W Dz.U. z 2021 r. pod poz. 1006 opublikowano ustawę z 15.4.2021 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Z art. 187a ust. 1 ustawy z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 821 ze zm.; dalej: WspRodzU) wynika, że Rada Ministrów może przyjąć rządowy program wsparcia rodzin z dziećmi.

Obecny rządowy program „Dobry start” powstał w 2018 r. i w założeniu twórców jest inwestycją w edukację dzieci. Świadczenie w wysokości 300 zł w ramach wsparcia finansowego dla rodzin z dziećmi w wieku szkolnym przyznaje się na każde uczące się w szkole dziecko, raz w roku – w związku z rozpoczęciem roku szkolnego. Pieniądze wypłacane są bez względu na dochód rodziny.

Z nowego brzmienia art. 187a ust. 2 WspRodzU wynika, że Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki realizacji takiego programu, w tym w szczególności sposób i tryb obsługi świadczeń przyznanych na podstawie tego programu oraz składania wniosku i załączników do wniosku o przyznanie tych świadczeń, uwzględniając potrzebę zapewnienia efektywności tego programu.

Do art. 187a WspRodzU dodano ust. 2a–2e, z których wynika, że w wydanych przez siebie przepisach Rada Ministrów może określić, że:

  • realizacja i obsługa świadczeń przyznanych na podstawie programu, w tym w szczególności: składanie wniosku i załączników do wniosku o przyznanie świadczeń, a także wnoszenie innych pism w sprawie świadczeń, oraz doręczanie decyzji, informacji, postanowień, zawiadomień, wezwań, zaświadczeń i innych pism w sprawie świadczeń – odbywają się wyłącznie w drodze elektronicznej, za pomocą systemów teleinformatycznych określonych w przepisach wydanych przez Radę Ministrów;
  • decyzje, informacje, postanowienia, zawiadomienia, wezwania, zaświadczenia i inne pisma w sprawie świadczeń przyznanych na podstawie programu, opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym, kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną organu realizującego świadczenia albo zamieszcza się w nich imię, nazwisko i stanowisko służbowe osoby upoważnionej do ich wydania.

Składanie wniosku i załączników do wniosku o przyznanie świadczeń na podstawie programu, a także wnoszenie innych pism w sprawie tych świadczeń, doręczanie decyzji, informacji, postanowień, zawiadomień, wezwań, zaświadczeń i innych pism w sprawie świadczeń na podstawie programu, odbywają się wyłącznie w drodze elektronicznej, jeżeli Rada Ministrów tak postanowi w wydanych przepisach wykonawczych.

Jeżeli Rada Ministrów wprowadzi elektroniczne składanie wniosków i wnoszenie pism drogą elektroniczną, wówczas:

  • w tym zakresie nie stosuje się przepisów ustawy z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735);
  • organ realizujący świadczenia przyznane na podstawie programu ma obowiązek zapewnić, w swojej siedzibie, oddziale lub innej wyznaczonej jednostce organizacyjnej, dostępu do środków technicznych umożliwiających złożenie wniosku i załączników do wniosku o przyznanie świadczeń na podstawie programu, wnoszenie innych pism w sprawie tych świadczeń oraz odbiór decyzji, informacji, postanowień, zawiadomień, wezwań, zaświadczeń i innych pism w sprawie tych świadczeń, a także do zapewnienia pomocy przy wnoszeniu i odbiorze tych dokumentów.

Organ może podejmować rozstrzygnięcia w sprawach świadczeń z programu, w tym rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych, w oparciu o wyłącznie zautomatyzowane przetwarzanie danych osobowych, pod warunkiem zapewnienia osobie, której dotyczy podejmowane rozstrzygnięcie, prawa do otrzymania stosownych wyjaśnień co do podstaw podjętego rozstrzygnięcia oraz prawa do uzyskania interwencji ludzkiej, do wyrażenia własnego stanowiska i do zakwestionowania takiego rozstrzygnięcia. W stosunku do rozstrzygnięć następujących w drodze decyzji osoba, której dotyczy decyzja, może skorzystać z tych uprawnień w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Natomiast do rozpoznania spraw sądowoadministracyjnych z zakresu świadczeń z programu jest właściwy wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma miejsce zamieszkania osoba ubiegająca się o świadczenia przyznane na podstawie programu.

Ważne

Dotychczasowe przepisy wykonawcze, czyli rozporządzenie Rady Ministrów z 30.5.2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start” (Dz.U. z 2018 r. poz. 1061 ze zm.), zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych, jednak nie dłużej niż przez 24 miesiące od dnia wejścia w życie nowelizacji, czyli do 3.6.2023 r.

Trzeba w tym miejscu zwrócić uwagę, że 15.6.2021 r., na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pojawiła się informacja, że Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start”, przedłożone przez ministra rodziny i polityki społecznej.

Wynika z niego, że wypłata środków z programu „Dobry start” ma zostać usprawniona. Począwszy od świadczenia dotyczącego rozpoczęcia najbliższego roku szkolnego 2021/2022, pieniądze będzie przyznawał i wypłacał ZUS – w miejsce instytucji gminnych i powiatowych. Wnioski będzie można składać jedynie elektronicznie, a środki będą wypłacane w formie bezgotówkowej, na wskazane konto bankowe.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie 1.7.2021 r.