Według ostatnich danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wynika, że w Polsce pracuje ok. 170 tys. ukraińskich uchodźców, najwięcej osób znalazło pracę w województwie mazowieckim, wielkopolskim, dolnośląskim i śląskim. Jednak osoby, którym udało się podjąć pracę, często znalazły ją nie według własnych kwalifikacji tylko często jako prace prostą w ramach sektora usług. Przygotowane rozwiązania mają na celu pomoc w znalezieniu pracy zgodnie z kompetencjami i kwalifikacjami osób uciekających z Ukrainy.

Najważniejsze rozwiązania przygotowane w ramach przyjętej ustawy:

  1. stworzenie systemu, który służył będzie do ułatwienia nawiązywania kontaktów między pracodawcami a poszukującymi pracy obywatelami Ukrainy. System będzie umożliwiał:
    • wprowadzanie, gromadzenie i usuwanie informacji z ofertami pracy, z których mogą skorzystać obywatele Ukrainy;
    • wprowadzanie, gromadzenie i usuwanie informacji opisujących wiedzę i doświadczenie zawodowe obywateli Ukrainy;- dokonywanie analiz wprowadzonych informacji w celu przygotowania rekomendacji dotyczących dostępnych ofert pracy, odpowiednio do danych ujawnionych przez obywatela Ukrainy;
  2. przetwarzanie w systemie teleinformatycznym ofert pracy, które będą mogły być wprowadzane, aktualizowane oraz usuwane z tego systemu przez pracodawców, usługodawców świadczących usługi związane z udostępnieniem ofert pracy oraz usługodawców świadczących usługi pośrednictwa pomiędzy pracodawcami a osobami poszukującymi pracy;
  3. umożliwienie korzystania z funkcjonalności systemu teleinformatycznego przy użyciu usług online dostępnych przez stronę internetową lub w ramach aplikacji mObywatel;
  4. umożliwienie osobie poszukującej pracy zmapowania swoich kompetencji oraz potrzeb i uzyskania informacji zwrotnej dotyczącej ofert pracy i danych kontaktowych do potencjalnych pracodawców.

Ustawa zakłada utworzenie przez ministra właściwego do spraw informatyzacji i zapewnienie funkcjonowania systemu teleinformatycznego służącego do ułatwienia nawiązywania kontaktów między pracodawcami a poszukującymi pracy obywatelami Ukrainy, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z 12.3.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 583 ze zm.), to jest zarówno obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczpospolitej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium ich państwa, jak i pozostałych obywateli Ukrainy legalnie przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. To oznacza, że nowa formuła została przewidziana zarówno dla osób, które znalazły się w Polsce w związku z atakiem Rosji w dniu 24.2.2022 r. jak i pozostałych osób z Ukrainy, które są w Polsce.

Procedura korzystania z systemy teleinformatycznego

Osoba, która będzie poszukiwała pracy, będzie musiała w systemie założyć profil użytkownika, stanowiący wydzieloną część systemu, zawierającą zbiór danych identyfikujących pracownika z przyporządkowanymi zasobami systemu. Minister właściwy do spraw informatyzacji umożliwi korzystanie z funkcjonalności systemu teleinformatycznego przy użyciu usług online dostępnych przez stronę internetową lub w ramach aplikacji mObywatel. W celu zapewnienia pewności identyfikacji osób korzystających z systemu użytkownik będzie uwierzytelniany w sposób określony w art. 20a ust. 1 pkt 1 ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, czyli z wykorzystaniem środka identyfikacji elektronicznej wydanego w systemie identyfikacji elektronicznej przyłączonym do węzła krajowego identyfikacji elektronicznej w rozumieniu art. 21a ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 5.9.2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej bądź z wykorzystaniem certyfikatu wydanego mu w publicznej aplikacji mobilnej (tzw. mObywatel) w rozumieniu ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

W przypadku obywateli z Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium ich państwa, dodatkowym wymogiem korzystania z systemu będzie podanie numeru PESEL. Zgodnie z danymi przekazywanymi przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji już ponad milion osób posiada nr PESEL. W przypadku tej grupy użytkowników w systemie zapewniona będzie funkcjonalność pozwalającą na automatyczną weryfikację, czy taki użytkownik posiada numer PESEL podany podczas tworzenia profilu pracownika. Weryfikacja polegać na porównaniu danych wprowadzanych w procesie tworzenia profilu pracownika (imienia, nazwiska, numeru PESEL) z danymi zawartymi w rejestrze PESEL.

Utworzenie przez obywatela Ukrainy profilu pracownika w systemie teleinformatycznym oraz korzystanie z tego systemu będzie dobrowolne. Obywatel Ukrainy w dowolnym momencie będzie mógł zaktualizować swoje dane albo usunąć z systemu teleinformatycznego swój profil pracownika. W systemie przetwarzane będą następujące dane imię (imiona) i nazwisko, data urodzenia, numer PESEL, wiek, płeć, obywatelstwo, adres poczty elektronicznej, numer telefonu, wykształcenie, kwalifikacje zawodowe i przebieg dotychczasowego zatrudnienia. Konieczność przetwarzania numeru PESEL obejmie oczywiście tylko te osoby, które przyjechały do Polski od 24 lutego i zgodnie ze specustawą mają możliwość jego otrzymania.

Wgląd do danych obejmujących wiek, płeć, wykształcenie, kwalifikacje zawodowe i przebieg zatrudnienia będą posiadać podmioty zamieszczające w systemie oferty pracy, czyli:

  • pracodawcy;
  • podmioty świadczące usługi związane z udostępnieniem ofert pracy,
  • podmioty świadczące usługi pośrednictwa między pracodawcami a osobami poszukującymi pracy.

Okres przetwarzania danych zostanie ograniczony do 12 miesięcy od dnia ostatniej aktywności użytkownika w systemie. Po upływie tego okresu minister właściwy do spraw informatyzacji powiadomi użytkownika o zamiarze usunięcia jego danych. W przypadku dalszego braku aktywności użytkownika w terminie 30 dni od przesłania powiadomienia jego dane zostaną niezwłocznie usunięte. Dane będą niezwłocznie usuwane również w przypadku osoby, która usunie swój profil pracownika.

Ustawa weszła w życie w dniu następującym po dniu ogłoszenia tej zmiany w Dzienniku Ustaw.