W kontekście podanej problematyki na uwagę zasługują stosowne regulacje OchrLokU.

I tak, w art. 21 ust. 3 postanowiono, że:

Zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy powinny określać w szczególności:

1) wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą oddanie w najem lub podnajem lokalu na czas nieoznaczony i najem socjalny lokalu oraz wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą stosowanie obniżek czynszu;

2) warunki zamieszkiwania kwalifikujące wnioskodawcę do ich poprawy;

3) kryteria wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony i umowy najmu socjalnego lokalu;

4) warunki dokonywania zamiany lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz zamiany pomiędzy najemcami lokali należących do tego zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach;

5) tryb rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali zawierany na czas nieoznaczony i najem socjalny lokali oraz sposób poddania tych spraw kontroli społecznej;

6) zasady postępowania w stosunku do osób, które pozostały w lokalu opuszczonym przez najemcę lub w lokalu, w którego najem nie wstąpiły po śmierci najemcy;

6a) warunki, jakie musi spełniać lokal wskazywany dla osób niepełnosprawnych, z uwzględnieniem rzeczywistych potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności;

6b) zasady przeznaczania lokali na realizację zadań, o których mowa w art. 4 ust. 2b.

Zgodnie zaś z art. 4 ust. 2 OchrLokU, gmina, na zasadach i w przypadkach określonych w ustawie, zapewnia lokale w ramach najmu socjalnego i lokale zamienne, a także zaspokaja potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach. Natomiast w art. 23 ust. 2 postanowiono, że umowa najmu socjalnego lokalu, z uwzględnieniem art. 14 ust. 1, może być zawarta z osobą, która nie ma tytułu prawnego do lokalu i której dochody gospodarstwa domowego nie przekraczają wysokości określonej w uchwale rady gminy podjętej na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 2, z uwzględnieniem art. 21b.

W kontekście podanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Wielkopolskiego z 25.5.2022 r. (Nr NP-II.4131.1.147.2022.8), w którym organ nadzoru podważył m.in. zapisy przewidujące, że:

Dopuszcza się zawarcie umowy najmu socjalnego lokalu, na okres jednego roku, z osobami zamieszkującymi na terenie gminy, które utraciły dotychczas zajmowane lokale wskutek klęski żywiołowej lub innego zdarzenia losowego bez konieczności spełnienia przez te osoby kryterium dochodowego określonego w § 4 ust. 2.

W uzasadnieniu organ nadzoru wskazał m.in., że możliwość zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu uzależniona jest od wysokości dochodu gospodarstwa domowego, o czym przesądza przepis art. 23 ust. 2 OchrLokU. Finalnie stwierdzono, że ww. zapisy uchwały zostały wydane z przekroczeniem granic upoważnienia ustawowego wynikającego z art. 21 ust. 3 pkt 1 OchrLokU.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może w ramach zasad wynajmowania lokali, wprowadzać preferencji związanych z zawieraniem umowy najmu socjalnego lokalu, bez konieczności spełnienia podstawowych kryteriów ustawowych.

Źródło: http://edziennik.poznan.uw.gov.pl/GetActPdf.ashx?year=2022&book=0&position=4214.