Ulga w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla osób niepełnosprawnych

Analiza zapytania wymaga wskazania, że ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: CzystGmU) wprowadziła zamknięty katalog możliwych zwolnień w opłatach za odpady komunalne.

Na uwagę zasługują przepisy zawarte w art. 6k CzystGmU:

„4. Rada gminy, w drodze uchwały, może zwolnić w całości lub w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w części dotyczącej gospodarstw domowych, w których dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, o której mowa w art. 8 ust. 1 lub 2 ustawy o pomocy społecznej, lub rodziny wielodzietne, o których mowa w ustawie o Karcie Dużej Rodziny.

4a. Rada gminy, w drodze uchwały, zwalnia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi kompostujących bioodpady stanowiące odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, proporcjonalnie do zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z gospodarstw domowych”.

W kontekście ww. przepisów ustawodawca stworzył prawne podstawy do stanowienia przepisów ws. zwolnień w podanych opłatach. W podanym katalogu nie ma jednak przepisu upoważniającego do wprowadzenia ulg/zwolnień w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla osób niepełnosprawnych.

Przepisy właściwe dla zawieszonego postępowania w sprawie o wydanie pozwolenia na budowę

Na podstawie ustawy z 7.7.2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (dalej: ZmPlanZagospU23) wprowadzono istotne zmiany do przepisów PlanZagospU, m.in. w drodze wprowadzania samej instytucji „planu ogólnego” i zasad (nowych) jego uchwalania.

W zakresie postępowań będących w toku ZmPlanZagospU23 zawiera przy tym przepisy przejściowe. Tak też, na podstawie art. 59 ust. 1 ZmPlanZagospU23, do spraw dotyczących ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego lub wydania decyzji o warunkach zabudowy, wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, stosuje się przepisy PlanZagospU w brzmieniu dotychczasowym. Z kolei do spraw dotyczących ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego lub wydania decyzji o warunkach zabudowy, wszczętych od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej i przed dniem utraty mocy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy w danej gminie:

Na podstawie z kolei art. 61-63 ZmPlanZagospU23, do budowy obiektów budowlanych, w przypadku których przed dniem wejścia w życie ZmPlanZagospU23 dokonano zgłoszenia, o którym mowa w art. 29 ustawy z 7.7.1994 r. Prawo budowlane, stosuje się przepis art. 59 ust. 2a PlanZagospU w brzmieniu dotychczasowym. Przepisu art. 59 ust. 2b PlanZagospU nie stosuje się zaś.

Do dnia wejścia w życie planu ogólnego gminy w danej gminie obszary zabudowy śródmiejskiej określone w:

– są z kolei obszarami zabudowy śródmiejskiej w rozumieniu PlanZagospU w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą.

Natomiast na podstawie art. 64 ust. 2 ZmPlanZagospU23, do dnia wejścia w życie planu ogólnego gminy w danej gminie, w przepisach ustaw zmienianych przez ZmPlanZagospU23, z wyjątkiem ustawy z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej, odnoszących się do planu ogólnego gminy, przez plan ogólny gminy należy rozumieć studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, z wyjątkiem spraw uchwalania planów ogólnych gminy.

Z uwzględnieniem powyższych przepisów przejściowych podnieść należy, że postępowanie w sprawie wydania pozwolenia na budowę, wszczęte w oparciu o ostateczną decyzję o warunkach zabudowy, wydaną przed datą wejścia w życie ZmPlanZagospU23, toczy się na dotychczasowych zasadach, z uwzględnieniem brzmienia przepisów PlanZagospU sprzed nowelizacji.

Niejawne posiedzenie komisji skargowej

Stosownie do postanowień art. 18b ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: SamGminU), rada gminy rozpatruje skargi na działania wójta i gminnych jednostek organizacyjnych; wnioski oraz petycje składane przez obywateli; w tym celu powołuje komisję skarg, wniosków i petycji. W skład komisji skarg, wniosków i petycji wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje przewodniczącego i wiceprzewodniczącego. Zasady i tryb działania komisji skarg, wniosków i petycji określa statut gminy.

Skargi powinny być rozpatrywane w sposób transparentny, a osoba skarżąca powinna mieć możliwość przedstawienia swoich uwag lub wyjaśnień w sprawie.

Zasadniczo posiedzenia komisji rady gminy są jawne (art. 11b SamGminU), chyba że istnieje ważny powód do przeprowadzenia obrad w trybie zamkniętym (np. kwestie dotyczące ochrony danych osobowych, tajemnicy państwowej lub zawodowej itd.). W przypadku, gdy komisja rozpatruje skargę, interes strony skarżącej oraz zasada jawności procesu są bardzo istotne. Wykluczenie strony skarżącej z obrad mogłoby stanowić naruszenie zasad przejrzystości oraz prawa strony do zaprezentowania swojego stanowiska w sprawie.

Skoro ustalony regulamin nie precyzuje szczegółowych zasad dotyczących obrad komisji w sprawach skarg, to wójt, przewodniczący komisji i pozostali członkowie komisji powinni kierować się ogólnymi zasadami prawa samorządowego, w tym zapewnieniem jawności obrad, chyba że występują wyjątkowe okoliczności pozwalające na zorganizowanie obrad w trybie zamkniętym. Zamknięcie obrad komisji (np. wykluczenie pozostałych radnych oraz strony skarżącej) nie jest standardową procedurą. W szczególnych przypadkach, takich jak omawianie spraw objętych tajemnicą (np. dane osobowe, dokumenty wrażliwe), może to być uzasadnione. Jednak w przypadku rozpatrywania skargi na działania wójta, brak jednoznacznych przesłanek do utajnienia obrad sugeruje, że obrady powinny być jawne, w tym udział strony skarżącej.

Mając na uwadze powyższe, uważam, że działanie przewodniczącego komisji, który chce zwołać obrady wyłącznie dla członków komisji i utajnić obrady, może być niezgodne z zasadami jawności procesu rozpatrywania skarg, chyba że istnieją obiektywne i uzasadnione powody do podjęcia takiej decyzji (np. tajemnica państwowa, dane osobowe).

Obsadzenie stanowiska zwolnionego przez p.o. dyrektora

Z art. 21 ustawy o pracownikach samorządowych wyprowadza się prawo do powierzenia obowiązków na stanowisku w razie potrzeby, np. do czasu zakończenia naboru. Powierzenie obowiązków kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej dopuszczalne jest także wówczas, gdy przepis ustawowy wprost takiej kompetencji nie ustanawia (wyrok NSA z 21.2.2019 r. I OSK 3607/18, Legalis). Jeżeli powierzenie obowiązków jest czasowe, wówczas pracownik pełniący obowiązki czasowo zwalnia swoje stanowisko. Nie jest jednoznacznie rozstrzygnięte, czy stanowisko jest wówczas wolne, czy nie. W razie przyjęcia, że jest czasowo wolne, można przeprowadzić nabór w celu zatrudnienia pracownika na czas określony na stanowisku wicedyrektora. Można również powierzyć obowiązki wicedyrektora pracownikowi niżej w hierarchii i zatrudnić na jego stanowisko pracownika na czas określony. Natomiast w razie przyjęcia, że pracownik pełniący obowiązki nie zwalnia swojego poprzedniego stanowiska, nie można przeprowadzić naboru na stanowisko wicedyrektora.

Z przepisów nie wynika wprost, jaka jest właściwa interpretacja. Jednakże z uwagi na elastyczne podejście do tematyki pełnienia obowiązków w orzecznictwie, wydaje się, że można uznać stanowisko wicedyrektora za wolne i przeprowadzić nabór.

Odliczenie VAT od zakupu autobusu przez powiat

Co do zasady – zgodnie z art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług każdemu podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku VAT naliczonego w zakresie, w jakim zakupy dokonywane są na potrzeby działalności opodatkowanej. Każdorazowo powiat powinien ustalić dla jakiej działalności dokonywany jest dany zakup towarów czy świadczenie usług. Zakupy dokonywane dla działalności opodatkowanej pozwalają dokonać odliczenia podatku VAT naliczonego w pełnej wysokości. W sytuacji dokonywania przez powiat zakupów dla działalności zwolnionej czy też niepodlegającej VAT powiat nie będzie miał prawa do takiego odliczenia. Natomiast jeżeli zakupy są dokonywane na potrzeby działalności mieszanej, to podatek VAT naliczony, odliczany może być odpowiednio przy zastosowaniu WSS lub też prewskaźnika, bądź z zastosowaniem zarówno WSS jak i prewskaźnika.

Jednostki samorządu terytorialnego – gmina, powiat, województwo występują w obrocie prawnym zarówno jako podatnik VAT jak i jako organ władzy publicznej w ramach władztwa publicznego – zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Po zakupie autobusów przez powiat i ujęciu ich w księgach rachunkowych i rejestrze VAT zakupowym starostwa powiatowego, w starostwie powiatowym będzie dokonane odliczenie podatku VAT naliczonego. Jeżeli autobusy będą wykorzystywane wyłącznie dla działalności opodatkowanej, to w JPK_VAT 7 podatnik będzie mógł dokonać pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego. Natomiast, gdyby zakład budżetowy przy użyciu otrzymanych od Starostwa Powiatowego autobusów świadczył jeszcze działalność zwolnioną z VAT lub/i niepodlegającą VAT, to wówczas odliczenie podatku VAT naliczonego będzie musiało nastąpić przy zastosowaniu współczynnika struktury sprzedaży i/lub prewskaźnika. Przy czym odliczenie to pomimo, że przeprowadzone w rejestrze starostwa powiatowego będzie zrealizowane w oparciu o wartości tych wskaźników ustalonych i obowiązujących w jednostce, która realizuje przedmiotowe zadania – czyli wg wartości ustalonych dla zakładu budżetowego. Przyjęcie przez Zakład Budżetowy autobusów na podstawie dokumentu PT znajdzie odzwierciedlanie w księgach rachunkowych zakładu, nie będzie jednak ujęte w rejestrze zakupu VAT zakładu.

Zmiana maksymalnej wysokości świadczenia z funduszu alimentacyjnego

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (dalej: PomocAlimU) świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów. Maksymalna wysokość świadczenia nie może jednak przekroczyć określonej w tym przepisie kwoty. Do tej pory wynosiła ona 500 zł. Po zmianie wprowadzonej ustawą z 21.11.2024 r. o zmianie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2024 r. poz. 1827, dalej: ZmPomocAlimU24) limit ten wzrósł do 1000 zł.

Co ważne, nowy limit świadczeń będzie obowiązywał w trwającym od 1.10.2024 r. do 30.9.2025 r. okresie świadczeniowym. Jak wynika bowiem z art. 3 ZmPomocAlimU24, przepisy w brzmieniu nadanym ZmPomocAlimU24 mają zastosowanie po raz pierwszy przy ustalaniu prawa do świadczeń na okresy świadczeniowe przypadające po dniu 30.9.2024 r.

Decyzje, na mocy których przyznano świadczenia na okres świadczeniowy rozpoczynający się dnia 1.10.2024 r. i kończący się 30.9.2025 r., w których wysokość kwot przysługujących świadczeń ustalono na podstawie art. 10 ust. 1 PomocAlimU w brzmieniu dotychczasowym (500 zł), zmienia się w zakresie wysokości tych kwot na ustalony w tych decyzjach okres z uwzględnieniem art. 10 ust. 1 nadanym przepisami ZmPomocAlimU24 (1000 zł).

Organ pomocy społecznej będzie miał obowiązek wszczęcia postępowania w sprawie zmiany decyzji przyznającej świadczenia z funduszu alimentacyjnego z urzędu, z pominięciem jednak art. 10 i art. 61 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego, co oznacza, że organ nie będzie musiał informować strony o wszczęciu postępowania i możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, czyli 12.12.2024 r.

Wniosek o wszczęcie postępowania a aneks do umowy

Wniosek o wszczęcie postępowania jako wewnętrzny dokument zamawiającego nie jest regulowany przepisami powszechnie obowiązującymi i jego treść oraz sposób procedowania są zależne wyłącznie od woli zamawiającego. Wola ta jest wyrażona najczęściej w regulaminie wewnętrznym lub innym adekwatnym akcie prawa wewnętrznego regulującym zasady wewnętrznego obiegu dokumentów odnoszących się do zamówień publicznych.

Niemniej praktyka obrotu wypracowała pewne zasady, w tym również odnoszące się zarówno do wewnętrznego wniosku jak i aneksu. W typowym podejściu zamawiających wniosek dotyczy pierwotnej wartości zamówienia i pierwotnej wartości umowy, chyba że osoba wnioskująca dysponuje właściwymi informacjami co do ewentualnych zmian w tym zakresie w przyszłości i dodatkowo uznaje za stosowne (lub konieczne) wprowadzenie tej informacji do wniosku. Może się to odnosić np. do aneksu na podstawie art. 455 ust. 1 pkt 1 PrZamPubl (tzw. przewidziana zmiana umowy), opcji (art. 441 PrZamPubl) czy zamówienia dodatkowego – wolnej ręki (art. 214 ust. 1 pkt 7 PrZamPubl) oraz innych zdarzeń związanych z wydatkowaniem dodatkowych środków (np. waloryzacji). Na ogół jednak są to zdarzenia przyszłe i niepewne, i osoba wnioskująca konieczności posiadania tych środków nie uwzględnia we wniosku. Wniosek jest działaniem opartym na potrzebie i wiedzy opartej na danej chwili, swoistym „zdjęciem” sytuacji bieżącej. Zdarzenia przyszłe i niepewne, jak np. finansowanie zmiany umowy w przyszłości, pierwotnym wnioskiem nie są obejmowane. Ponadto wniosek raz zatwierdzony nie powinien być modyfikowany – osoby go zatwierdzające odnoszą się do sytuacji bieżącej a nie przyszłej.

Odmienną kwestia jest odrębny wniosek wszczynający wewnątrz zamawiającego procedurę aneksową (również nieuregulowany przepisami powszechnymi). Część zamawiających stosuje odpowiedni wniosek, co do zasady podobny do wyżej opisanego, również w odniesieniu do aneksów (zmian umowy). W szczególności dotyczy to zmian umowy, skutkujących zwiększeniem zobowiązania zamawiającego. Jest to racjonalne, aby właściwe, odpowiedzialne osoby zatwierdziły potrzebę i zakres przyszłych zmian, niezbędne środki finansowe oraz – być może najistotniejsze – podstawę prawną, czyli dopuszczalność planowanych zmian. Ten ostatni element oczywiście może być przesunięty na późniejszy etap, jeżeli w chwili sporządzania wniosku brak odpowiednich danych.

Jeżeli jednak aneks dotyczy kwestii pomniejszych, np. zmiany adresu wykonawcy, zmiany osób reprezentujących strony, zmiany formy prawnej wykonawcy, dodania wymaganych zmienionym przepisami załączników formalnych wówczas wniosek nie ma istotnego znaczenia.

Część zamawiających ma inne podejście do zmian umowy związanych z wydatkowaniem dodatkowych środków i uzyskuje niezbędne podpisy/parafy (rozumiane jako akceptacje i zatwierdzenia) bezpośrednio na pozostającym u zamawiającego egzemplarzu umowy, tj. za zgodność formalnoprawną radca prawny, za potwierdzenie posiadania środków – główny księgowy itd. Nie ma w tym zakresie jednego właściwego wzorca.

Publikowanie na BIP oświadczeń majątkowych

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej (dalej: DostInfPubU) udostępnianie informacji publicznej następuje między innymi przez ogłaszanie informacji publicznych, w tym dokumentów urzędowych, w Biuletynie Informacji Publicznej. Jest to jednak tylko jeden ze sposobów udzielania informacji publicznej. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 DostInfPubU, informacja publiczna, która nie została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej lub centralnym repozytorium, jest udostępniana na wniosek.

Przepisy prawa, w tym rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 18.1.2007 r., w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej, zasadniczo nie regulują materii poruszonej w pytaniu.

Częstą praktyką organów jest działanie „kadencyjne” – informacje publiczne wytworzone w trakcie trwania kadencji są dostępne na stronie BIP, a informacje starsze – przenoszone do archiwum BIP lub nawet usuwane.

Oczywiście, poszczególne przepisy szczególne mogą wskazywać na obowiązek publikacji określonych danych w BIP, i tak właśnie jest w przypadku oświadczeń majątkowych. Zgodnie z art. 24h ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: SamGminU), radny, wójt, zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta są obowiązani do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym. Także terminy określone w ust. 4 i 5 tego przepisu nie wskazują na termin w zakresie publikacji oświadczeń w BIP. Jedynie art. 24i ust. 3 SamGminU przesądza, że jawne informacje zawarte w oświadczeniach majątkowych są udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej.

Część autorów stwierdza, że brak określonego terminu oznacza, że publikacja powinna nastąpić bez zbędnej zwłoki (niezwłocznie po złożeniu oświadczenia), ale trudno wskazać sankcje grożące organowi za nieopublikowanie oświadczenia „niezwłocznie” lub wskazać termin, do którego te oświadczenia mają być publikowane. Biorąc pod uwagę powyższe, w mojej ocenie nie ma obowiązku publikowania w BIP oświadczeń majątkowych osób, które już nie piastują swoich stanowisk.

Parlament przegłosował wolną Wigilię od 2025 r. Ustawa u Prezydenta RP

Kształt ustawy przegłosowanej przez Parlament

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy, która ustanawia Wigilię dniem wolnym od pracy, odbyło się w Sejmie 8.11.2024 r. Projekt zakładał wprowadzenie rozwiązania już w tym roku bez dodatkowych zmian w czasie pracy. W trakcie prac parlamentarnych 6.12.204 r. posłowie zdecydowali jednak, że 24 grudnia ma być dniem wolnym od 2025 r. Dodatkowo handlowe miałyby być trzy niedziele poprzedzające Wigilie – a nie jak dotychczas – dwie.

Co ważne, uwzględniono poprawkę szefowej resortu pracy, dzięki której ustawa gwarantuje pracownikom handlu w grudniu co drugą niedzielę wolną od pracy w handlu (oraz wykonywania czynności związanych z handlem takich jak np. rozkładanie towaru). W praktyce oznacza to, że w grudniu będą pracować maksymalnie w dwie niedziele.

Polacy są zgodni – Wigilia powinna być wolna

Jak wynika z badań sondażowych pomysł wolnej Wigilii popiera około 70 % Polaków (IBRiS z 18.11.2024 r. – 67,5 % popiera ten postulat; United Surveys z 25–27.10.2024 r. – 67,3 % poparcia; SW Research z 30.10.2024 r. – 74 % poparcia).

24 grudnia w Europie

Wigilia jest ustawowo wolna w Bułgarii, Cyprze, Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Irlandii, Litwie, Łotwie, Słowacji, Węgrzech.

Polska ma 13 dni wolnych od pracy w roku. Większość krajów Unii Europejskiej ma podobną liczbę dni wolnych w roku. Bułgarzy i Cypryjczycy mają 16 dni wolnych, Austriacy, Słowacy, Słoweńcy 15 dni, Włosi 14 dni.

Źródło: gov.pl

Utwardzenie placu zabaw jako wydatek inwestycyjny zwiększający wartość środka trwałego 

Nakłady poniesione na środek trwały uznaje się za ulepszenie zwiększające jego wartość początkową, jeżeli spełnione są jednocześnie dwa warunki:

1) przeprowadzane prace lub czynności mają charakter: przebudowy, rozbudowy, modernizacji lub rekonstrukcji obiektu środka trwałego,

2) w wyniku tych prac oczekuje się wzrostu wartości użytkowej ulepszonego środka trwałego w stosunku do posiadanej uprzednio wartości użytkowej.

Wzrost wartości użytkowej środka trwałego wymaga odpowiedniego udokumentowania, wskazującego cechy wartości użytkowej, które ulegną zwiększeniu.

Rozbudowa to działanie, w wyniku którego następuje zmiana parametrów charakterystycznych środka trwałego połączona z rozszerzeniem zakresu obiektu inwentarzowego. W trakcie rozbudowy zmianie mogą ulec także parametry techniczne lub użytkowe istniejącego środka trwałego. W przypadku budynków parametrami charakterystycznymi są np.: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość, bądź liczba kondygnacji. Specyficzną formą rozbudowy jest trwałe dołączenie do środka trwałego części dodatkowych lub peryferyjnych, np. dołożenie automatycznego podajnika do urządzenia ksero, które wcześniej wymagało podawania ręcznego. Rozbudowa może przybierać formę adaptacji. Przez adaptację rozumie się działania mające na celu dostosowanie środka trwałego do nowych, zmienionych potrzeb. Na przykład w wyniku adaptacji budynek lub pomieszczenie będą wykorzystywane do innych celów niż dotąd, albo będą pełnić nową funkcję.

Przebudowa zmienia parametry techniczne lub użytkowe istniejącego środka trwałego, ale nie zmienia jego parametrów charakterystycznych. Przykładem może być przebudowa domu mieszkalnego na biurowiec lub odwrotnie. Innym przykładem przebudowy może być np. zamiana w pojeździe skrzyni biegów z ręcznej na automatyczną. Przebudowa może być połączona z modernizacją lub adaptacją (zwłaszcza w przypadku obiektów budowlanych). Jeżeli adaptacja zmienia sposób wykorzystania środka trwałego bez zmiany jego parametrów charakterystycznych, to spełnia definicję przebudowy.

Przez modernizację rozumie się unowocześnienie środka trwałego, polegające na dostosowaniu go do nowszych norm i standardów. W wyniku modernizacji poprawie mogą ulec zarówno parametry techniczne jak i użytkowe środka trwałego. Modernizacja, w wyniku której zmianie ulegają parametry charakterystyczne, techniczne lub użytkowe środka trwałego może stanowić jednocześnie jego rozbudowę lub przebudowę. Niektóre modernizacje obiektów budowlanych traktowane są przez prawo budowlane jako remonty), jednak dla celów ewidencji środków trwałych stanowią one ulepszenie.