W Dz.Urz. Monitor Polski z 2022 r. pod poz. 767 opublikowano uchwałę nr 135 Rady Ministrów z 15.6.2022 r. w sprawie przyjęcia polityki publicznej pod nazwą Strategia rozwoju usług społecznych, polityka publiczna do roku 2030 (z perspektywą do 2035 r.).

Zgodnie z art. 21e PolRozwojuU polityka publiczna określa w szczególności:

  • wnioski z diagnozy sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, z uwzględnieniem obszarów funkcjonalnych, w tym miejskich obszarów funkcjonalnych przygotowanej na potrzeby tej polityki, w odniesieniu do dziedziny lub obszaru, którego dotyczy ta polityka;
  • cele strategiczne w zakresie tej polityki, z uwzględnieniem średniookresowej strategii rozwoju kraju oraz odpowiedniej strategii, o której mowa w art. 9 pkt 3 … (chodzi tu o inne strategie rozwoju, czyli dokumenty określające podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju, odnoszące się do sektorów, dziedzin, regionów lub rozwoju przestrzennego);
  • kierunki interwencji w zakresie tej polityki, z uwzględnieniem średniookresowej strategii rozwoju kraju oraz odpowiedniej strategii;
  • zasady realizacji tej polityki.

Politykę publiczną przyjmuje Rada Ministrów w drodze uchwały i podlega ona aktualizacji, jeżeli jest to konieczne dla zachowania jej spójności ze średniookresową strategią rozwoju kraju.

Przyjęto więc politykę publiczną pod nazwą Strategia rozwoju usług społecznych, polityka publiczna do roku 2030 (z perspektywą do 2035 r.), która stanowi załącznik do omawianej uchwały. Monitorowanie realizacji strategii powierzono ministrowi zabezpieczenia społecznego, czyli obecnie Ministrowi Rodziny i Polityki Społecznej.

Zwrócono uwagę, że usługi społeczne stanowią coraz ważniejszy element polityki społecznej państwa. Wiąże się to z takimi procesami jak: zmiany demograficzne i starzenie się społeczeństwa, przeobrażenia rynków pracy, wzrost liczby potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu i osób z niepełnosprawnościami, nowe zapotrzebowanie na kompetencje i kwalifikacje, przeobrażenia w obrębie rodziny, nowe formy wykluczenia społecznego, nowe ryzyka socjalne, w tym pandemii i zagrożeń ekologicznych itd.

Usługi społeczne są generalnie dedykowane wszystkim, ale w sposób szczególny tym osobom, które z racji swoich indywidualnych cech i szeroko rozumianych uwarunkowań mogą być narażone na jakikolwiek przejaw wykluczenia społecznego czy dyskryminacji, a w szczególności:

  • dzieci, w tym dzieci z niepełnosprawnościami;
  • osób z niepełnosprawnościami i osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu;
  • osób: w kryzysie psychicznym, starszych, a także w kryzysie bezdomności;
  • wszystkich innych grup zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym.
Ważne

Usługi społeczne trzeba organizować w sposób zapewniający najbardziej przyjazne i optymalne warunki realizacji potrzeb osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Stąd też przyjmuje się, że usługi społeczne w przyszłości powinny odchodzić od nadmiernej instytucjonalizacji, co oznacza rozwój usług środowiskowych w miejscu zamieszkania.

Dokument strategii został przygotowany w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, na podstawie ustaleń i wniosków wypracowanych w ramach zespołu do spraw opracowania strategii deinstytucjonalizacji usług społecznych w Polsce powołanego przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej oraz przy udziale ekspertów. W opracowaniu dokumentu uczestniczyli przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego różnego szczebla.

Podkreślono też, że dokument ten ma charakter programowy i na obecnym etapie nie powoduje skutków finansowych oraz nie stanowi podstawy do ubiegania się o dodatkowe środki finansowe. Jest on wyznacznikiem kierunków priorytetów i działań, które w pierwszej kolejności są finansowane ze źródeł już dostępnych. Nowe działania, wskazane w poszczególnych priorytetach, nie spowodują skutków finansowych dla sektora finansów publicznych, nie ulegnie również zmianie poziom finansowania zaplanowany ze środków budżetu państwa.