Wskazówki UZP dotyczące sposobów działania przy udzielaniu zamówień w związku z powodzią

Urząd w związku z wystąpieniem na terytorium kraju powodzi oraz związanych z tym zdarzeniem różnorodnych i trudnych wyzwań przypomina w opinii o przewidzianych w ustawie – Prawo zamówień publicznych (dalej: PrZamPubl) trybach udzielenia zamówienia pozwalających na szybkie i adekwatne reagowanie na skutki tego typu zdarzeń losowych, m.in. w celu zapobieżenia, ograniczenia lub konieczności usunięcia skutków zaistniałego zdarzenia.

W opinii wskazuje się na możliwość zastosowania niekonkurencyjnych trybów negocjacji bez ogłoszenia oraz zamówienia z wolnej ręki, z tym jednak zastrzeżeniem, że przesłanki warunkujące ich zastosowanie nie mogą podlegać wykładni rozszerzającej.

Tryb negocjacji bez ogłoszenia

W odniesieniu do trybu negocjacji bez ogłoszenia w kontekście zaistnienia zdarzeń losowych o charakterze ekstremalnym, do jakich zaliczyć można powódź, UZP zwraca uwagę na przesłankę pilnej potrzeby udzielenia zamówienia niewynikającej z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, o której mowa w art. 209 ust. 1 pkt 4 PrZamPubl (dla postępowań o wartości równej lub przekraczającej progi unijne) oraz w art. 301 ust. 1 pkt 3 PrZamPubl (dla postępowań o wartości mniejszej niż progi unijne). Dotyczy to przypadków, gdy zaistniała sytuacja nie pozwala na przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z zachowaniem terminów przewidzianych dla wskazanych w przepisie trybów. Pomiędzy wymienionymi powyżej warunkami powinien zachodzić jednak związek przyczynowo-skutkowy oraz związek czasowy. Konieczne zatem będzie zawsze wykazanie przez zamawiającego, że mimo zachowania należytej staranności nie można było obiektywnie przewidzieć wystąpienia wyjątkowej sytuacji, powodującej konieczność pilnego udzielenia zamówienia. Do kategorii okoliczności nieprzewidywalnych, niezależnych od zamawiającego, zasadniczo mogą być zaliczane zjawiska przyrodnicze o charakterze losowym, jakimi są powodzie.

Warto przy tym pamiętać, że udzielenie zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia co do zasady powinno ograniczyć się tylko do zakresu koniecznego do zapobieżenia negatywnym skutkom nieprzewidzianego zdarzenia. Co istotne, przepisy mogą mieć zastosowanie również po przejściu powodzi, jeżeli zaistnieje pilna potrzeba działania ze strony zamawiającego w związku z okolicznościami (zdarzeniami) wywołanymi przez powódź.

Tryb zamówienia z wolnej ręki

Z kolei w odniesieniu do trybu zamówienia z wolnej ręki w kontekście zaistnienia zdarzeń losowych o charakterze ekstremalnym, do jakich zaliczyć można powódź, UZP wskazuje na przesłankę udzielenia zamówienia w trybie zamówienia z wolnej ręki, o której mowa w art. 214 ust. 1 pkt 5 PrZamPubl (dla postępowań o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, art. 305 pkt 1 PrZamPubl dla postępowań o wartości mniejszej niż progi unijne), odnoszącej się do konieczności natychmiastowego wykonania zamówienia.

Podkreślić przy tym należy, że dla zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki na ww. podstawach konieczne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

1. wyjątkowa sytuacja (tj. wyłącznie wykraczająca poza normalne warunki życia gospodarczego i społecznego, która wymaga podjęcia natychmiastowych działań zabezpieczających lub podjęcia innych niestandardowych działań w następstwie zaistniałej sytuacji),
2. przyczyny powstania tej sytuacji nie leżą po stronie zamawiającego (tj. zdarzenia nie mogą być spowodowane przez działania bądź zaniechania zamawiającego, w szczególności takie jak lekkomyślność, niedbalstwo lub niezachowanie należytej staranności),
3. sytuacji tej zamawiający nie mógł przewidzieć (m.in. bardzo niskie prawdopodobieństwo ich wystąpienia),
4. wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia (tj. podjęcie działań niezbędnych do ograniczenia bezpośrednich skutków wystąpienia zdarzenia nieprzewidzianego, np. usunięcia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego),
5. nie można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia.

Reasumując, w świetle przedstawionych wyżej przesłanek dla danego trybu udzielania zamówienia UZP stwierdza w opinii, że w sytuacji, w której w danej chwili występuje zdarzenie, takie jak powódź i z tego względu istnieje potrzeba natychmiastowej realizacji zamówień niezbędnych do zapobieżenia, ograniczenia lub natychmiastowego usunięcia jej skutków (np. zakupy na akcję ratowniczą, wykonanie prac umożliwiających jedyny dojazd do miejscowości, prace porządkowe mające na celu zapobieżenie epidemiom), zasadniczo możliwe będzie skorzystanie z trybu zamówienia z wolnej ręki. Natomiast jeżeli nie istnieje konieczność natychmiastowego wykonania zamówienia, lecz występuje sytuacja, która uzasadnia pilną potrzebę udzielenia zamówienia, wówczas zamawiający może zastosować tryb negocjacji bez ogłoszenia.

Źrodło: https://www.gov.pl/web/uzp/dopuszczalnosc-udzielenia-zamowienia-w-trybie-negocjacji-bez-ogloszenia-oraz-w-trybie-z-wolnej-reki-w-zwiazku-z-wystapieniem-powodzi2

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej

Projekt określa zadania ochrony ludności w czasie pokoju i wojny. Konstrukcja systemu ochrony ludności zostanie oparta m.in. o struktury:
– Państwowej Straży Pożarnej;
– Ochotniczych Straży Pożarnych;
– Państwowego Ratownictwa Medycznego;
– Systemu Powiadamiania Ratunkowego;
– struktur zarządzania kryzysowego;
– podmiotów leczniczych;
– organizacji pozarządowych.

Na system ochrony ludności składać się będą:
– organy administracji publicznej;
– podmioty wykonujące zadania ochrony ludności;
– zasoby ochrony ludności.

Organami ochrony ludności będą:
– ministrowie, którzy kierują działami administracji rządowej oraz minister spraw wewnętrznych i administracji.;
– wojewoda;
– marszałek województwa;
– starosta;
– wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Podmiotami ochrony ludności będą m.in.:
– Rządowe Centrum Bezpieczeństwa;
– jednostki organizacyjne PSP;
– Ochotnicze Straże Pożarne oraz inne społeczne organizacje ratownicze;
– Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych;
– podmioty lecznicze oraz wybrane służby, inspekcje i straże;
– podmioty gospodarcze, które zapewniają podstawowe usługi społeczne.

Na poziomie centralnym system ochrony ludności będzie koordynowany przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, który będzie wspierany przez Rządowy Zespół Ochrony Ludności (RZOL). RZOL będzie m.in. doradzał rządowi w sprawach ochrony ludności i obrony cywilnej.

Wzmocniona zostanie rola Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, które będzie wiodące na poziomie centralnym, jeśli chodzi o informowanie, ostrzeganie i alarmowanie ludności przez zagrożeniami.

W przypadku ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny, system ochrony ludności przekształci się w obronę cywilną. Będzie ona miała na celu ochronę cywilów przed zagrożeniami, które wynikają z działań zbrojnych i ich następstw.

Organy ochrony ludności staną się organami obrony cywilnej, a podmioty ochrony ludności – podmiotami obrony cywilnej.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stanie się krajowym organem obrony cywilnej – Szefem Obrony Cywilnej.

Powstanie system bezpiecznej łączności państwowej.

Zapewni on ciągłość funkcjonowania administracji oraz ochronę ludności w czasie pokoju i wojny.

Utworzone zostaną plany ewakuacji ludności, które obejmą kwestie przemieszczenia ludności z miejsca zagrożonego i przyjęcia jej w miejscu bezpiecznym – w czasie wojny i w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej.

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa przygotuje krajowy plan ewakuacji, a wojewoda opracuje wojewódzki plan ewakuacji ludności.

Uregulowane zostaną kwestie dotyczące obiektów zbiorowej ochrony. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wyda rozporządzenie w sprawie warunków technicznych dla budowli ochronnych i dla ich użytkowania.

Rozwiązanie pozwoli na przeprowadzenie inwentaryzacji istniejących obiektów i ustalenie liczby budowli, które mogłyby być wykorzystane, jako schrony i ukrycia.

Na rozwój systemu ochrony ludności i obrony cywilnej, rząd będzie przeznaczał rocznie nie mniej niż 0,3 proc. PKB.

Źródło: https://www.gov.pl

Dofinansowanie dokształcania nauczyciela

Zgodnie z art. 70a Karty Nauczyciela w budżetach organów prowadzących szkoły wyodrębnia się środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli. Szczegółowe informacje dotyczące: rodzajów wydatków związanych z organizacją i prowadzeniem doskonalenia zawodowego nauczycieli, które mogą być dofinansowywane ze środków wskazanych w art. 70a Karty Nauczyciela; warunków, trybu i kryteriów przyznawania środków; oraz szczegółowych celów szkolenia branżowego oraz trybu i warunków kierowania nauczycieli na szkolenia branżowe określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, szczegółowych celów szkolenia branżowego oraz trybu i warunków kierowania nauczycieli na szkolenia branżowe.

Na każdy rok szkolny dyrektor szkoły określa potrzeby w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoły uwzględniając między innymi wymagania wobec szkół i placówek oraz wnioski nauczycieli o dofinansowanie kosztów dotyczących opłaty za studia podyplomowe. W § 3 pkt 3 rozporządzenia zostały wskazane dane, które wniosek powinien zawierać. Są to: imię i nazwisku wnioskującego nauczyciela, nazwa danej formy doskonalenia zawodowego nauczycieli, o której dofinansowanie ubiega się nauczyciel, nazwa organizatora danej formy doskonalenia zawodowego nauczycieli, o której dofinansowanie ubiega się nauczyciel, wysokość kosztów, o których dofinansowanie ubiega się nauczyciel, uzasadnienie przydatności w pracy zawodowej odbycia danej formy doskonalenia zawodowego nauczycieli. W terminie do 31 października danego roku dyrektorzy szkół składają do organu prowadzącego wnioski o dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli w następnym roku kalendarzowym uwzględniające potrzeby placówki.

Rekompensata za uszczerbek na zdrowiu strażaka OSP nie obciąży budżetu gminy

W Dzienniku Ustaw RP ukazało się rozporządzenia MSWiA z 5.9.2024 r. w sprawie przyznawania rekompensaty pieniężnej oraz wyrównania do wysokości rekompensaty wypłacanej strażakowi ratownikowi ochotniczej straży pożarnej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1336). Wejście w życie podanego rozporządzenia ma związek z przepisami art. 14 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych (dalej: OSPU), odnoszącego się do wypłaty strażakom ratownikom OSP rekompensat pieniężnych za uszczerbek na zdrowiu.

Przywołane wyżej nowe rozporządzenie reguluje zaś:

1) tryb przyznawania strażakowi ratownikowi ochotniczej straży pożarnej:

a) rekompensaty pieniężnej,

b) wyrównania do wysokości rekompensaty,

2) wzór wniosków o ustalenie prawa do rekompensaty lub wyrównania;

3) dokumenty stanowiące podstawę do ustalenia i wypłaty rekompensaty oraz wyrównania.

Zatem, podany akt prany jest kluczowy dla strażaków ratowników OSP. Co jednak istotne, wypłata rekompensaty nie będzie stanowić kosztu dla gminy, która finansuje niemal całą działalność danego OSP (art. 10 OSPU). Koszt ten będzie spoczywał na komendancie wojewódzkim PSP.

Podsumowując, strażacy OSP zyskali faktyczną możliwość ubiegania się o rekompensaty z tytułu uszczerbku na zdrowiu powstałego wskutek wypadku, działania ratowniczego, akcji ratowniczej czy uczestniczenia w szkoleniu lub ćwiczeniu.

Podpisywanie dokumentacji zespołu interdyscyplinarnego

Zgodnie z przepisem art. 9a ust. 7i pkt 3 ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego w szczególności reprezentuje zespół interdyscyplinarny na zewnątrz. „Reprezentowanie na zewnątrz” oznacza przede wszystkim uprawnienie to podpisywania pism kierowanych do uczestników procedury oraz podmiotów trzecich.

Z założenia ustawowego uprawnienie w tym zakresie przysługuje zatem przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarny. W praktyce generowanie i podpisywanie wszystkich pism przez jedną osobę może znacząco utrudniać, a przede wszystkim przedłużać procedurę. Dlatego też brak jest przeciwwskazań prawnych do wprowadzenia zasady, zgodnie z którą pisma dotyczące prowadzenia procedury po powołaniu grupy diagnostyczno-pomocowej podpisują członkowie tej grupy. Uprawnienie to może być przyznane wszystkim członkom grupy lub tylko wybranym, np. pracownikowi socjalnemu. Istotne jest jednak zastrzeżenie, że takie upoważnienie musi z czegoś wynikać. W ustawie ani w rozporządzeniu nie ma jednoznacznej regulacji, z której takie prawo można wywieść. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, żeby odpowiednie zastrzeżenie zawrzeć w regulaminie zespołu. Ewentualnie może być to upoważnienie udzielane bezpośrednio przez przewodniczącego zespołu konkretnym osobom wchodzącym do grup diagnostyczno-pomocowych.

Prawo komunikacji elektronicznej – nowa ustawa

W Dz.U. z 2024 r. pod poz. 1221 opublikowano ustawę z 12.7.2024 r. – Prawo komunikacji elektronicznej (dalej: PrKomElektr).

Z PrKomElektr wynika m.in., że nie stanowi działalności telekomunikacyjnej umożliwianie korzystania z publicznej sieci telekomunikacyjnej za pośrednictwem lokalnej sieci radiowej, jeżeli jest to działalność dodatkowa w stosunku do wykonywanej przez podmiot działalności głównej. PrKomElektr określa m.in. zasady:

Przepisy dotyczące gospodarowania częstotliwościami i zasobami numeracji zawarto w dziale II i obejmują one: gospodarowanie częstotliwościami, używanie i obsługa urządzeń radiowych, a także gospodarowanie zasobami numeracji. W dziale III „Dostęp telekomunikacyjny” zawarto przepisy określające zagadnienia:

Regulowanie rynku komunikacji elektronicznej (dział IV) obejmuje takie zagadnienia, jak:

Natomiast z działu V wynika m.in., że operator multipleksu jest obowiązany do:

Zgodnie z art. 273 PrKomElektr, urządzenia radiowe wprowadzane do obrotu lub oddawane do użytku mają spełniać wymagania w zakresie:

W dziale VII zawarto regulacje dotyczące publicznie dostępnych usług komunikacji elektronicznej, a wynika z niego m.in., że na potrzeby niniejszego działu ilekroć jest mowa o usłudze komunikacji elektronicznej lub usłudze wchodzącej w jej zakres, należy przez to rozumieć usługę publicznie dostępną, czyli usługę dostępną dla ogółu użytkowników. W dziale tym uregulowano zagadnienia:

W dziale VIII określono organy właściwe w sprawach komunikacji elektronicznej oraz postępowanie przed Prezesem UKE. Wynika z niego, że organy administracji publicznej pełniące kontrolę nad przedsiębiorcą komunikacji elektronicznej lub posiadające pakiet kontrolny przedsiębiorcy komunikacji elektronicznej zapewniają strukturalny rozdział funkcji związanych z prowadzeniem polityki regulacyjnej od funkcji związanych z wykonywaniem przez nie zadań i uprawnień właścicielskich wobec tego przedsiębiorcy.

Jeżeli zaś chodzi o:

W dziale IX nowej ustawy zawarto przepisy o karach pieniężnych i przepisy karne.

Bardzo ważne znaczenie ma też ustawa 12.7.2024 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo komunikacji elektronicznej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1222; dalej: PWPrKomElektr). PWPrKomElektr określa przede wszystkim terminy wejścia w życie PrKomElektr, ale też na jej mocy utraci moc PrTelekom.

PWPrKomElektr wprowadza zmiany w 67 ustawach, do których stosuje się przepisy dotyczące komunikacji elektronicznej, a także zawiera szereg przepisów przejściowych i dostosowujących.

Zbycie odpadów metalu przez jednostkę samorządu terytorialnego

Z opisu sytuacji wnioskuję, że jednostka samorządu terytorialnego jest wytwórcą odpadów z metalu, które zamierza odpłatnie przekazać innemu podmiotowi.

Z przepisów ustawy o odpadach (dalej: OdpadyU) wynika, że:

1. przedmioty, o których mowa, są odpadami w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 OdpadyU;
2. jednostka samorządu terytorialnego jest ich wytwórcą w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 32 OdpadyU i jedocześnie posiadaczem w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 19 OdpadyU;
3. co do zasady, wytwórca odpadów jest obowiązany do gospodarowania wytworzonymi przez siebie odpadami (art. 27 ust. 1 OdpadyU);
4. wytwórcą odpadów może jednak zlecić obowiązek gospodarowania wytworzonymi przez siebie odpadami podmiotowi posiadającemu zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie przedmiotowych odpadów (art. 27 ust. 2 pkt 1 OdpadyU);
5. zlecenie obowiązku gospodarowania wiąże się z przekazaniem odpadów, a to – co do zasady – z prowadzeniem ich ewidencji w postaci dokumentów, w tym karty przekazania odpadów (art. 66 ust. 1 w zw. z art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a OdpadyU);
6. obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów nie dotyczy rodzajów odpadów lub ilości odpadów określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 66 ust. 5 OdpadyU).

Zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Klimatu z 23.12.2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (Dz.U. z 2019 r. poz. 2531), wydanego na podstawie art. 66 ust. 5 OdpadyU, w odniesieniu do niektórych odpadów, w tym:

− nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 4 OdpadyU, jeżeli jeden z posiadaczy odpadów nie jest objęty obowiązkiem prowadzenia ewidencji odpadów, dopuszcza się niesporządzanie karty przekazania odpadów.

Do 30.9.2024 r. pracodawcy mają obowiązek wpłacić II ratę odpisu na zfśs

Odpis na zfśs to kwota jaką pracodawca powinien co roku wpłacić na konto tego funduszu. Kwotę tę oblicza się jako iloczyn planowanej przeciętnej liczby pracowników zatrudnionych w danym roku oraz tzw. podstawy naliczania, czyli ogłoszonego przez GUS przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w określonym roku. Co do zasady podstawę naliczania stanowi przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej z poprzedniego roku, lub z drugiej połowy poprzedniego roku, jeśli jest wyższe (art. 5 ust. 2 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych; dalej: FundŚwSocjU). W ostatnich latach ustawodawca corocznie określał podstawę naliczania na podstawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej z innych lat, albo nawet dwukrotnie w ciągu roku (art. 5a-5l FundŚwSocjU). W 2024 r. po raz pierwszy od 12 lat ustawodawca nie wydał przepisu szczególnego określającego podstawę naliczania odpisu na zfśs w 2024 r., co oznacza, że zastosowanie znalazła w tym zakresie regulacja ogólna, tj. art. 5 ust. 2 FundŚwSocjU.

Prezes GUS w obwieszczeniu z 16.2.2024 r. ogłosił, że przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, pomniejszone o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe, w 2023 r. wyniosło 6246,13 zł, a w drugim półroczu 2023 r. wynagrodzenie to wyniosło 6445,71 zł (MP 2024 r. poz. 137). Zatem podstawę naliczania odpisu na zfśs w 2024 r. wynosi kwota 6445,71 zł. Obliczone na tej podstawie szczegółowe kwoty odpisów i zwiększeń przedstawia tabela.

Tabela. Kwoty odpisów i zwiększeń na zfśs w 2024 r.

Rok 2024	% podstawy	Kwota
Odpis obligatoryjny
na jednego zatrudnionego w tzw. normalnych warunkach pracy	37,5%		2417,14 zł
na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze – w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych	50%		3222,86 zł
na jednego pracownika młodocianego:
– I rok nauki	5%		322,29 zł
– II rok nauki	6%		386,74 zł
– III rok nauki	7%		451,20 zł
Zwiększenia fakultatywne (uznaniowe)
na każdą osobę zatrudnioną, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności	6,25%		402,86 zł
na każdego emeryta i rencistę, nad którym zakład sprawuje opiekę	6,25%		402,86 zł
na każdą zatrudnioną osobę, pod warunkiem przeznaczenia całości tego zwiększenia na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego	7,5%		483,43 zł

Odpis na zfśs na dany rok kalendarzowy naliczany jest na podstawie planowanej na dany rok przeciętnej liczby zatrudnionych, a następnie wpłacany na konto zfśs w dwóch ratach, tj. do 31 maja (75% równowartości odpisu) oraz do 30 września (pozostałą część odpisu, tj. 25% jego równowartości). Na koniec roku kalendarzowego dokonywana jest korekta odpisu na zfśs, wykonywana przez zestawienie odpisu ustalonego w oparciu o faktyczną przeciętną liczbę pracowników zatrudnionych w roku z odpisem dokonanym na podstawie planowanej przeciętnej liczby pracowników zatrudnionych w danym roku.

Obliczenia zostały w przykładzie oparte o planowaną na początku roku przeciętną liczbę pracowników zatrudnionych w danym roku. Gdyby zatrudnienie u pracodawcy spadło w trakcie roku, to pracodawca nie musiałby czekać do końca roku z korektą. Możliwa jest korekta kwot odpisu w oparciu o realne dane o zatrudnieniu już przy naliczaniu i wpłacie drugiej raty odpisu.

Okresowe kontrole przebudowanego obiektu budowlanego – zakres i terminy

Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane okresowym kontrolom, których zakres i częstotliwość określa art. 62 ust. 1 ustawy – Prawo budowlane (dalej: PrBud). Wpisy dotyczące takich kontroli powinny być dokonane przez osoby uprawnione w książce obiektu w terminie 7 dni licząc od dnia ich zakończenia (art. 62b PrBud).

Art. 60c PrBud określa zaś 30-dniowy termin na założenie lub zarejestrowanie w systemie c-KOB książki obiektu budowlanego oraz obowiązki właściciela lub zarządcy w tym zakresie. Termin ten liczy się od dnia:

1. doręczenia decyzji o pozwoleniu na użytkowanie – w przypadku obiektu budowlanego, do którego użytkowania jest wymagana decyzja o pozwoleniu na użytkowanie;
2. upływu terminu na zgłoszenie, w drodze decyzji, przez organ nadzoru budowlanego sprzeciwu do zawiadomienia o zakończeniu budowy albo doręczenia zaświadczenia organu nadzoru budowlanego o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu – w przypadku obiektu budowlanego, do użytkowania którego jest wymagane zawiadomienie o zakończeniu budowy;
3. dokonania zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części – jeżeli w wyniku tej zmiany obiekt budowlany niewymagający wcześniej założenia książki obiektu budowlanego stał się obiektem budowlanym, dla którego należy prowadzić książkę obiektu budowlanego.

W zależności od tego, jaki był zakres przeprowadzonej przebudowy i remontu budynku opisanego w pytaniu, terminy na dokonywanie wpisów należy liczyć jak dla nowego obiektu (lub poszczególnych jego elementów). W określaniu tych terminów pomocna będzie opinia umieszczona na stronie internetowej GUNB (https://www.gunb.gov.pl/strona/wyjasnienia-przepisow-prawa-budowlanego, dostęp: 25.6.2024 r.) w brzmieniu:

„W odniesieniu do nowo oddanych do użytkowania obiektów budowlanych, które na postawie art. 62 ust. 1 ustawy – Prawo budowlane [art. 62 ust. 1 PrBud – red.] zostały objęte obowiązkiem okresowej kontroli, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy [art. 62 ust. 1 pkt 1 PrBud – red.], nie przeprowadza się najbliżej przypadającej kontroli rocznej. Obowiązek ten powstaje dopiero w roku następnym. Tym samym, jeżeli obiekt budowlany został oddany do użytkowania np. w sierpniu 2022 r. to pierwsza kontrola roczna powinna zostać przeprowadzona w 2023 r. w dowolnym miesiącu kalendarzowym.

W przypadku obiektów budowlanych, o których mowa w art. 62 ust. 1 pkt 3 ustawy – Prawo budowlane [art. 62 ust. 1 pkt 3 PrBud – red.], nie przeprowadza się jedynie najbliżej przypadającej okresowej (jednej z dwukrotnych) kontroli. Oznacza to, że np.: dla obiektu wybudowanego w okresie między 30 listopada a 31 maja, nie przeprowadza się kontroli, którą na podstawie ww. przepisu należy dokonać do 31 maja. Konieczne jest natomiast przeprowadzenie kontroli w następnym okresie, czyli do 30 listopada. Tym samym w przypadku obiektu, o którym mowa w art. 62 ust. 1 pkt 3 ustawy – Prawo budowlane, oddanego do użytkowania np. w sierpniu 2023 r., najbliższą kontrolę należy przeprowadzić w okresie od 30 listopada 2023 r. do 31 maja 2024 r.

Natomiast w przypadku obiektów budowlanych użytkowanych nie dłużej niż 5 lat, dla których przedmiotowa kontrola będzie przeprowadzana po raz pierwszy, powinna być ona wykonana po upływie 5 lat, np. jeżeli budynek został oddany do użytkowania np. w sierpniu 2022 r., kontrola 5-letnia powinna być przeprowadzona w 2027 r. w dowolnym miesiącu”.

Działania odwetowe w związku z dokonanym zgłoszeniem

Ustawa o ochronie sygnalistów zawiera katalog przykładowych działań odwetowych, które mogą polegać na:

1. odmowie nawiązania stosunku pracy;
2. wypowiedzeniu lub rozwiązaniu bez wypowiedzenia stosunku pracy;
3. niezawarciu umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny, niezawarciu kolejnej umowy o pracę na czas określony lub niezawarciu umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony – w przypadku gdy sygnalista miał uzasadnione oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa;
4. obniżeniu wysokości wynagrodzenia za pracę;
5. wstrzymaniu awansu albo pominięciu przy awansowaniu;
6. pominięciu przy przyznawaniu innych niż wynagrodzenie świadczeń związanych z pracą lub obniżeniu wysokości tych świadczeń;
7. przeniesieniu na niższe stanowisko pracy;
8. zawieszeniu w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub służbowych;
9. przekazaniu innemu pracownikowi dotychczasowych obowiązków sygnalisty;
10. niekorzystnej zmianie miejsca wykonywania pracy lub rozkładu czasu pracy;
11. negatywnej ocenie wyników pracy lub negatywnej opinii o pracy;
12. nałożeniu lub zastosowaniu środka dyscyplinarnego, w tym kary finansowej, lub środka o podobnym charakterze;
13. przymusie, zastraszaniu lub wykluczeniu;
14. mobbingu;
15. dyskryminacji;
16. niekorzystnym lub niesprawiedliwym traktowaniu;
17. wstrzymaniu udziału lub pominięciu przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe;
18. nieuzasadnionym skierowaniu na badania lekarskie, w tym badania psychiatryczne, chyba że przepisy odrębne przewidują możliwość skierowania pracownika na takie badania;
19. działaniu zmierzającym do utrudnienia znalezienia w przyszłości pracy w danym sektorze lub w danej branży na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego;
20. spowodowaniu straty finansowej, w tym gospodarczej, lub utraty dochodu;
21. wyrządzeniu innej szkody niematerialnej, w tym naruszeniu dóbr osobistych, w szczególności dobrego imienia sygnalisty.

Jeżeli praca lub usługa były, są lub mają być świadczone na podstawie innego niż stosunek pracy stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji, lub pełnienia służby, stosuje się odpowiednio ww. katalog działań odwetowych, o ile charakter świadczonej pracy lub usługi lub pełnionej funkcji, lub pełnionej służby nie wyklucza zastosowania wobec sygnalisty takiego działania.

Jeżeli praca lub usługa były, są lub mają być świadczone na podstawie innego niż stosunek pracy stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji, lub pełnienia służby, dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie może stanowić podstawy działań odwetowych ani próby lub groźby zastosowania działań odwetowych, obejmujących w szczególności:

1. wypowiedzenie umowy, której stroną jest sygnalista, w szczególności dotyczącej sprzedaży lub dostawy towarów lub świadczenia usług, odstąpienie od takiej umowy lub rozwiązanie jej bez wypowiedzenia;
2. nałożenie obowiązku lub odmowę przyznania, ograniczenie lub odebranie uprawnienia, w szczególności koncesji, zezwolenia lub ulgi.

Do działań odwetowych ustawodawca zaliczył również groźbę lub próbę podjęcia wymienionych działań.

Katalog wskazany w ustawie o ochronie sygnalistów (dalej: OchrSygnalU) w znacznej mierze odnosi się do zachowań, które mogą zostać nakierowane na pracownika. Są to bowiem takie działania jak zwolnienie z pracy (chyba najbardziej dotkliwe działanie dla pracownika), jak też brak awansu, przeniesienie na „gorsze” stanowisko, nieprzyznawanie nagród czy nakładanie kar porządkowych lub dyscyplinarnych. Niewątpliwie również mobbing będzie takim działaniem odwetowym, które, pisząc wprost, „uprzykrzy” życie sygnaliście. Dlatego tak ważne jest, aby dane sygnalisty nie zostały ujawnione, pozostały poufne. W świetle wskazanych działań odwetowych niewątpliwie sygnalista ma dużo do stracenia, zwłaszcza gdy utraci źródło zarobkowania.

Niewątpliwie należy wskazać, że mogą pojawiać się w praktyce wątpliwości, czy działanie pracodawcy polegające np. na nieprzyznaniu nagrody czy brak awansu zawsze będzie działaniem odwetowym. Należy bowiem pamiętać, że OchrSygnalU chroni sygnalistę przed działaniami odwetowymi, które pozostają w związku z dokonanym zgłoszeniem. Nie zmienia to jednak faktu, że sygnalista nadal pozostaje w zatrudnieniu i pracodawca ma prawo dokonywania oceny jego pracy. Oczywiście zgodnie z art. 94 pkt 9 KP obowiązkiem pracodawcy jest stosowanie obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników oraz wyników ich pracy. Oznacza to, że pracodawca jest obowiązany kierować się kryteriami obiektywnymi, a nie osobistymi sympatiami czy antypatiami, oraz działać sprawiedliwie.

Zarówno kryteria stosowane do oceny pracowników zatrudnionych na stanowiskach samodzielnych, kierowniczych, jak i te stosowane na pozostałych stanowiskach muszą odpowiadać wymaganiom określonym w art. 94 pkt 9 KP.

W świetle powyższego, bycie sygnalistą nie oznacza uzyskania statusu nietykalności i pewnego rodzaju immunitetu, chroniącego przed utratą pracy. Sygnalista nie jest i nie może być uważany za pracownika specjalnego traktowania, wobec którego nie ma możliwości podjęcia jakichkolwiek działań dyscyplinujących w związku z wykonywaną przez niego pracą. Należy bardzo mocno podkreślić, że sygnalista jest chroniony przed działaniami odwetowymi, ale nie oznacza to, że zostaje zwolniony z wykonywania ciążących na nim obowiązków pracowniczych. Nadal musi przychodzić punktualnie do pracy, wykonywać pracę sumiennie i starannie i stosować się do poleceń przełożonych. A jeśli tego nie zrobi, to KP w art. 52 § 1 pkt 1 pozwala na wypowiedzenie umowy o pracę z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Sytuacja sygnalisty będzie analogiczna do sytuacji członka związku zawodowego w wyroku SN z 20.1.2015 r. (I PK 137/14, Legalis): „Brak zgody związku zawodowego na rozwiązanie stosunku pracy nie daje bezwzględnej ochrony stosunku pracy pracownika będącego członkiem zarządu związku. Celem ochrony działacza związkowego jest wyłącznie zagwarantowanie mu niezależności w wypełnianiu funkcji, a przepisy wyznaczające zakres tej ochrony mają charakter regulacji szczególnej i muszą być wykładane ściśle. Działalność związkowa nie może zatem być pretekstem do nieuzasadnionego uprzywilejowania pracownika w sferach niedotyczących sprawowania przez niego funkcji. Przeciwny sposób myślenia o ochronie trwałości stosunku pracy działaczy związkowych byłby dyskryminujący dla pracowników, którzy członkami związku zawodowego nie są albo nie sprawują w nich żadnej funkcji”.

Warto w tym miejscu powołać się na wyrok SN z 5.12.2007 r. (II PK 122/07, Legalis), w którym SN stwierdził, że wypowiedzenie umowy o pracę, którego podłożem nie są okoliczności związane z łączącym strony stosunkiem pracy, lecz przesłanki dotyczące zachowania pracownika, polegającego na złożeniu w postępowaniu przygotowawczym zgodnych z prawdą zeznań, wymierzonych przeciwko członkom zarządu spółki będącej jego pracodawcą, może być uznane za nadużycie prawa do rozwiązania w tym trybie umowy zawartej na czas określony, tak z uwagi na sprzeczność z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, którym nie jest karanie pracowników za składanie zgodnych z prawdą zeznań przed organami ścigania, jak i z zasadami współżycia społecznego. Zasady współżycia społecznego, w ocenie SN, stanowią bowiem całokształt niedających się jednoznacznie ustalić kryteriów, które wyznaczają granice, kierunek i podstawy sędziowskiej oceny wszystkich okoliczności danego przypadku. Chodzi więc o normy o charakterze pozaprawnym – moralnym i obyczajowym, stanowiące nie o formalnej prawidłowości, lecz o słuszności, uczciwości i sprawiedliwości dokonanego wypowiedzenia, których to cech próżno byłoby się doszukiwać w rozwiązaniu umowy o pracę, którego podłożem są okoliczności nie tylko pozostające poza łączącym strony stosunkiem pracy, ale i moralnie naganne. Koniecznie trzeba podkreślić, że SN nagannie ocenił wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony, a wyrok wydany był w stanie prawnym, w którym nie było obowiązku uzasadniania wypowiedzenia umów o pracę na czas określony oraz okres wypowiedzenia umowy wynosił 2 tygodnie.