Punktem wyjścia w ocenie podanego zagadnienia są regulacje GospNierU. I tak, z art. 77 tej ustawy wynika m.in., że  wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, podlega aktualizacji nie częściej niż raz na 3 lata, jeżeli wartość tej nieruchomości ulegnie zmianie. Zaktualizowaną opłatę roczną ustala się, przy zastosowaniu dotychczasowej stawki procentowej, od wartości nieruchomości określonej na dzień aktualizacji opłaty. Nadto, aktualizacji opłaty rocznej dokonuje się z urzędu albo na wniosek użytkownika wieczystego nieruchomości gruntowej, na podstawie wartości nieruchomości gruntowej określonej przez rzeczoznawcę majątkowego.

Z kolei, w art. 87 GospNierU postanowiono m.in., że wysokość opłaty rocznej z tytułu trwałego zarządu nieruchomości może być aktualizowana, nie częściej niż raz w roku, jeżeli wartość tej nieruchomości ulegnie zmianie. Zaktualizowaną opłatę roczną ustala się według dotychczasowej stawki procentowej od wartości nieruchomości określonej na dzień aktualizacji opłaty. Nadto, aktualizacji opłaty rocznej dokonuje się, z urzędu albo na wniosek jednostki organizacyjnej posiadającej nieruchomość w trwałym zarządzie, na podstawie wartości nieruchomości określonej przez rzeczoznawcę majątkowego.

Na kanwie ww. regulacji i opisanej problematyki warto wspomnieć o wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowe w Szczecinie z 28.10.2021 r. (RIO-KF-4104-40/2021; http://bip.bydgoszcz.rio.gov.pl), w którym jako nieprawidłowość podano: Niedokonywanie aktualizacji opłat pobranych w 2019‒2020 z tytułu użytkowania wieczystego oraz trwałego zarządu, pomimo znacznego upływu czasu od ostatniej aktualizacji (strony 144‒152 protokołu kontroli). Kontrola wykazała, iż podstawą ustalania wysokości opłaty z tytułu użytkowania wieczystego (w 5 na 9 przypadkach objętych kontrolą) oraz opłaty rocznej z tytułu trwałego zarządu (w 5 na 10 przypadkach objętych kontrolą), tj. opłat pobieranych w latach 2019‒2020, były operaty szacunkowe sporządzone w latach 2008‒2015.

Z powyższych ustaleń kontrolnych RIO wynika więc, że nie dokonywano aktualizacji wspomnianych opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej oraz z tytułu trwałego zarządu nieruchomości. Ustawa nakłada w tym zakresie konkretne terminy aktualizacyjne opłat, wskazując minimalną częstotliwość 3 lata lub 1 rok. 

Ważne

W przypadku gdy powiat nie realizuje ww. wymogów, narusza przepisy dotyczące gospodarki nieruchomościami.

W dalszych uwagach organ kontroli wskazał, że aktualizacja ta ma urealnić wysokość opłat i dostosować je do aktualnego poziomu cen nieruchomości. W zaleceniu pokontrolnym nakazano monitorować wartości nieruchomości stanowiących mienie Skarbu Państwa i po zaistnieniu przesłanek warunkujących obowiązek przeprowadzenia aktualizacji opłat, podjęcie działań celem zaktualizowania opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego oraz z tytułu trwałego zarządu stosownie do ww. przepisów.

Podsumowując, wskazać należy, że ustalenia organu kontroli są prawidłowe. Powiat powinien przestrzegać powinności związanych z aktualizacją wspomnianych opłat rocznych. Zaniechanie w tym zakresie będzie z dużym prawdopodobieństwem skutkować zarzutami w trakcie kontroli RIO.