodatkowo następującą wagę:
P9 = 0,800 dla uczniów lub słuchaczy niepełnosprawnych w oddziałach integracyjnych w szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych (na podstawie orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego) – wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy – N9,i,
Dodatkowo mogą być naliczone inne wagi dotyczące m.in. położenie jednostki dotującej, poziom nauczania, a także niepełnosprawności ucznia.
Zgodnie z art. 127 ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe uczniowi objętemu kształceniem specjalnym dostosowuje się odpowiednio program wychowania przedszkolnego i program nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Dostosowanie następuje na podstawie opracowanego dla ucznia indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego uwzględniającego zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, o którym mowa w ust. 10.
Biorąc powyższe pod uwagę, to do JST należy przeliczenie ewentualnych korzyści płynących z utworzenia oddziału integracyjnego w szkole.
Zastosowanie ustawy o ochronie sygnalistów do zamówień publicznych
W świetle art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie sygnalistów (dalej: OchrSygnalU) naruszeniem prawa jest bowiem działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa dotyczące zamówień publicznych. Co istotne – jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy o ochronie sygnalistów – ustawa ta odnosi się do materii zamówień publicznych w sposób szerszy niż dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23.10.2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz.Urz. UE L 305 z 26.11.2019, s. 17 ze zm.; dalej: dyrektywa). Określa zakres przedmiotowy jej stosowania obejmując nim również naruszenia odnoszące się do zamówień nawet wyłączonych spod stosowania ustawy – Prawo zamówień publicznych (dalej: PrZamPubl) na podstawie przepisów PrZamPubl, a więc także do zamówień o wartości mniejszej niż 130 000 zł. Zdaniem ustawodawcy taki szeroki zakres objęcia zamówień publicznych przepisami o ochronie sygnalistów jest uzasadniony, mając na uwadze znaczenie regulacji dla funkcjonowania systemu zamówień publicznych i jego przejrzystości w związku z zapewnieniem ochrony sygnalistom w obrębie zamówień publicznych.
Podkreślić jednocześnie trzeba, że na mocy art. 5 ust. 2 OchrSygnalU nie stosuje się jej przepisów do naruszeń prawa w zakresie zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa w rozumieniu art. 7 pkt 36 PrZamPubl, do których nie stosuje się tej ustawy, umów offsetowych zawieranych na podstawie ustawy z 26.6.2014 r. o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 1218) oraz innych środków podejmowanych w celu ochrony podstawowych lub istotnych interesów bezpieczeństwa państwa na podstawie art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Wyłączenie zastosowania ustawy o ochronie sygnalistów do zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa ustawodawca oparł na przepisach dyrektywy, a konkretnie art. 3 ust. 2 oraz motywu 24 dyrektywy. Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy nie wpływa ona na odpowiedzialność państw członkowskich za zapewnienie bezpieczeństwa narodowego ani na uprawnienia państw członkowskich do ochrony swych podstawowych interesów bezpieczeństwa. W szczególności nie stosuje się jej do zgłoszeń w sprawie naruszeń przepisów dotyczących zamówień publicznych dotyczących aspektów obronności lub bezpieczeństwa, chyba że są one objęte odpowiednimi aktami Unii. Ponadto stosownie do motywu 24 dyrektywy bezpieczeństwo narodowe pozostaje w zakresie wyłącznej odpowiedzialności każdego państwa członkowskiego, a dyrektywa nie powinna mieć zastosowania do zgłaszania naruszeń dotyczących zamówień publicznych obejmujących aspekty obronności lub bezpieczeństwa, jeżeli są one objęte zakresem stosowania art. 346 TFUE, zgodnie z orzecznictwem TSUE. Jeżeli państwa członkowskie postanowią rozszerzyć ochronę przewidzianą w dyrektywie na dodatkowe dziedziny lub akty, które nie wchodzą w zakres przedmiotowy jej stosowania, powinny mieć możliwość przyjęcia przepisów szczególnych w celu ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa narodowego w tym zakresie.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę na przepis końcowy, tj. art. 64 OchrSygnalU, zgodnie z którym art. 5 ust. 4, art. 25 ust. 1 pkt 8 oraz przepisy rozdziału 4 OchrSygnalU (zgłoszenia zewnętrzne) wchodzą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 25.12.2024 r.
Rada Ministrów za wydłużeniem ważności orzeczeń o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności
Dnia 30.9.2024 r. wygasa ważność orzeczeń, które zostały wydłużone ustawą z 19.12.2023 r. o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. Zgodnie z szacunkami dotyczy to ok. 399 599 osób.
Ważność orzeczenia wydłużona o 6 miesięcy
Jak wskazuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – konieczne było przygotowanie regulacji umożliwiających zachowanie statusu osób niepełnosprawnych w czasie oczekiwania na wydanie nowego orzeczenia. Warunkiem będzie złożenie wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia.
Przyjęty 16.7.2024 r. przez Radę Ministrów projekt zakłada wydłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności maksymalnie o 6 miesięcy.
Brak tego przepisu skutkowałby utratą świadczeń i ulg przez znaczną część osób niepełnosprawnych. Rozwiąże to problem z zachowaniem ciągłości w statusie osoby niepełnosprawnej i umożliwi korzystanie z systemu ulg i świadczeń wypływających z posiadanego dotychczas orzeczenia.
Rozwiązanie będzie korzystne również dla zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności, które będą mogły zaplanować organizację pracy składów orzekających, w spodziewanym okresie napływu większej liczby wniosków o wydanie orzeczeń.
Zachowanie ciągłości statusu osoby niepełnosprawnej jako pracownika
Projektowana regulacja może mieć pozytywny wpływ na działalność mikroprzedsiębiorców, małych, średnich i dużych przedsiębiorstw, ponieważ zapewni zachowanie ciągłości statusu osoby niepełnosprawnej jako pracownika.
To z kolei może mieć wpływ na zachowanie ciągłości otrzymywanej pomocy skierowanej do pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawnej lub same osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą.
Możliwe wcześniejsze złożenie wniosku
Projekt ustawy wydłuża również termin na wcześniejsze złożenie wniosku o wydanie orzeczenia w związku upływem terminu jego ważności z dotychczasowych 30 dni na 2 miesiące, a w przypadku osób poniżej 16 roku życia, które będą ubiegały się o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, na 3 miesiące.
Dzięki temu wprowadza się dłuższy termin na odpowiednie zweryfikowanie wniosku osoby niepełnosprawnej przez zespoły orzecznicze, co umożliwi płynne rozpatrywanie wniosków i eliminację zatorów w postępowaniach orzeczniczych – co jest szczególnie istotne w związku z przewidywaną kumulacją wniosków we wrześniu 2024 r.
Zgodnie z projektem ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Źródło: gov.pl
Najnowsze zmiany w klasyfikacji budżetowej weszły w życie
Przesłanki i zakres zmian w klasyfikacji budżetowej dokonanych przez nowelizację z 11.7.2023
Na podstawie upoważnienia zawartego w art. 39 ust. 4 pkt 1 i ust. 5 ustawy o finansach publicznych (dalej: FinPubU) Minister Finansów w rozporządzeniu w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (dalej: KlasBudżR) ustalił szczegółową klasyfikację dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. Bazuje ona na strukturze działów, rozdziałów, grup i paragrafów.Zmiany legislacyjne oraz konieczność dostosowania podziałek klasyfikacji budżetowej spowodowały konieczność zmian w obszarach m. in. takich jak oświata i wychowanie, pomoc społeczna. Zmiany zostały wprowadzone również w rozdziale 855 „Rodzina” jak i 758 „Różne rozliczenia”
Zmiana KlasBudżR wprowadza zmianę objaśnień do rozdziału 75867 „Krajowy Plan Odbudowy” w celu umożliwienia klasyfikowania w nim również dochodów jednostek samorządu terytorialnego otrzymanych z Polskiego Funduszu Rozwoju S. A. przeznaczonych na finansowanie inwestycji i przedsięwzięć realizowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5d FinPubU, jak również zmianę dotyczącą czwartej cyfry 7 w załącznikach 3 i 4 do rozporządzenia, tak by mogła ona służyć do klasyfikacji środków z PFR S. A. w jednostkach samorządu terytorialnego – zarówno po stronie dochodowej, jak również i wydatkowej;
W ramach ZmKlasBudżR24 utworzono nowe rozdziały 80108 „Szkoły podstawowe dla dorosłych”, 80118 „Branżowe szkoły II stopnia”, 80122 „Licea ogólnokształcące dla dorosłych” oraz zmieniono nazwę rozdziału 80117 na 80117 „Branżowe szkoły I stopnia”, co pozwoli na precyzyjną ewidencję i analizę wydatków ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego na kształcenie dorosłych w różnych formach oraz na kształcenie zawodowe w szkołach branżowych I i II stopnia. Dodatkowo utworzone zostały rozdziały 85518 „Świadczenie wspierające” i 85519 „Aktywny rodzic”.
Zmiana KlasBudżR dzieli paragraf 637 w dotychczasowym brzmieniu „Środki otrzymane z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań inwestycyjnych” obejmujący wydatki poniesione ze środków z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań inwestycyjnych w celu rozróżnienia środków wydatkowanych przez jednostki oraz tych przekazywanych do innych jednostek: z sektora finansów publicznych i spoza niego. W tym celu dodano nowe paragrafy: 673 „Dotacja na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych przez jednostki z sektora finansów publicznych” oraz 674 „Dotacja na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych”. Analogicznie zmieniono dotychczasową nazwę § 610 „Dofinansowanie ze środków Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych” oraz utworzono paragrafy: 675 „Dotacja na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych przez jednostki z sektora finansów publicznych”, 676 „Dotacja na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych”.
W ramach ZmKlasBudżR24 zmieniono zakres stosowania dotychczasowego dochodowego 062 „Wpływy z opłat za zezwolenia, akredytacje oraz opłaty ewidencyjne, w tym opłaty za częstotliwości” w załączniku nr 3 w zakresie opłat za zajęcie pasa drogowego. Zmieniono również nazwę § 285 w związku z wprowadzoną możliwością przekazania kwoty w wysokości 1,5% należnego podatku rolnego podmiotowi uprawnionemu.
Jednostki samorządu terytorialnego będą miały czas na dostosowanie uchwał budżetowych na rok 2024 do przepisów rozporządzenia zmienianego w § 1, w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia tj. do dnia 24.10.2024 r.
Utworzenie nowych rozdziałów, uchylenie istniejących oraz zmiany objaśnień
Wprowadzone przez ZmKlasBudżR24 zmiany polegają na utworzeniu nowych rozdziałów klasyfikacji budżetowej, uchyleniu istniejących oraz zmianie objaśnień.
Utworzenie nowych rozdziałów 80108, 80118, 80122 i zmiana nazwy rozdziału 80117, 80154
Od 24.7.2024 r. dodane zostały rozdziały 80108 „Szkoły podstawowe dla dorosłych”, 80118 „Branżowe szkoły II stopnia”, 80122 „Licea ogólnokształcące dla dorosłych”. Dotychczasowy rozdział 80117 „Branżowe szkoły I i II stopnia” otrzymał brzmienie: 80117 „Branżowe szkoły I stopnia” oraz 80154 „Branżowe centra umiejętności”. Wprowadzone zmiany pozwolą na precyzyjną ewidencję i analizę wydatków ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego na kształcenie dorosłych w różnych formach oraz na kształcenie zawodowe w szkołach branżowych I i II stopnia, w tym ułatwią analizę wydatków samorządów w odniesieniu do środków naliczonych na ten cel w ramach części oświatowej subwencji ogólnej.
Zmiany mają zastosowanie od 24.7.2024 r. z wyjątkiem zmiany brzemienia rozdziału 80117, która ma zastosowanie po raz pierwszy do planowania budżetu państwa na rok 2025 i jego wykonania za ten rok.
Utworzenie nowego rozdziału 85518 „Świadczenie wspierające”
Od 24.7.2024 r. w dziale 855 „Rodzina” po rozdziale 85517 „Rodzinny kapitał opiekuńczy” dodano rozdział 85518 w brzmieniu: 85518 „Świadczenie wspierające”. Rozdział został utworzony w związku z wejściem w życie 1.1.2024 r. ŚwiadczWspierU wprowadzającej nowe świadczenie finansowane z budżetu państwa.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 1.1.2024 r.
Utworzenie nowego rozdziału 85519 „Świadczenia »aktywny rodzic«”
Od 24.7.2024 r. w dziale 855 „Rodzina” utworzony zostanie rozdział 85519 „Świadczenia »Aktywny rodzic«”, w którym ujmowane będą wydatki związane z realizacją AktywnyRodzicU z jednoczesnym uszczegółowieniem, że w rozdziale tym ujmuje się wydatki związane z realizacją AktywnyRodzicU.
W dniu 15.5.2024 r. została uchwalona przez Sejm RP ustawa o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”, wprowadzająca świadczenia „aktywny rodzic”, tj.: świadczenie „aktywni rodzice w pracy”, świadczenie „aktywnie w żłobku”, świadczenie „aktywnie w domu” oraz określająca zadania Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej związane z jej realizacją.
Rozwiązania określone zapisami AktywnyRodzicU są nowym instrumentem polityki rodzinnej i polityki demograficznej o znacznej skali wydatków z budżetu państwa, co stanowiło uzasadnianie dla dodania nowego rozdziału w ww. rozporządzeniu dla środków przeznaczonych na ten cel.
Zmiana ma zastosowanie po raz pierwszy do planowania budżetu państwa na rok 2025 i jego wykonania za ten rok.
Zmiana nazwy i objaśnień rozdziału 85205 „Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie”
Od 24.7.2024 r. w dziale 852 „Pomoc społeczna” zmieniona została nazwa rozdziału 85205 „Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie” wraz z objaśnieniami rozdział otrzymał brzmienie: 85205 „Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej” W rozdziale tym ujmuje się wydatki na realizację zadań, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 424)”.
Zmiana ma charakter redakcyjny i dostosowujący wraz wejściem w życie ZmPrzemDomU23, wprowadzającej m.in. zmianę preambuły przedmiotowego aktu prawnego z „ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie” na „ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej”.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 24.7.2024 r.
Zmiana objaśnień rozdziału 75867 „Krajowy Plan Odbudowy”
Od 24.7.2024 r. objaśnienia do rozdziału „75867 Krajowy Plan Odbudowy” otrzymują brzmienie: „W rozdziale tym w zakresie wydatków ujmuje się tylko wydatki w części »34. Rozwój regionalny« ze środków pochodzących z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności przeznaczonych na wsparcie o charakterze bezzwrotnym. W rozdziale tym ujmuje się również dochody jednostek samorządu terytorialnego otrzymane z Polskiego Funduszu Rozwoju S. A. przeznaczone na finansowanie inwestycji i przedsięwzięć realizowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5d ustawy”.
Zmiana została wprowadzona w celu umożliwienia klasyfikowania w rozdziale 75867 również dochodów jednostek samorządu terytorialnego otrzymanych z Polskiego Funduszu Rozwoju S. A. przeznaczonych na finansowanie inwestycji i przedsięwzięć realizowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5d FinPubU. Rozdział ten służył będzie również do klasyfikowania środków z Polskiego Funduszu Rozwoju S. A. (PFR S.A.) na finansowanie VAT w ramach inwestycji A4.2.1 Wsparcie programów dofinansowania miejsc opieki nad dziećmi 0- 3 lat (żłobki, kluby dziecięce) w ramach Maluch+. W związku z tymi zmianami zmianie ulegały również nazwy i objaśnień czwartej cyfry 7 w załącznikach nr 3 i 4 do KlasBudżR, tak by mogła ona służyć do klasyfikacji środków z PFR S. A. w jednostkach samorządu terytorialnego – zarówno po stronie dochodowej, jak i wydatkowej.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 1.1.2024 r.
Zmiany w układzie paragrafów dotyczących jednostek samorządu terytorialnego
Wprowadzone zmiany w układzie paragrafów mają charakter redakcyjny i dostosowujący.
Wyodrębnienie nowych paragrafów ma na celu ujednolicenie sposobu klasyfikowania takich środków przekazywanych do wszystkich funduszy zarządzanych przez BGK, w tym m.in. środków dla Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg oraz pozyskanie niezbędnych informacji o przychodach z lokat, przyczyniając się tym samym do większej jawności i przejrzystości finansów samorządowych. Utworzenie nowego paragrafu klasyfikacji budżetowej umożliwi również identyfikację środków obejmujących wypłaty tzw. trzynastej i czternastej emerytury.
Zmiana objaśnień paragrafu 062 „Wpływy z opłat za zezwolenia, akredytacje oraz opłaty ewidencyjne, w tym opłaty za częstotliwości”
Z dniem 24.7.2024 r. objaśnienia do paragrafu „062 Wpływy z opłat za zezwolenia, akredytacje oraz opłaty ewidencyjne, w tym opłaty za częstotliwości” otrzymują brzmienie: „W paragrafie tym ujmuje się wpływy z opłat za zezwolenia, akredytacje oraz opłaty ewidencyjne, w tym: opłaty za częstotliwości, opłaty za zajęcie pasa drogowego, chyba że podlegają one klasyfikowaniu w innym paragrafie klasyfikacji budżetowej, np. »048 Wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych«”. Zmiana miała na celu uzupełnienie objaśnień w załączniku nr 3 do KlasBudżR przez doprecyzowanie, że obejmuje on również opłaty za zajęcie pasa drogowego.
Dodatnie nowego paragrafu 215 „Środki przekazane do funduszu prowadzonego w Banku Gospodarstwa Krajowego na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących”
Od dnia 24.7.2024 r. utworzony został § 215 „Środki przekazane do funduszu prowadzonego w Banku Gospodarstwa Krajowego na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących”.
Wyodrębnienie paragrafu wydatkowego 215 dla środków przekazywanych do funduszy prowadzonych w Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) na finansowanie lub dofinansowanie zadań bieżących umożliwi ujmowanie w nim środków, które nie stanowią dotacji w rozumieniu art. 126 FinPubU przekazywanych do wszystkich funduszy prowadzonych w BGK. Wprowadzona zmiana ma na celu ujednolicenie sposobu klasyfikowania takich środków przekazywanych do wszystkich funduszy zarządzanych przez BGK, w tym m.in. środków dla Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg.
Dodatnie nowego paragrafu 312 „Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne oraz kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów”
Od dnia 24.7.2024 r. utworzony został § 312 „Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne oraz kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów”. Dodanie paragrafu 312 obejmującego środki na wypłaty tzw. trzynastej i czternastej emerytury nastąpiło w związku z przejęciem finansowania tych świadczeń przez budżet państwa zaistniała potrzeba dostosowania klasyfikacji w celu umożliwienia identyfikacji tych środków.
Dodatnie nowego paragrafu 487 „Darowizny przekazane na realizację zadań bieżących”
Jednostki samorządu terytorialnego udzielają darowizn szkołom artystycznym prowadzonym przez ministra właściwego do spraw kultury i dziedzictwa narodowego na zadania bieżące na podstawie art. 4 ust. 2 FinZadOśwU, zgodnie z którym: „Jednostki samorządu terytorialnego mogą udzielać pomocy rzeczowej lub finansowej szkołom artystycznym i placówkom zapewniającym opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania prowadzonym przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego”.
W załączniku nr 4 KlasBudżR nie było wyodrębnionych paragrafów wydatków, w których jednostki samorządu terytorialnego mogłyby klasyfikować wydatki z tytułu darowizn udzielanych na podstawie art. 4 ust. 4 FinZadOśwU, zgodnie z którym „Pomoc finansowa może być udzielana w formie darowizny, o której mowa w art. 11a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych”.
Wyodrębnienie paragrafu 487 wraz z objaśnieniami ma służyć do klasyfikowania wydatków z tytułu darowizn przekazywanych na realizację zadań bieżących np. na pomoc finansową udzielaną przez jednostki samorządu terytorialnego szkołom artystycznym i placówkom zapewniającym opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania prowadzonym przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego – na podstawie art. 4 ust. 2 i 4 FinZadOśwU. Nowy paragraf będzie miał zastosowanie począwszy od planowania budżetowego na rok 2025.
Po paragrafie 486 „Pozostałe wydatki bieżące na zadania związane z pomocą obywatelom Ukrainy” dodano paragraf 487 „Darowizny przekazane na realizację zadań bieżących” wraz z objaśnieniami w brzmieniu: „Paragraf ten obejmuje w szczególności wydatki na pomoc finansową udzielaną na realizację zadań bieżących przez jednostki samorządu terytorialnego szkołom artystycznym i placówkom zapewniającym opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania prowadzonym przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego”.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 24.7.2024 r.
Dodatnie nowego paragrafu 640 „Darowizny przekazane na realizację zadań inwestycyjnych”
Jednostki samorządu terytorialnego udzielają darowizn szkołom artystycznym prowadzonym przez ministra właściwego do spraw kultury i dziedzictwa narodowego na zadania inwestycyjne na podstawie art. 4 ust. 2 FinZadOśwU, zgodnie z którym: „Jednostki samorządu terytorialnego mogą udzielać pomocy rzeczowej lub finansowej szkołom artystycznym i placówkom zapewniającym opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania prowadzonym przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego”.
Wyodrębnienie paragrafu 640 „Darowizny przekazane na realizację zadań inwestycyjnych” wraz z objaśnieniami ma służyć do klasyfikowania wydatków z tytułu darowizn przekazywanych na realizację zadań inwestycyjnych np. na pomoc finansową udzielaną przez jednostki samorządu terytorialnego szkołom artystycznym i placówkom zapewniającym opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania prowadzonym przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego – na podstawie art. 4 ust. 2 i 4 FinZadOśwU. Nowy paragraf będzie miał zastosowanie począwszy od planowania budżetowego na rok 2025.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 24.7.2024 r.
Utworzenie nowych paragrafów 673, 674, 675 i 676
Od dnia 24.7.2024 r. utworzone zostały paragrafy 673–676 w brzmieniu: 673 „Dotacja na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych przez jednostki z sektora finansów publicznych”, 674 „Dotacja na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych”, 675 „Dotacja na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych przez jednostki z sektora finansów publicznych” oraz 676 „Dotacja na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych”.
Podział paragrafu 637 obejmującego wydatki poniesione ze środków z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań inwestycyjnych miał miejsce w związku z potrzebą monitorowania i rozliczania środków z tego programu, wprowadzono rozróżnienie na środki wydatkowane przez jednostki oraz te przekazywane do innych jednostek z rozróżnieniem jednostek z sektora finansów publicznych i spoza niego (umożliwiono to przez zmianę nazwy paragrafu 637 oraz dodanie paragrafów 673 i 674). W analogiczny sposób dokonano również w klasyfikacji podziału wydatków na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych (przez zmianę nazwy paragrafu 610 i dodanie paragrafów 675 oraz 676).
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 1.1.2024 r.
Dodatnie nowego paragrafu 954 „Przelewy dokonane z lokat z lat ubiegłych”
Z dniem 24.7.2024 r. w załączniku nr 5 do KlasBudżR utworzony został 954 „Przelewy dokonane z lokat z lat ubiegłych”. Dodanie paragrafu 954 nastąpiło w związku z potrzebą dostosowania klasyfikacji do rozszerzonego katalogu źródeł finansowania deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego wynikających z art. 217 ust. 2 pkt 7 FinPubU. Wprowadzona zmiana umożliwi pozyskanie niezbędnych informacji o przychodach z lokat, przyczyniając się tym samym do większej jawności i przejrzystości finansów samorządowych.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 1.1.2024 r.
Zmiana nazwy paragrafu 285 „Wpłaty gmin na rzecz izb rolniczych w wysokości 2% uzyskanych wpływów z podatku rolnego”
Z dniem 24.7.2024 r. paragraf 285 „Wpłaty gmin na rzecz izb rolniczych w wysokości 2% uzyskanych wpływów z podatku rolnego” otrzymuje brzmienie: 285 „Wpłaty gmin na rzecz izb rolniczych w wysokości 2% uzyskanych wpływów z podatku rolnego oraz kwoty w wysokości 1,5% należnego podatku rolnego na rzecz wybranego przez podatnika podmiotu uprawnionego”.
Zmianę nazwy paragrafu 285 w załączniku nr 4 do KlasBudżR wprowadzono w związku z wejściem w życie z dniem 1.1.2024 r. ZmPodLokRolU23. Zgodnie z tą nowelizacją organ podatkowy na wniosek podatnika podatku rolnego przekazuje kwotę w wysokości 1,5% należnego podatku rolnego podmiotowi uprawnionemu. Zatem zachodzi potrzeba rozszerzenia zakresu paragrafu 285 o ww. kwoty w wysokości 1,5% należnego podatku rolnego na rzecz wybranego przez podatnika podmiotu uprawnionego.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 24.7.2024 r.
Zmiana nazwy paragrafu 610 Wydatki na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych
Od 24.7.2024 r. paragraf 610 „Wydatki na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych” otrzymuje brzmienie: „Wydatki jednostek na zadania inwestycyjne realizowane ze środków otrzymanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych”. Zmiana nazwy paragrafu 610 obejmującego wydatki poniesione z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych na realizację zadań inwestycyjnych nastąpiła w związku z jego podziałem będącego wynikiem konieczności monitorowania i rozliczania środków z tego programu wprowadzono rozróżnienie na środki wydatkowane przez jednostki oraz te przekazywane do innych jednostek – z rozróżnieniem jednostek z sektora finansów publicznych i spoza niego.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 1.1.2024 r.
Zmiana nazwy paragrafu 637 „Wydatki poniesione ze środków z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań inwestycyjnych”
Od 24.7.2024 r. paragraf 637 „Wydatki poniesione ze środków z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań inwestycyjnych” otrzymał brzmienie: 637 „Wydatki jednostek poniesione ze środków z Rządowego Funduszu Polski Ład:
Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań inwestycyjnych”.
Zmiana nazwy paragrafu 637 obejmującego wydatki poniesione ze środków z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań inwestycyjnych nastąpiła w związku z jego podziałem będącego wynikiem konieczności monitorowania i rozliczania środków z tego programu wprowadzono rozróżnienie na środki wydatkowane przez jednostki oraz te przekazywane do innych jednostek – z rozróżnieniem jednostek z sektora finansów publicznych i spoza niego.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 1.1.2024 r.
Zmiana nazwy paragrafu 668 „Środki z budżetu państwa dla Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych”
Od 24.7.2024 r. paragraf 668 „Środki z budżetu państwa dla Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych” otrzymał brzmienie 668 „Środki przekazane do funduszu prowadzonego w Banku Gospodarstwa Krajowego na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji i zakupów inwestycyjnych”
Zmiana nazwy paragrafu 668 dla środków przekazywanych do funduszy prowadzonych w Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji i zakupów inwestycyjnych wymagała zmiany brzmienia paragrafu 668 obejmującego dotychczas tylko środki dla Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych w taki sposób, aby możliwe było ujmowanie w nim środków, które nie stanowią dotacji w rozumieniu art. 126 FinPubU przekazywanych do wszystkich funduszy prowadzonych w BGK. Wprowadzona zmiana ma na celu ujednolicenie sposobu klasyfikowania takich środków przekazywanych do wszystkich funduszy zarządzanych przez BGK, w tym m.in. środków dla Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 1.1.2024 r.
Zmiana objaśnień czwartej cyfry 7 załącznika nr 3 i 4 KlasBudżR
Od 24.7.2024 r. w załączniku nr 3 do rozporządzenia czwarta cyfra „7 Płatności w zakresie budżetu środków europejskich” wraz z objaśnieniami otrzymała brzmienie: „Płatności w zakresie budżetu środków europejskich oraz wypłaty dokonywane przez Polski Fundusz Rozwoju S. A. na realizację Krajowego Planu Odbudowy. Symbol ten stosuje się do oznaczenia dochodów, których źródłem jest budżet środków europejskich. Symbol ten stosuje się również do oznaczenia dochodów jednostek samorządu terytorialnego wypłacanych przez Polski Fundusz Rozwoju S. A. przeznaczonych na finansowanie inwestycji i przedsięwzięć realizowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5d ustawy”.
W załączniku nr 4 do rozporządzenia czwarta cyfra 7 „Płatności w zakresie budżetu środków europejskich” wraz z objaśnieniami otrzymała brzmienie: „Płatności w zakresie budżetu środków europejskich oraz wypłaty dokonywane przez Polski Fundusz Rozwoju S.A. na realizację Krajowego Planu Odbudowy. Symbol ten stosuje się do oznaczenia dochodów, których źródłem jest budżet środków europejskich. Symbol ten stosuje się również do oznaczenia dochodów jednostek samorządu terytorialnego wypłacanych przez Polski Fundusz Rozwoju S.A. przeznaczonych na finansowanie inwestycji i przedsięwzięć realizowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5d ustawy”.
Zmiana nazwy i objaśnień czwartej cyfry 7 w załącznikach nr 3 i 4 do KlasBudżR, ma na służyć do klasyfikacji środków z PFR S. A. w jednostkach samorządu terytorialnego zarówno po stronie dochodowej, jak i wydatkowej.
Zmiana ma zastosowanie z mocą obowiązującą od 1.1.2024 r.
Zmiany w grupach wydatków
W załączniku nr 4 do KlasBudżR nastąpiły zmiany w grupach wydatków: „Dotacje i subwencje”, „Świadczenia na rzecz osób fizycznych oraz” Wydatki majątkowe”. W jednostkach samorządu terytorialnego grupa wydatków zmianie uległy grupy o symbolu 1610 „Wydatki o charakterze dotacyjnym na inwestycje i zakupy inwestycyjne”, „Wydatki o charakterze dotacyjnym na inwestycje i zakupy inwestycyjne”, 1611 „Wydatki o charakterze dotacyjnym na inwestycje i zakupy inwestycyjne na programy finansowane środkami o których mowa w art 5 ust 1 pkt 2 ustawy”, 1612 „Wydatki o charakterze dotacyjnym na współfinansowanie inwestycji i zakupów inwestycyjnych ponoszonych ze środków o których mowa w art. 5 ust 1 pkt 2 ustawy (art. 236 ust. 4 pkt 1 ustawy)”.
Obowiązek zakupu ciepła lub chłodu oraz ciepła odpadowego oraz załatwianie reklamacji przyłączenia do sieci ciepłowniczej
W Dz.U. z 2024 r. pod poz. 1084 opublikowano rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 15.7.2024 r. w sprawie obowiązku zakupu ciepła lub chłodu oraz ciepła odpadowego oraz sposobu załatwiania reklamacji w zakresie przyłączania do sieci ciepłowniczej.
Zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy o odnawialnych źródłach energii przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się w obszarze danej sieci ciepłowniczej obrotem ciepłem lub chłodem lub wytwarzaniem ciepła lub chłodu i jego sprzedażą odbiorcom końcowym dokonuje zakupu oferowanego mu (dalej: obowiązek zakupu):
- ciepła lub chłodu, wytworzonych w przyłączonych do tej sieci instalacjach odnawialnego źródła energii (OZE), w tym w instalacjach termicznego przekształcania odpadów, z wyłączeniem instalacji spalania wielopaliwowego stosujących paliwa kopalne,
- ciepła odpadowego
– w ilości nie większej niż zapotrzebowanie odbiorców końcowych tego przedsiębiorstwa przyłączonych do tej sieci.
Ciepło odpadowe i chłód odpadowy to niemożliwe do uniknięcia ciepło lub chłód, które są wytwarzane jako produkty uboczne w instalacjach przemysłowych lub instalacjach wytwórczych energii, lub w sektorze usług i które bez dostępu do systemu ciepłowniczego lub chłodniczego pozostałyby niewykorzystane, rozpraszając się w powietrzu lub w wodzie, w przypadku gdy jest lub będzie wykorzystywana kogeneracja lub gdy wykorzystanie kogeneracji nie jest możliwe (art. 3 pkt 20i ustawy – Prawo energetyczne).
Z rozporządzenia wynika, że obowiązek zakupu jest realizowany:
- przy zapewnieniu minimalizacji ilości strat ciepła, chłodu lub ciepła odpadowego w połączonych ze sobą urządzeniach i instalacjach, służących do przesyłania i dystrybucji ciepła, chłodu lub ciepła odpadowego ze źródeł ciepła, chłodu lub ciepła odpadowego przyłączonych do sieci ciepłowniczej;
- przed zakupem ciepła lub chłodu z innych źródeł ciepła lub chłodu, przyłączonych do sieci ciepłowniczej, niebędących instalacjami OZE, instalacjami termicznego przekształcania odpadów lub źródłami ciepła odpadowego;
- w przypadku, gdy oferowana cena ciepła, chłodu lub ciepła odpadowego jest nie wyższa niż średnioroczna z ubiegłego roku kalendarzowego cena ciepła lub chłodu z innych źródeł ciepła lub chłodu, przyłączonych do sieci ciepłowniczej, niebędących instalacjami OZE, instalacjami termicznego przekształcania odpadów lub źródłami ciepła odpadowego, powiększona o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, określony w komunikacie Prezesa GUS, dla roku poprzedzającego rok zatwierdzenia taryfy albo rok ustalenia cen dla ciepła, chłodu lub ciepła odpadowego objętych obowiązkiem zakupu (jeżeli wskaźnik ten jest ujemny, obowiązek zakupu jest realizowany, jeżeli oferowana cena ciepła, chłodu lub ciepła odpadowego jest nie wyższa niż wspomniana tu średnioroczna cena).
W przypadku gdy ciepło lub chłód zostaną wytworzone w instalacji OZE, w której są spalane biomasa, biopłyny, biogaz lub biogaz rolniczy wspólnie z innymi paliwami, obowiązek zakupu ciepła lub chłodu jest realizowany w odniesieniu do części wytworzonego ciepła lub chłodu odpowiadającej wartości energetycznej biomasy, biopłynów, biogazu lub biogazu rolniczego w łącznej wartości energetycznej wszystkich spalonych paliw zużytych do wytworzenia ciepła lub chłodu w tej instalacji.
Ustalenie rzeczywistej ilości zakupionego ciepła, chłodu oraz ciepła odpadowego następuje w sposób określony przez przedsiębiorstwo energetyczne zgodnie z § 4 rozporządzenia, tzn. na podstawie umowy sprzedaży lub umowy kompleksowej określonych w przepisach art. 5 ust. 1 i 3 ustawy – Prawo energetyczne.
Jeżeli chodzi o kontrolę warunków technicznych realizacji obowiązku zakupu, to z rozporządzenia wynika, że:
- przeprowadza się ją na podstawie pisemnego upoważnienia wydanego przez Prezesa URE, w jego siedzibie lub w siedzibie kontrolowanego przedsiębiorstwa energetycznego;
- polega ona na analizie dokumentów dotyczących realizacji obowiązku zakupu. W trakcie przeprowadzania kontroli osoba przeprowadzająca kontrolę może żądać ustnych lub pisemnych wyjaśnień w zakresie przeprowadzanej kontroli;
- z przeprowadzonej kontroli warunków technicznych realizacji obowiązku zakupu sporządza się protokół, który przedstawia się uprawnionym przedstawicielom kontrolowanego przedsiębiorstwa energetycznego;
- kontrolowane przedsiębiorstwo energetyczne ma prawo do wniesienia zastrzeżeń do treści protokołu w ciągu 14 dni od dnia, w którym przedstawiono protokół jego uprawnionym przedstawicielom.
Koszty realizacji obowiązku zakupu uwzględnia się w kalkulacji cen ciepła ustalanych w taryfach przedsiębiorstw energetycznych realizujących ten obowiązek, przyjmując, że każda jednostka zamówionej mocy cieplnej, ciepła i nośnika ciepła sprzedawanych przez dane przedsiębiorstwo energetyczne wszystkim odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci ciepłowniczej jest równomiernie obciążona tymi kosztami, umożliwiając ustalenie jednakowych cen za zamówioną moc cieplną, ciepła i nośnika ciepła dla wszystkich odbiorców końcowych przyłączonych do danej sieci ciepłowniczej.
Na koniec rozporządzenie wskazuje, że:
- reklamację w zakresie przyłączania do sieci ciepłowniczej rozpatruje dystrybutor ciepła w ciągu 14 dni od dnia jej złożenia w formie pisemnej w postaci papierowej albo elektronicznej;
- reklamację rozpatruje się w postaci papierowej, w przypadku gdy reklamacja została złożona w postaci papierowej, a w postaci elektronicznej, w przypadku gdy składający reklamację złożył oświadczenie, że wyraża zgodę na prowadzenie sprawy w postaci elektronicznej.
Nowe przepisy dotyczące zarządzania ryzykiem – projekt nowelizacji ustawy o zarządzaniu kryzysowym
Celem nowelizacji jest
- wdrożenie rozwiązań zapewniających podstaw zarządzania ryzykiem, z uwzględnieniem postanowień decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/EU z 17.12.2013 r. w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności (Dz.Urz. UE L 347 z 20.12.2013 ze zm.; dalej: UMOL);
- wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2557 z 14.12.2022 r. w sprawie odporności podmiotów krytycznych i uchylająca dyrektywę Rady 2008/114/WE (Dz.Urz. UE L 333 z 27.12.2022 r.; dalej: CER);
- zapewnienie ciągłości świadczenia usług kluczowych realizowanych w sektorach lub podsektorach wskazanych w CER;
- identyfikacja usług kluczowych świadczonych przez operatorów infrastruktury krytycznej z uwzględnieniem potencjalnych skutków zakłócenia zarówno w odniesieniu do funkcjonowania państwa, jak i społeczeństwa;
- minimalizacja skutków zakłócenia poprzez wprowadzenie procesów oceny i zarządzania ryzykiem;
- uwzględnienie zadań związanych z ochroną usług kluczowych i infrastruktury krytycznej o szczególnym znaczeniu europejskim;
- modyfikacja obecnych rozwiązań prawnych dotyczących infrastruktury krytycznej jako niezbędnych elementów świadczenia usług kluczowych.
Jak wynika z udostępnionych informacji, obowiązujące obecnie przepisy ustawy 26.4.2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 122) nie pozwalają w pełni odzwierciedlać w planach zarządzania kryzysowego kwestii dotyczących zarządzania ryzykiem. Wystąpiła więc konieczność opracowywania planów zarządzania ryzykiem, na szczeblu krajowym lub odpowiednio niższym, wskazania podmiotów odpowiedzialnych za ich opracowanie, zakresu merytorycznego takiego planu oraz określenia cyklu planowania.
Posiadanie planów zarządzania ryzykiem jest ważne, ponieważ są one niezbędne do spełnienia tzw. warunkowości ex ante w perspektywie finansowej UE na lata 2021–2027, co ma przełożenie na możliwość pozyskiwania środków finansowych w ramach polityki spójności z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego. Poza tym, opracowanie dokumentów planistycznych w obszarze zarządzania ryzykiem jest bezpośrednio powiązane z jednym z warunków podstawowych perspektywy finansowej, który mówi o „osiągnięciu skutecznych ram zarządzania ryzykiem”. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, konieczne jest opracowanie planu zarządzania ryzykiem na szczeblu krajowym lub regionalnym, powiązanego ze strategiami adaptacji do zmian klimatu. Trzeba też zwrócić uwagę, że państwa członkowskie opracowują oceny ryzyka na szczeblu krajowym lub niższym oraz udostępniają Komisji Europejskiej tzw. streszczenie istotnych elementów tych ocen.
Nowelizacja wprowadza przepisy dotyczące tzw. dokumentów strategicznych. Kluczowym z nich jest Krajowa Ocena Ryzyka przyjmowana w drodze uchwały przez Radę Ministrów, która ma mieć na celu ocenę ryzyka zidentyfikowanych i ma zawierać:
- zidentyfikowane istotne zagrożenia, w szczególności: naturalne mogące spowodować klęskę żywiołową, techniczne mogące spowodować katastrofę, spowodowane niedostępnością usług o kluczowym znaczeniu dla państwa i jego obywateli, antagonistyczne, w tym zagrożenia hybrydowe, o charakterze terrorystycznym oraz zagrożenia cyberbezpieczeństwa, a także inne możliwe do zidentyfikowania zagrożenia mogące wystąpić w przyszłości;
- ocenę ryzyka wynikającego ze zidentyfikowanych zagrożeń;
- streszczenie istotnych elementów oceny ryzyka w rozumieniu UMOL.
Projekt Krajowej Oceny Ryzyka ma opracowywać Szef Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, który przedłoży go Radzie Ministrów nie rzadziej niż raz na 3 lata.
Natomiast w celu realizacji zadań z zakresu planowania cywilnego ma być opracowywany Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego przyjmowany w drodze uchwały przez Radę Ministrów, który ma zawierać:
- część dotyczącą zarządzania ryzykiem;
- część dotyczącą reagowania kryzysowego;
- streszczenie istotnych elementów krajowej oceny zdolności zarządzania ryzykiem w rozumieniu UMOL.
Wreszcie, w celu zwiększenia odporności podmiotów krytycznych będzie opracowana Strategia Odporności Podmiotów Krytycznych, którą również będzie przyjmować Rada Ministrów w drodze uchwały, i która będzie:
- określać cele strategiczne i priorytety w zakresie zapewnienia niezakłóconego świadczenia usług kluczowych przez podmioty krytyczne oraz niezakłóconego funkcjonowania infrastruktury krytycznej;
- określać zakresy działań oraz formy działań służące osiąganiu celów strategicznych i priorytetów przez: organy właściwe w sprawach podmiotów krytycznych, ministrów identyfikujących infrastrukturę krytyczną, inne podmioty zaangażowane we wdrażanie i realizację Strategii;
- zawierać opisy m.in. procesów identyfikujących podmioty krytyczne, środków niezbędnych do zwiększenia ogólnej odporności podmiotów krytycznych, procesów wspierania podmiotów krytycznych;
- określać zakres koordynacji działań właściwych organów w sprawach podmiotów krytycznych i podmiotów właściwych w sprawach cyberbezpieczeństwa.
Projekt nowelizacji wprowadza też przepisy określające zasady wprowadzania planów zarządzania kryzysowego. Plan zarządzania kryzysowego ministra kierującego działem administracji rządowej, Szefa ABW, Szefa Agencji Wywiadu, Szefa CBA oraz kierownika urzędu centralnego podległego ministrowi kierującemu działem administracji rządowej lub przez niego nadzorowanego ma składać się z części dotyczącej:
- zarządzania ryzykiem;
- reagowania kryzysowego.
Plany zarządzania kryzysowego będą sporządzane na szczeblu wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Plany wojewódzkie i powiatowe również mają składać się z części dotyczącej:
- zarządzania ryzykiem;
- reagowania kryzysowego.
Z projektu nowelizacji wynika zaś, że gminny plan zarządzania kryzysowego:
- może składać się z części dotyczącej zarządzania ryzykiem;
- składa się z części dotyczącej reagowania kryzysowego zawierającej m.in. wykaz przedsięwzięć minimalizujących skutki zakłócenia funkcjonowania usług kluczowych lub infrastruktury krytycznej dla ludności na terenie właściwej JST, wraz z ich opisem.
Wójt (burmistrz, prezydent miasta) będzie miał za zadanie:
- opracować i wdrożyć gminny plan zarządzania kryzysowego;
- przekazać projekt gminnego planu zarządzania kryzysowego właściwemu staroście;
- wdrożyć zatwierdzony gminny plan zarządzania kryzysowego.
Plany zarządzania kryzysowego będą uzgadniane z właściwymi podmiotami, w zakresie ich dotyczącym, planowanymi do wykorzystania przy realizacji przedsięwzięć określonych w planie.
Projekt nowelizacji wprowadza też w oddzielnych rozdziałach przepisy regulujące następujące zagadnienia:
- identyfikowanie infrastruktury krytycznej i potencjalnej infrastruktury krytycznej;
- obowiązki operatora infrastruktury krytycznej;
- identyfikowanie podmiotów krytycznych;
- organy do spraw podmiotów krytycznych i Pojedynczy Punkt Kontaktowy;
- obowiązki podmiotów krytycznych;
- podmiot krytyczny o szczególnym znaczeniu europejskim;
- nadzór i kontrola podmiotów krytycznych;
- przepisy o karach pieniężnych dla podmiotów krytycznych.
Podsumowując, wdrożenie rozwiązań zawartych w CER nie może odbyć się bez zredefiniowania przepisów dotyczących infrastruktury krytycznej, która jest niezbędna do świadczenia usług kluczowych przez podmioty krytyczne, o których traktuje CER. W uzasadnieniu do projektu nowelizacji podkreślono, że w szczególności należy doprowadzić do spójności dotychczasowych systemów infrastruktury krytycznej z sektorami i podsektorami, o których mówi CER. Ponadto, projekt zakłada nie tylko utrzymanie dotychczasowego poziomu ochrony infrastruktury krytycznej, ale również rozszerzenie ochrony o ochronę „infrastruktury krytycznej w budowie” oraz ochronę infrastruktury krytycznej mającej kluczowe znaczenie dla społeczności lokalnych.
Wysokość kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym
W Dz.U. z 2024 r. pod poz. 1046 opublikowano rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 8.7.2024 r. w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym.
Zgodnie z art. 40g ust. 1 ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (dalej: GospOpakowaniaU), system kaucyjny:
- obejmuje terytorium kraju;
- zapewnia powszechny i równy dostęp dla użytkowników końcowych, z uwzględnieniem przepisów dotyczących uczestniczenia jednostek handlu detalicznego i hurtowego w systemie kaucyjnym ze względu na powierzchnię sprzedaży;
- zapewnia powszechny i równy dostęp dla wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje, wprowadzających bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje, jednostek handlu detalicznego i hurtowego oraz innych punktów zbierających opakowania i odpady opakowaniowe objęte systemem kaucyjnym, bez względu na ich powierzchnię;
- nie wymaga okazania dowodu zakupu produktu w opakowaniu na napoje objętym systemem kaucyjnym w celu zwrotu pobranej kaucji.
System kaucyjny jest prowadzony przez podmiot reprezentujący, który spełnia łącznie warunki określone w art. 40g ust. 2 GospOpakowaniaU (przede wszystkim ma to być spółka akcyjna), ale też wymogi dotyczące kapitału zakładowego. Prowadzenie systemu kaucyjnego wymaga uzyskania zezwolenia wydawanego, w drodze decyzji, przez ministra właściwego do spraw klimatu. Zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego wydaje się na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat.
Wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje oraz wprowadzający bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje są obowiązani umieszczać na opakowaniach oznakowanie wskazujące na objęcie opakowania systemem kaucyjnym oraz określające wysokość kaucji. Natomiast zgodnie z art. 40m ust. 1 GospOpakowaniaU, maksymalna wysokość kaucji wynosi 2 zł.
Minister klimatu w porozumieniu z ministrem finansów oraz ministrem gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym, kierując się potrzebą ustalenia jej wysokości na poziomie stanowiącym zachętę do zwrotu opakowań i odpadów opakowaniowych, a także akceptowalnym społecznie poziomem stawki kaucji. I właśnie na podstawie tej delegacji ustawowej wydano wspomniane na wstępie rozporządzenie, z którego wynika, że wysokość kaucji za jedną sztukę opakowania wynosi dla:
- butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów, włącznie z ich zakręt-kami i wieczkami z tworzyw sztucznych, z wyłączeniem szklanych lub metalowych butelek na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych – 0,50 zł;
- puszek metalowych o pojemności do jednego litra – 0,50 zł;
- butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra – 1,00 zł.
