Składka zdrowotna do końca 2021 r. jest w dużej części odliczana od podatku. Zgodnie z art. 27b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych składka na ubezpieczenie zdrowotne podlega odliczeniu od podatku dochodowego. Składka na ubezpieczenie zdrowotne etatowców wynosi 9% podstawy wymiaru, jednak nie podlega w całości odliczeniu. Odliczeniu podlega jedynie 7,75% podstawy wymiaru, a pozostałe 1,25% niepodlegające odliczeniu ani od podatku ani od dochodu, nie stanowi również kosztu uzyskania przychodu. Od stycznia 2022 r. ulega zmianie mechanizm nie tylko dla pracowników, ale przede wszystkim dla przedsiębiorców, gdzie będzie funkcjonował zupełnie nowy system. W przeciwieństwie do zwiększenia kwoty wolnej do 30 000 zł i podniesieniu drugiego progu podatkowego (PIT 32%) do kwoty 120 000 zł zmiany w składce zdrowotnej są niekorzystne,  co więcej, każda kategoria osób będzie płaciła składkę zdrowotną na odmiennych zasadach.

Składka zdrowotna dla pracowników i zleceniobiorców oraz części samozatrudnionych 

Składka na ubezpieczenie zdrowotne dla pracowników i zleceniobiorców oraz samozatrudnionych rozliczających się na podstawie skali podatkowej wynosić będzie od 1.1.2022 r. 9% podstawy wymiaru wynagrodzenia – jest to zdecydowany wzrost faktycznie opłacanej składki zdrowotnej. Znika możliwość odliczenia części składki od podatku. Od 1.1.2022 r. ubezpieczony nadal będzie opłacał 9% podstawy wymiaru składki zdrowotnej, jednak jako podatnik nie będzie miał prawa odliczenia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Obecnie składka zdrowotna podlega odliczeniu od podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 7,75% podstawy wymiaru, czyli faktycznie kosztuje pracownika tylko 1,25%. W związku ze zmianami ten mechanizm ulega modyfikacji.

W praktyce oznacza to, że każda zarobiona złotówka będzie się wiązała z koniecznością zapłacenia 9 gr. składki zdrowotnej. Dla osób zarabiających powyżej 12 000 zł zmiany związane ze składką zdrowotną będą niekorzystne – ich wynagrodzenie netto będzie niższe. W związku z zastosowaniem ulgi dla klasy średniej – obejmuje ona wynagrodzenia do kwoty 11 141 zł brutto.

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców a podatek liniowy 

Osoby prowadzące działalność gospodarczą i korzystające z podatku liniowego (19%) będą miały bardziej odczuwalną zmianę w ramach składki zdrowotnej. Dotychczas płacili składkę zdrowotną ryczałtowo i znali jej wysokość na cały rok z góry. W 2021 r. miesięcznie wynosiła ona 381,81 zł, z czego efektywnie płacili około 53 zł, ponieważ pozostałą część mogli odliczyć od podatku. Począwszy od 1.1.2022 r. zapłacą oni składkę zdrowotną na poziomie 4,9% swojego dochodu, jednak nie mniej niż 270,90 zł miesięcznie (9% liczone od płacy minimalnej).

Składka zdrowotna dla ryczałtowców

Przedostatnią grupą przedsiębiorców są podmioty, które rozliczają się na zasadzie ryczałtu. W ich przypadku miesięczna składka zdrowotna wynosić będzie ryczałt kwotowy od 300 zł do 900 zł miesięcznie w zależności od tego jaki roczny przychód będą miały tacy przedsiębiorcy:

  • 9% składka zdrowotna liczona z 60% przeciętnego wynagrodzenia (około 300 zł) przy przychodach rocznych do 60 000 zł,
  • 9% składka zdrowotna liczona ze 100% przeciętnego wynagrodzenia (około 500 zł) dla przychodów rocznych do 300 000 zł,
  • 9% składka zdrowotna liczona ze 180% przeciętnego wynagrodzenia (około 900 zł), jeśli przychody roczne są wyższe niż 300 000 zł.

Składka zdrowotna a karta podatkowa 

Ostatnia grupa przedsiębiorców, to osoby prowadzące działalność i rozliczające się na zasadzie karty podatkowej. Warto podkreślić, że od 1.1.2022 r. nie będzie już możliwe rozpoczęcie prowadzenia działalności na tej zasadzie, natomiast wszystkie osoby, które mają kartę podatkową nadal będą mogły ją kontynuować. Składka zdrowotna będzie w ich przypadku liczona jako 9% od minimalnego wynagrodzenia i w 2022 r. wynosić będzie 270 zł 90 gr.