Wstępnie warto przypomnieć, że jednostki samorządu wszystkich szczebli zajmują się różnymi aspektami związanymi z edukacją publiczną. Przykładowo, jeśli chodzi o gminy, w art. 7 ust. 1 pkt 8 SamGminU postanowiono, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy edukacji publicznej. Rzecz jasna, skonkretyzowanie tych zadań występuje w różnych ustawach branżowych, w tym w PrOśw. Jest zarazem kwestią oczywistą, że wraz z napływem uchodźców, w tym ich dzieci, konieczne będzie zwiększone wydatkowanie środków publicznych samorządowych na szeroko pojęte sprawy edukacyjne, praktycznie na każdym poziomie, od przedszkola, do różnego typu szkół.

W tym właśnie kontekście na szczególną uwagę zasługują niektóre z zapisów wspomnianego projektu ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy (…), które przewidują dodatkowe mechanizmy wsparcia finansowego dla samorządów terytorialnych różnych szczebli. Na uwagę szczególną w tym względzie zasługuje projektowany przepis art. 47 ustawy, który w założeniu przewiduje m.in. zwiększenie rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej o środki pochodzące z budżetu państwa oraz możliwość uzyskania przez jednostki samorządu terytorialnego środków z tzw. Funduszu Pomocy. Powyższe ma potwierdzenie w następujących zapisach projektu

1. W roku 2022 w celu wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w realizacji dodatkowych zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1:

1) rezerwa części oświatowej subwencji ogólnej, o której mowa w art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, może ulec zwiększeniu o środki pochodzące z budżetu państwa;

2) jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymać środki z Funduszu; przepisy art. 28 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego stosuje się odpowiednio.

2. Do podziału środków, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się wyłączenia zadań, o których mowa w art. 28 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Warto zauważyć, że sposób zredagowania ww. zapisów nie gwarantuje automatycznie dodatkowych środków na cele związane z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy. Świadczy o tym użycie pewnych sformułowań np. „może ulec zwiększeniu”, w konsekwencji jest to duża uznaniowość w kwestii przyznania tych dodatkowych środków.

Jakkolwiek by nie oceniać intencji zapisów projektu, to jednak kierunek przepisów jest słuszny. Stworzono bowiem prawne możliwości dofinansowania prowadzenia działań edukacyjnych na każdym poziomie edukacji. To z pewnością korzystna informacja dla samorządów, na których spoczywa realizacja ww. zadań związanych z edukacją dzieci.

Podsumowując, co do zasady, nowe regulacje są słuszne, inna sprawa jak zostaną one zrealizowane w praktyce, o czym będzie można przekonać się w najbliższym czasie.