Rządowy nowelizacja ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych definiuje bardziej szczegółowo pojęcie zaprzestania działalności. W myśl uchwalonych przez Sejm zmian w ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy marszałek województwa będzie wypłacał, na wniosek pracownika, zaliczkę na poczet niezaspokojonych przez pracodawcę roszczeń z powodu braku środków finansowych w związku z faktycznym zaprzestaniem działalności przez pracodawcę.

Warunki konieczne do uznania zakończenia działalności

O faktycznym zaprzestaniu działalności przez pracodawcę będzie można mówić, jeżeli w okresie trwającym dłużej niż 2 miesiące spełnione zostały łącznie następujące warunki:

1) pracodawca nie prowadził działalności gospodarczej i nie uzyskiwał z tego tytułu przychodów, z wyłączeniem zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej ujawnionej we właściwych rejestrach albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;

2) pracodawca nie przebywał w siedzibie albo w miejscach wykonywania działalności, pomimo wpisu we właściwych rejestrach, albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, lub siedziba pracodawcy, albo miejsca wykonywania działalności zostały z urzędu wykreślone z właściwych rejestrów, albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;

3) pracodawca nie realizował wobec pracowników, ZUS organów podatkowych i rejestrowych obowiązków związanych z uprawnieniami pracowniczymi wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów.

Nowelizacja doprecyzowuje przypadki, w których możliwa będzie wypłata zaliczek na poczet niezaspokojonych przez pracodawcę roszczeń pracowniczych

Zmienione przepisy umożliwią wypłatę należnego pracownikowi ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy nie tylko za rok, w którym ustał stosunek pracy, ale również za rok poprzedzający. Wypłata świadczenia związanego z ekwiwalentem za urlop wypoczynkowy, według nowej propozycji będzie możliwa również, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące po dacie niewypłacalności.

Wydłużone zostaną okresy referencyjne między rozwiązaniem stosunku pracy a datą niewypłacalności pracodawcy – z 9 do 12 miesięcy. Dzięki tej zmianie ochroną objęte zostaną osoby, w przypadku których uprawnienie do świadczenia nie mieściło się w przyjętych dotychczas okresach referencyjnych. Zmiana ta spowoduje rozszerzenie ochrony roszczeń pracowniczych.

Nowelizacja ustawy przewiduje uporządkowanie i usprawnienie trybu wypłaty świadczeń przez wojewódzkie urzędy pracy

W stosunku do tych samych pracowników danego pracodawcy, te same zaległe świadczenia pracownicze mające charakter jednorazowy, będą mogły być wypłacone tylko raz, a zaległe świadczenia okresowe, w tym wynagrodzenie – za okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Ponadto zaproponowano, aby przy wypłacie świadczeń podstawę stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie obowiązujące w dniu złożenia wykazu lub wniosku o wypłatę świadczeń.

W przypadku odmowy wypłaty przez marszałka województwa świadczeń lub zaliczki, wnioskodawca będzie miał 30 dni na podjęcie środków prawnych przed sądem pracy. Termin ten będzie się liczył od daty doręczenia zawiadomienia o odmowie wypłaty. Obecna możliwość odwołania się do sądu pracy w każdym czasie (nawet w ciągu kilku lat od odmowy wypłaty) powoduje – w przypadku przegrania sporu przez marszałka województwa – konieczność zaspokojenia roszczenia wnioskodawcy wraz z wysokimi odsetkami ustawowymi.

W myśl znowelizowanych przepisów, ochroną roszczeń pracowniczych objęte zostaną również osoby zatrudnione u pracodawcy, takie jak: małżonek pracodawcy, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione, rodzice, macocha, itd. Osoby te były dotychczas wyłączone z ochrony, ponieważ mogły mieć wpływ na działalność osoby fizycznej prowadzącej własną firmę.

Wypłata składek na ubezpieczenia społeczne należnych od pracodawców na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych możliwa będzie jedynie przy wypłacie z Funduszu należnych świadczeń pracowniczych

W kwestii dotyczącej kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia stanowiącego podstawę naliczenia należnych świadczeń pracowniczych nowelizacja przewiduje, że będzie to przeciętne miesięczne wynagrodzenie obowiązujące w dniu złożenia wykazu bądź wniosku do marszałka województwa.

Nowelizacja wprowadza również zmianę w art. 35 ustawy z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zmiana polega na zwolnieniu z opłat stosunkowych w sprawach z zakresu prawa pracy dotyczących dochodzenia zwrotu należności powstałych w wyniku realizacji przepisów z zakresu ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 tys. zł.

Omawiana nowelizacja ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych trafiła teraz do prac w Senacie.