Stan faktyczny

We wrześniu 2015 r. wojewoda zachodniopomorski wydał zarządzenie zastępcze, w którym orzekł o wygaśnięciu mandatu przewodniczącej Rady Gminy Rewal. Wojewoda stwierdził, że radna nie zrezygnowała z funkcji pełnomocnika podmiotu, prowadzącego działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia gminy. Do takiej rezygnacji zobowiązuje radnych art. 24f ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446; dalej: SamGminU), który stwierdza, że: „Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności”.

W odpowiedzi na wezwanie wojewody przewodniczący Komisji Rewizyjnej Gminy zapewnił, że 22.2.2015 r. przedsiębiorcy cofnęli radnej wszystkie pełnomocnictwa, a 28.2.2015 r. kobieta wystąpiła ze spółki. Wojewoda ustalił jednak, że 24.4.2015 r. radna wystąpiła jako pełnomocnik, a wnioski o wykreślenie wpisu o pełnomocnictwie z CEIDG złożono dopiero 25.5.2015 r., a więc po upływie ustawowego trzymiesięcznego terminu.

Ponadto radna miała możliwość – i z niej skorzystała – wpływania na działalność gminy w interesie spółki – jako Przewodnicząca Rady Gminy 30.1.2015 r. wystosowała pismo, w którym zobowiązywała Wójta Gminy do przedstawienia propozycji uchwały w sprawie dzierżawy nieruchomości oznaczonej nr […] o pow. [..] m2 położonej przy ul. […].

Stanowisko WSA

W ocenie WSA w Szczecinie, który rozpatrywał tę sprawę w I instancji (sygn. akt II SA/Sz 1350/15, Legalis), do zastosowania sankcji z art. 24f SamGminU nie jest konieczne, aby pełnomocnik (radny) uczestniczył bezpośrednio w zarządzaniu działalnością gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego. Wystarczający jest fakt, że radny jest pełnomocnikiem z woli podmiotu, a to już rodzi potencjalny konflikt interesów i sytuację potencjalnie korupcyjną (WSA podkreślił, że ten przepis ma charakter antykorupcyjny, a radny jest osobą zaufania publicznego, która nie może czerpać korzyści majątkowych czy osobistych).

Stanowisko NSA

Takie samo stanowisko przyjął NSA w wyroku z 21.6.2016 r. (sygn. akt II OSK 924/16, Legalis). Sąd wskazał, że zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej nie jest tożsame z jej zaprzestaniem, gdyż w trakcie takiego zawieszenia radny i tak może podejmować czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

ORZECZNICTWO

1) Stanowisko MSWiA z 22.12.2009 r. (BMK-0660-2016-e:2478/2009): ustawodawca – nakazując „zaprzestanie” prowadzenia działalności gospodarczej – obliguje jednocześnie do wykreślenia jej z ewidencji (rejestru). W konsekwencji samo „zawieszenie” działalności gospodarczej (wpis do ewidencji informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej) nie jest wystarczające i nie czyni zadość obowiązkowi zaprzestania jej prowadzenia. Wymóg ten jest zatem równoznaczny z jej wyrejestrowaniem.

2) Wyrok WSA w Olsztynie z 19.11.2009 r. (sygn. II SA/Sz 1076/09) : „Zdaniem Sądu nie ulega wątpliwości, że zaprzestanie prowadzenia działalności musi polegać na podjęciu rzeczywistych działań, takich które nie wywołują żadnych wątpliwości, co do intencji radnego. W przedmiotowej sprawie musiałoby być to: wystąpienie ze spółki, rozwiązanie spółki i aneks do umowy dzierżawy. Nie ulega wątpliwości, że wyżej wymienionych dokumentów skarżący nie przedstawił”.

3) PRZECIWNIE: wyrok NSA z 15.11.2005 r. (sygn. II OSK 172/05): „Jeżeli bowiem w dacie podejmowania przez Radę Miasta Racibórz uchwały w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego, W. Z. prowadził działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej bez wykorzystania mienia komunalnego [faktyczne zawieszenie z powodu remontu siedziby – przyp. aut.], to niezależnie od jego domniemanych zamiarów zmiany tego stanu rzeczy, nie zostały spełnione przesłanki z art. 24f ust. 1 i 1a ustawy o samorządzie gminnym, uzasadniające stwierdzenie wygaśnięcia mandatu radnego”.