Podział na regiony gospodarki odpadami komunalnymi ma miejsce w wojewódzkich planach gospodarki odpadami (art. 35 ust. 4 ustawy z 14.12.2012 r. o odpadach; t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 21 ze zm.; dalej: OdpadyU). Zaliczenie gminy do jednego konkretnego regionu nie oznacza jednak, że jest to stan nieodwracalny. W praktyce okazało się bowiem, że obecne podziały nie zawsze odpowiadają występującym w terenie uwarunkowaniom faktycznym. Zarówno dla podmiotów zajmujących się zagospodarowaniem odpadów komunalnych, jak i gmin odpowiedzialnych za zorganizowanie systemu ich odbierania istotne jest ustalenie, w jakim regionie gospodarki odpadami się znajdują.
Minimalne kryteria wyznaczania regionów gospodarki odpadami komunalnymi to:
1) obszar sąsiadujących ze sobą gmin liczących łącznie co najmniej 150 tys. mieszkańców i obsługiwany przez instalacje, o których mowa w art. 35 ust 6 OdpadyU;
2) obszar gminy liczącej powyżej 500 tys. mieszkańców.
Jeżeli w konkretnym przypadku występują przesłanki uzasadniające zmianę granic regionów, to zarówno:
1) gminy wchodzące w skład poszczególnych regionów, jak i
2) podmioty eksploatujące instalacje
– mogą występować z taką inicjatywą do sejmików województwa, wskazując jakie przesłanki za tym przemawiają. Należy też sprawdzić, czy w proponowanym kształcie nowe regiony będą spełniały minimalne wymagania formalne.