Regionalna Izba Obrachunkowa w Olsztynie dokonała w dniu 21.9.2022 r. weryfikacji uchwały rady gminy w sprawie zwolnienia z podatku od nieruchomości w ramach pomocy de minimis. Na podstawie uchwały Nr 0102-291/22 została stwierdzono nieważność ww. uchwały rady gminy. Podstawa materialno-prawna podjęcia uchwały wynikała z art. 7 ust. 3 PodLokU. Zgodnie z tym przepisem rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ust. 1 oraz w art. 10 ust. 1 ZmStrefyEkonU03.

Organ nadzoru zakwestionował zakres zwolnienia zawarty w § 2 ust. 2: Zwolnieniem z ust. 1 objęte są jedynie budynki lub ich części posadowione na nieruchomości stanowiącej własność przedsiębiorców, związane z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą (…).

W ramach oceny prawnej ww. zapisu zwrócono uwagę na kilka ważnych aspektów.

Po pierwsze podano, że zwolnienie podatkowe to wyłączenie z zakresu podmiotowego danego podatku pewnej kategorii podmiotów (zwolnienie podmiotowe) lub zwolnienie z przedmiotu danego podatku pewnej kategorii sytuacji faktycznych lub prawnych (zwolnienie przedmiotowe).

Po drugie wskazano, że przyjęto, iż w myśl art. 7 ust. 3 w zw. z art. 20b PodLokU rada gminy może, w drodze uchwały, wprowadzić jedynie inne zwolnienia przedmiotowe, a jeżeli uchwała taka przewiduje udzielenie pomocy publicznej, powinna być podjęta z uwzględnieniem przepisów dotyczących pomocy publicznej. Tak więc, zgodnie z powyższą delegacją ustawową, rada gminy może wprowadzić jedynie zwolnienia przedmiotowe. Zwolnienia te mogą dotyczyć wyłącznie przedmiotu, a więc nieruchomości wykorzystywanych do różnego rodzaju działalności. Cechy przedmiotu zwolnienia powinny zostać tak określone, żeby dotyczyły nieoznaczonego indywidualnie podatnika i by nie była możliwa identyfikacja konkretnego podatnika.

Po trzecie zaznaczono, że zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1-3 oraz ust. 3 PodLokU podatnikami podatku od nieruchomości poza osobami fizycznymi, osobami prawnymi, oraz jednostkami organizacyjnymi, w tym spółkami nieposiadającymi osobowości prawnej, będącymi właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, są także posiadacze samoistni nieruchomości lub obiektów budowlanych oraz użytkownicy wieczyści gruntów.

Po czwarte, co najistotniejsze,podkreślono, że ww. zapisy różnicują podatników uprawnionych do korzystania ze zwolnienia, podczas gdy rada jest uprawniona, na podstawie art. 7 ust. 3 PodLokU wyłącznie do ustanawiania zwolnień przedmiotowych. Rada gminy może wprowadzić zwolnienia od podatku od nieruchomości, ale nie może wprowadzać wyłączeń ograniczających krąg podmiotów uprawnionych do uzyskania zwolnień z podatku od nieruchomości w ramach pomocy de minimis, przyjmując kryterium podmiotowe. Wskazane w wymienionych zapisach uchwały warunki zastosowania zwolnienia z podatku od nieruchomości odnoszą się do cech podmiotu – podatnika podatku od nieruchomości, np. podatnika będącego przedsiębiorcą, ale wyłącznie jeżeli formą władania nieruchomością, na której są posadowione budynki lub ich części, jest własność.

Finalnie wskazano, że ww. zapis jest zatem sprzeczny z art. 7 ust. 3 PodLokU.

Podsumowując, ustalenia organu nadzorczego są istotne, choćby z punktu widzenia aktualnej trudnej sytuacji ekonomicznej wielu przedsiębiorców, którzy mają coraz bardziej ograniczone możliwości finansowania wydatków. Rada gminy wprowadzając zwolnienie związane z podatkiem od nieruchomości nie powinna faworyzować właścicieli – przedsiębiorców, a winna uwzględnić wszelkie tytuły prawne uprawniające do dysponowania nieruchomością przez przedsiębiorców.

Źródło: RIO w Olsztynie