Przedsiębiorca, który otrzymał od osoby najbliższej przedsiębiorstwo lub składniki majątkowe przed 1.1.2018 r. i zaliczał odpisy amortyzacyjne do kosztów podatkowych, został ze względu na nową treść przepisów pozbawiony takiej możliwości.

Przepisy wskazują bowiem jednoznacznie, iż jeżeli darowanie składnika majątku podlegało zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn, to nie ma możliwości zaliczania odpisów od takich składników majątkowych nadal do kosztów.

Zagadnienie możliwości zaliczania odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych przedsiębiorcy, który otrzymał składniki majątkowe (całe przedsiębiorstwo) w drodze darowizny łączy w sobie zagadnienia zarówno podatku od spadków i darowizn jak i podatku dochodowego od osób fizycznych.

Do 31.12.2017 r. przedsiębiorca, który otrzymał w drodze darowizny składniki majątkowe od najbliższej rodziny (tzw. grupa zerowa w ramach pierwszej grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn), mógł dokonywane na zasadach kontynuacji odpisy amortyzacyjne zaliczać do kosztów podatkowych. Warto w odniesieniu do omawianego przypadku wskazać, że tata i syn mieszczą się właśnie w tzw. grupie zerowej, gdzie na gruncie podatku od spadku i darowizn nie występuje konieczność zapłaty tej daniny, a wystarcza jedynie złożenie informacji SD-Z2 do właściwego dla obdarowanego Naczelnika Urzędu Skarbowego. Innymi słowy nabycie składników majątkowych w drodze darowizny pomiędzy ojcem a synem korzysta ze zwolnienia na gruncie podatku od spadków i darowizn.

Z 1.1.2018 r. natomiast ustawodawca:

– zmienił treść przepisów dotyczących możliwości zaliczania do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od otrzymanych w darowiźnie środków trwałych,

– nie wprowadził w ramach ustawy wprowadzającej przepisu przejściowego, który pozwalałby na kontynuację zaliczania do kosztów podatkowych dokonywanych wcześniej odpisów amortyzacyjnych przez osoby obdarowane – brak takiego przepisu ma negatywne skutki dla obdarowanych przedsiębiorców.

W obecnym stanie prawnym treść art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.; dalej: PDOFizU) brzmi: „Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, jeżeli:

– nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw lub

– dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego, lub

– nabycie to korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, lub

– nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku”.

Cytowany powyżej przepis wskazuje jednoznacznie, iż w sytuacji gdy nabycie to korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn nie ma możliwości po stronie obdarowanego dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Jest to o tyle niekorzystna sytuacja, iż dotyczy ona także tych przedsiębiorców (obdarowanych), którzy nabyli ze zwolnieniem w podatku od spadków i darowizn składniki majątkowe (całe przedsiębiorstwo) i przez kilka poprzednich lat zaliczali do kosztów podatkowych odpisy amortyzacyjne, które stanowiły kontynuację odpisów rozpoczętych jeszcze przez darczyńcę.

Jeżeli darowizna składników majątkowych lub przedsiębiorstwa pomiędzy dwoma osobami wywoła skutki w postaci konieczności zapłaty podatku od spadków i darowizn, to możliwości zaliczania odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych zostają zachowane.

Przykład
Tata podarował w formie aktu notarialnego składniki majątkowe lub całe przedsiębiorstwo swojemu synowi w 2016 r. Syn nie zapłacił podatku od spadków i darowizn od darowizny i jednocześnie zaliczał odpisy amortyzacyjne do kosztów podatkowych. Od 1.1.2018 r. jest pozbawiony tego prawa.

Przykład
Ten sam tata (z przykładu nr 1) jako teść podarował swojej synowej w formie aktu notarialnego składniki majątkowe lub całe przedsiębiorstwo swojemu synowi w roku 2016. Synowa i teść nie należą do tzw. grupy zerowej w podatku od spadków i darowizn – konieczna była zapłata podatku PSD. Od 2016 r. synowa jako przedsiębiorca może dokonywać odpisów amortyzacyjnych i ciągle (także po 1.1.2018 r.) zaliczać je do kosztów podatkowych.

Podsumowując należy wskazać, że nie byłoby takiej sytuacji dla kontynuowanej amortyzacji po stronie obdarowanych w ramach najbliższej rodziny, gdyby odpowiedni przepis zawarto w przepisach przejściowych.

Warto zaznaczyć, że ustawodawca rozważa przywrócenie zapisu umożliwiającego ujęcie w kosztach podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych nabytych w drodze darowizny.

Przykładowo Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 9.4.2018 r., 0115-KDIT3.4011.36.2018.1.DB wskazał, że planuje się wprowadzenie następującego przepisu: Przepisu ust. 1 pkt 45a lit. a nie stosuje się do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nabytych w drodze darowizny, jeżeli darczyńca dokonywał odpisów amortyzacyjnych od tych składników. I dalej: zgodnie z projektem dodany ust. 9 w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie miał zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1.1.2018 r.

(RA)