Regionalna izba obrachunkowa uznała, że przyjęcie takiej uchwały było pozbawione podstaw prawnych z powodu naruszenia art. 220 ust. 1 w związku  art. 216 ust. 2 pkt 3 FinPubU. Dla przypomnienia, z art. 220 ust. 1 FinPubU wynika, że z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona innym jednostkom samorządu terytorialnego pomoc finansowa w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa. Z kolei, w drugim przepisie postanowiono, że wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na zadania przejęte przez jednostki samorządu terytorialnego do realizacji w drodze umowy lub porozumienia.

Regionalna izba obrachunkowa dokonała wszechstronnej oceny legalności wskazanej uchwały rady gminy. W uzasadnieniu wskazano m.in. na istotne znaczenie art. 7 Konstytucji RP, z którego wynika, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. W tym zakresie na uwagę zasługuje m.in. wyrok WSA w Olsztynie z 27.5.2021 r. (II SA/Ol 297/21). Z jego treści wynika m.in., że wyrażona w art. 7 Konstytucji RP zasada praworządności, zgodnie z którą organy władzy publicznej działają w granicach i na podstawie prawa oznacza, że każda norma kompetencyjna musi być tak realizowana, aby nie naruszała innych przepisów ustawy. Zakres upoważnienia musi być zawsze ustalony przez pryzmat zasad demokratycznego państwa prawnego, działania w granicach i na podstawie prawa. Realizując kompetencję, organ musi uwzględniać treść normy ustawowej. Odstąpienie od tej zasady z reguły stanowi istotne naruszenia prawa. Naczelną zasadą prawa administracyjnego jest zakaz domniemania kompetencji. Normy upoważniające powinny być interpretowane w sposób ścisły, literalny. Jednocześnie zakazuje się dokonywania wykładni rozszerzającej przepisów kompetencyjnych oraz wyprowadzania kompetencji w drodze analogii.

W dalszej analizie, regionalna izba obrachunkowa przyjęła, że z ww. regulacji prawnych FinPubU wynika, że pomoc finansowa udzielana jest w formie dotacji, przy czym jej odbiorcą może być inna jednostka samorządu terytorialnego. Nie jest jednak dopuszczalne udzielenie pomocy finansowej w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, stanowiącej aparat administracji rządowej, co wynika z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 18a ust. 1 DrPublU. 

Ponadto regionalna izba obrachunkowa wskazała na alternatywne rozwiązanie tej patowej sytuacji, odsyłając do art. 216 ust. 3 FinPubU. Wynika z niego, że wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego mogą być przeznaczone na realizację zadań wynikających z porozumień, o których mowa w art. 19 ust. 4 DrPublU. Z art. 19 ust. 4 DrPublU wynika natomiast, że zarządzanie drogami publicznymi może być przekazywane między zarządcami w trybie porozumienia, regulującego w szczególności wzajemne rozliczenia finansowe. Zarządcy dróg mogą zawierać także porozumienia w sprawie finansowania albo dofinansowania zadań z zakresu zarządzania drogami z budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Finalnie stwierdzono, że: Analiza treści przepisów art. 216 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, art. 19 ust. 4 ustawy o drogach publicznych oraz art. 3 ust. 6 ustawy o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego prowadzi do wniosku, że podstawą do finansowania lub dofinansowania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego zadań z zakresu zarządzania drogami jest porozumienie, a nie uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

Podsumowując, gmina chcąc przekazać środki finansowe dla GDDKiA, nie może podjąć w tym zakresie specjalnej uchwały o pomocy finansowej w formie dotacji celowej, bowiem nie ma do tego kompetencji. Gmina może jednak przekazać środki finansowe w oparciu o porozumienie zawarte z ww. podmiotem, planując określone środki bezpośrednio w budżecie gminy.

Źródło: https://rio.opole.pl