Analizując podaną problematykę warto przypomnieć, że jednostki sektora finansów publicznych, a taką jest gmina, są zobowiązane do stosowania nie tylko przepisów FinPubU, ale również przepisów ustaw szczególnych, a taką w przypadku gmin jest SamGminU. W pierwszej ze wskazanych ustaw na uwagę zasługuje art. 44 ust. 3-4 FinPubU, z którego wynika, po pierwsze, że wydatki publiczne powinny być dokonywane:
1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:
a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów;
2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;
3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.
Po drugie, jednostki sektora finansów publicznych zawierają umowy, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane, na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
Z kolei, w drugiej z ustaw na uwagę zasługuje art. 46 ust. 3 SamGminU, gdzie postanowiono, że jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej.
Organ kontroli ustalił właśnie, że wspomnianej kontrasygnaty zabrakło na umowie zawartej pomiędzy gminą, a Pocztą Polską, na świadczenie usług pocztowych. Na kanwie tej ostatniej regulacji prawnej w orzecznictwie sądowym akcentuje się, że kontrasygnata stanowi oświadczenie wiedzy skarbnika co do stanu planu finansowego gminy (budżetu) i jest narzędziem dyscypliny budżetowej. Brak jej nie powoduje zatem nieważności oświadczenia woli, chyba że ustawa taką sankcję wyraźnie przewiduje, ale jedynie jej nieskuteczność. Skutkiem braku kontrasygnaty skarbnika nie jest stan bezskuteczności zawieszonej, o jakiej mowa w art. 63 KC (por. wyrok SN z 6.11.2014 r., II CSK 28/14).
Podsumowując, zarzut sformułowany w wystąpieniu pokontrolnym regionalnej izby obrachunkowej jest prawnie uzasadniony. Każda umowa, która może prowadzić do powstania zobowiązania pieniężnego po stronie gminy, wymaga kontrasygnaty skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej. Dotyczy to nie tylko umów stricte zobowiązaniowych np. pożyczki, czy kredytu, ale i umów zawieranych w związku z zapewnieniem ciągłości działania jednostki. Naruszenie w podanym zakresie należy potraktować jako poważne, kwalifikujące się na interwencję ze strony właściwej miejscowo regionalnej izby obrachunkowej.
Źródło: http://www.katowice.rio.gov.pl/
