W kontekście podanego problematyki odnieść się należy do regulacji prawnych GospNierU.

I tak, na uwagę zasługuje m.in. art. 4 pkt 11 GospNierU, gdzie podano, że ilekroć w ustawie jest mowa o opłacie adiacenckiej należy przez to rozumieć opłatę ustaloną w związku ze wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym budową urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, albo opłatę ustaloną w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości, a także podziałem nieruchomości.

Z art. 98a GospNierU wynika m.in., że jeżeli w wyniku podziału nieruchomości dokonanego na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego, który wniósł opłaty roczne za cały okres użytkowania tego prawa, wzrośnie jej wartość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta może ustalić, w drodze decyzji, opłatę adiacencką z tego tytułu.

Z kolei, w art. 145 GospNierU postanowiono, że wójt, burmistrz albo prezydent miasta może, w drodze decyzji, ustalić opłatę adiacencką każdorazowo po stworzeniu warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo po stworzeniu warunków do korzystania z wybudowanej drogi.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w wystąpieniu pokontrolnym RIO w Poznaniu z 13.10.2022 r. (znak WK-0911/10/2022). W podanym orzeczeniu organ nadzoru dokonał następujących ustaleń:

4. W okresie objętym kontrolą a także w trakcie trwania czynności kontrolnych nie prowadzono postępowań w sprawie określenia opłaty adiacenckiej z tytułu:

1) wzrostu wartości nieruchomości powstałej w wyniku budowy urządzeń infrastruktury technicznej, mimo iż obowiązywała uchwała Nr VI/40/05 Rady Gminy (…..) z 28.9.2005 r. w sprawie ustalenia stawek procentowych opłaty adiacenckiej (ze zmianami);

2) wzrostu wartości nieruchomości w wyniku podziału nieruchomości, mimo iż obowiązywała uchwała Nr VI/42/08 Rady Gminy (……) z 5.9.2008 r. w sprawie ustalenia wysokości stawki procentowej opłaty adiacenckiej naliczanej z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w wyniku podziału nieruchomości.

W argumentacji prawnej RIO wskazała m.in. na art. 30 ust. 1 SamGminU, z którego wynika, że wójt gminy wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Jednocześnie z przepisu art. 144 GospNierU wynika, że właściciele nieruchomości uczestniczą w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej przez wnoszenie na rzecz gminy opłat adiacenckich.

Natomiast w ramach zalecenia pokontrolnego nakazano gminie, aby podejmować na bieżąco działania zmierzające do ustalenia przypadających gminie należności pieniężnych. Obowiązek ten wynika z art. 42 ust. 5 FinPubU, który stanowi, że jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.

Podsumowując, ustalenia pokontrolne RIO są prawnie uzasadnione. Wójt gminy musi gospodarować mieniem z uwzględnieniem obowiązujących przepisów regulujących pobieranie opłaty adiacenckiej.

Źródło: https://bip.poznan.rio.gov.pl