Wykonanie nasadzeń zastępczych jest warunkiem udzielenia zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów. Strona jest w takim przypadku podmiotem zobowiązanym do wykonania decyzji (zezwolenia), w tym warunków wykonania nasadzeń zastępczych, a organ podmiotem uprawnionym do żądania wykonania wydanej decyzji. Organ wydający decyzję ma obowiązek wykonywać czynności potwierdzające wykonanie decyzji i jej warunków, oparte na korespondencji ze stroną, a także oględzinach przeprowadzonych we wskazanym miejscu wykonania nasadzeń zastępczych. Jeżeli przekazaną przez stronę informację organ uznaje za niewystarczającą może wnieść o jej uzupełnienie. Weryfikacja i egzekwowanie obowiązków nałożonych w decyzji ma na celu zapewnienie właściwej kompensacji przyrodniczej. Brak jest podstaw prawnych do wydawania stronie przez organ zaleceń i rekomendacji co do sposobu pielęgnacji wykonanych nasadzeń zastępczych. Zachowanie żywotności nasadzeń zastępczych leży w interesie strony.
Opis sytuacji
Wójt gminy D. przesłał staroście O. zgodnie z treścią ustawy z 16.4.2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 55 ze zm.; dalej: OchrPrzyrodU) informację o wykonanych nasadzeniach zastępczych zgodnie z decyzją z 1.7.2019 r. W piśmie wójt gminy D. nie zawarł informacji jakimi gatunkami dokonano nasadzeń zastępczych i o jakich parametrach. Zatem starosta O. nie ma możliwości na tym etapie weryfikacji, czy nasadzenia zastępcze zostały wykonane zgodnie z decyzją administracyjną.
Komentarz
Zgodnie z art. 83d ust. 2 pkt 1‒6 OchrPrzyrodU, w przypadku uzależnienia wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu od wykonania nasadzeń zastępczych, zezwolenie to określa dodatkowo:
- miejsce nasadzeń;
- liczbę drzew lub wielkość powierzchni krzewów;
- minimalny obwód pni drzew na wysokości 100 cm lub minimalny wiek krzewów;
- gatunek lub odmianę drzew lub krzewów;
- termin wykonania nasadzeń;
- termin złożenia informacji o wykonaniu nasadzeń.
Powyższe elementy zezwolenia stanowią uszczegółowienie warunku wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, w postaci nasadzeń zastępczych.
Zgodnie z art. 11 ustawy z 14.6.1960 r. ‒ Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 256 ze zm.), organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Już więc sama treść decyzji i jej uzasadnienie wskazuje zasadność zastosowanych warunków udzielenie zezwolenia i daje podstawę do egzekwowania ich wykonania, najlepiej bez potrzeby stosowania środków przymusu.
W opisanej w pytaniu sytuacji organ może kierować do strony wszelkie pisma pozwalające na ustalenie prawidłowości wykonania wydanej decyzji i określonych w niej warunków, w tym przypadku gatunków i rozmiarów drzew stanowiących nasadzenia zastępcze. Nie ma też żadnych przeszkód prawnych aby organ przeprowadził wizję terenu – miejsca wykonania nasadzeń zastępczych, co jest szeroko stosowana praktyką organów wydających zezwolenia warunkowane wykonaniem nasadzeń zastępczych.
Przeprowadzenie powyższej wizji, choć nie wynika z OchrPrzyrodU, stanowi narzędzie kontroli decyzji umożliwiające podejmowanie dalszych działań przez organ stosownych do poczynionych ustaleń. W wynikach kontroli NIK uznaje się nieprzeprowadzenie kontroli nasadzeń zastępczych na nieprawidłowość w działaniu organu, uniemożliwiającą zagwarantowanie właściwej kompensacji przyrodniczej.
