Z podanych regulacji prawnych wynika, że bankową obsługę budżetu jednostki samorządu terytorialnego wykonuje bank wybrany na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych. Zasady wykonywania obsługi bankowej określa umowa zawarta między zarządem jednostki samorządu terytorialnego a bankiem.

Regionalna izba obrachunkowa ustaliła zaś, że umowami dotyczącymi bankowej obsługi budżetu gminy objęto także  instytucje kultury, tj. gminny ośrodek kultury i gminną bibliotekę. 

Takie działanie wójta gminy (jako reprezentanta gminy) okazało się sprzeczne z regulacjami prawnymi DziałKultU. Tamże, na uwagę zasługuje m.in. art. 17 DziałKultU, z którego wynika, że to dyrektor instytucji kultury zarządza instytucją i reprezentuje ją na zewnątrz. Przepis ten zarazem reguluje kwestie składania oświadczeń woli w imieniu ośrodka kultury. Wyraża więc zasadę jednoosobowego kierownictwa i reprezentacji instytucji kultury przez jej dyrektora. Warto także wspomnieć art. 27 DziałKultU. Z postanowień tam zawartych wynika samodzielność prawna instytucji kultury, która gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków, kierując się zasadami efektywności ich wykorzystania. Instytucja kultury może zbywać środki trwałe. Przy zbywaniu środków trwałych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące przedsiębiorstw państwowych. Nadto, podstawą gospodarki finansowej instytucji kultury jest plan finansowy ustalony przez dyrektora, z zachowaniem wysokości dotacji organizatora. Instytucja kultury sporządza plan finansowy zgodnie z przepisami FinPubU.

Powyższe regulacje prawne wyznaczają więc znaczący zakres samodzielności prawnej samorządowych instytucji kultury. Jest tak mimo tego, że jednostki te wchodzą w skład struktury organizacyjnej danej jednostki samorządu terytorialnego.

Warto także przytoczyć fragment z podanego wystąpienia pokontrolnego, w którym izba obrachunkowa stwierdziła, że: Bankowa obsługa budżetu gminy wykonywana przez bank powinna więc dotyczyć tylko budżetu jednostki samorządu terytorialnego i objętych budżetem samorządowych jednostek organizacyjnych. Samorządowe instytucje kultury nie są objęte budżetem gminy i posiadają odrębną osobowość prawną, powinny zatem samodzielnie zawrzeć umowy z bankiem.

Przywołane wyżej wskazówki interpretacyjne podkreślają niezależność instytucji kultury od macierzystej jednostki samorządu terytorialnego. Co ciekawe, inne jednostki organizacyjne gminy, mogą być objęte już wspólnymi inicjatywami, w tym wspomnianą obsługą bankową. Założenie to nie działa jednakże w przypadku samorządowych instytucji kultury. Finalnie izba obrachunkowa nakazała gminie, aby zapewnić bankową obsługę budżetu gminy zgodnie z wymogami określonymi w art. 264 ust. 1 i 2 FinPubU.

Podsumowując, wskazane ustalenia kontrole są doniosłe z punktu widzenia gospodarki finansowej gminy. Gmina powinna je bezwzględnie respektować, co w praktyce sprowadza się do wniosku, że konieczna będzie weryfikacja poszczególnych umów, w celu wyeliminowania z nich postanowień przewidujących obsługę gminnych instytucji kultury. 

Źródło: http://www.katowice.rio.gov.pl/