Kto może skorzystać?

Na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.; dalej: PDOFizU) oraz art. 11 ust. 1 ustawy z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1905 ze zm.; dalej: RyczałtU) z ulgi rehabilitacyjnej mogą skorzystać osoby rozliczające się z podatku:

1) ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych – wynikającego z przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej, z wynajmu prywatnego oraz ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (art. 6 ust. 1, 1a i 1d RyczałtU);

2) na zasadach określonych w PDOFizU z wyłączeniem podatników opłacających:

  • podatek od należności licencyjnych (art. 29 PDOFizU);
  • podatek od dochodów z odsetek, źródeł nieujawnionych i innych (art. 30 PDOFizU);
  • zryczałtowany podatek wg stawki 19% (art. 30a PDOFizU);
  • podatek 19% od zbycia udziałów i instrumentów finansowych (art. 30b PDOFizU);
  • podatek liniowy (art. 30c PDOFizU);
  • podatek od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (art. 30ca PDOFizU).

Zgodnie z art. 26 ust. 7e PDOFizU odliczenia od dochodu bądź przychodu wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, mogą dokonać podatnicy będący osobami niepełnosprawnymi oraz podatnicy mający na utrzymaniu osobę niepełnosprawną.

W przypadku, jeśli odliczenia dokonuje osoba mająca osobę niepełnosprawną na utrzymaniu, to dochody osoby niepełnosprawnej w roku podatkowym nie mogą przekraczać dwunastokrotności kwoty renty socjalnej, o której mowa w ustawie z 27.6.2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1300 ze zm.). Do ustalenia limitu przyjmuje się wysokość renty z grudnia roku podatkowego, którego dotyczy odliczenie (limit na 2020 r. wynosi 14 400 zł). Przy czym do ustalenia tego dochodu nie uwzględnia się:

1) alimentów na rzecz dzieci:

  • małoletnich;
  • bez względu na ich wiek, które otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;
  • do ukończenia 25 roku życia, uczących się;

2) świadczenia uzupełniającego;

3) zasiłku pielęgnacyjnego.

Aby móc dokonać odliczenia osoba, której dotyczy wydatek musi posiadać na podstawie art. 26 ust. 7d i 7g PDOFizU jeden z poniższych dokumentów:

  • orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub
  • decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
  • orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia;
  • orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31.8.1991 r.

Wydatki podlegające odliczeniu

Na podstawie art. 26 ust. 7a PDOFizU odliczeniu podlegają wydatki, bez względu na ich wysokość, poniesione w roku podatkowym na:

  • adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  • przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  • zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
  • zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  • odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
  • odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
  • opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
  • opłacenie tłumacza języka migowego;
  • kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;
  • odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
    – osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego;
    – osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu;
  • odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
    – na turnusie rehabilitacyjnym;
    – w zakładach: lecznictwa uzdrowiskowego, rehabilitacji leczniczej, opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych;
    – na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia.

Odliczeniu, jednak tylko do wysokości limitu podlegają w roku podatkowym wydatki na:

  • opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
  • utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
  • leki – w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo);
  • używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł.

Wykluczenia

Wyżej wymienione wydatki nie podlegają odliczeniu na podstawie art. 26 ust. 7b PDOFizU, jeśli zostały sfinansowane bądź dofinansowane ze środków:

  • środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych;
  • zakładowego funduszu aktywności;
  • Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych;
  • Narodowego Funduszu Zdrowia;
  • zakładowego funduszu świadczeń socjalnych;
  • zwrócone w jakiejkolwiek formie.

Jednak, jeśli w powyższy sposób sfinansowano lub zwrócono tylko część wydatków, to pozostała część podlega odliczeniu.

Odliczyć nie można także, zgodnie z art. 26 ust. 13a PDOFizU wydatków:

  • zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów;
  • odliczonych od dochodów opodatkowanych podatkiem liniowym, o którym mowa w art. 30c PDOFizU;
  • odliczonych od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym;
  • zwróconych podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Udokumentowanie wydatków

Aby móc skorzystać z ulgi należy posiadać dokumenty potwierdzające poniesienie wydatków, zawierające zgodnie z art. 26 ust. 7 pk 4 PDOFizU:

  • dane identyfikujące kupującego;
  • dane sprzedającego;
  • rodzaj zakupionej usługi;
  • kwotę zapłaty.

Wyjątkiem są wydatki na:

  • opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
  • utrzymanie psa asystującego;
  • używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia;

Na podstawie art. 26 ust. 7c nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających wysokość tych wydatków. Jednak podatnik jest zobowiązany do przedstawienia dowodów pozwalających na samo ustalenie prawa do odliczenia, szczególnie:

  • wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
  • okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

Jak wykazać odliczenie z tytułu ulgi rehabilitacyjnej?

Ulga rehabilitacyjna odliczana jest od:

  • dochodu – przez podatników opodatkowanych według skali podatkowej (art. 26 ust. 1 pkt 6 PDOFizU);
  • przychodu – przez podatników opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych (art. 11 ust. 1 RyczałtU).

Kwotę wydatków na cele rehabilitacji oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych należy wykazać w PIT/O w poz. 25 – wydatki podatnika oraz w poz. 26 – wydatki małżonka, a następnie dodać do pozostałych odliczeń z części B i wykazać odpowiednio w poz. 38 i 39.

Następnie sumę odliczeń wykazaną w poz. 38 i 39 PIT/O należy przenieść odpowiednio do:

  • poz. 198 i 198 deklaracji PIT-36;
  • poz. 108 i 109 deklaracji PIT-37;
  • poz. 75 deklaracji PIT-28.