Rola wójta w przedmiocie gospodarki wodnej

Wyznaczanie części nieruchomości umożliwiających dostęp do wód – art. 233 ust. 2 PrWod

W myśl powołanej regulacji właściciel nieruchomości przyległej do wód objętych powszechnym korzystaniem jest obowiązany zapewnić dostęp do wód w sposób umożliwiający to korzystanie – części nieruchomości umożliwiające dostęp do wód wyznacza wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji. Właścicielowi nieruchomości przysługuje odszkodowanie z budżetu gminy, na warunkach określonych w art. 469 PrWod (art. 233 ust. 3 PrWod).

Każdemu przysługuje prawo do powszechnego korzystania z publicznych śródlądowych wód powierzchniowych, morskich wód wewnętrznych oraz z wód morza terytorialnego, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej (art. 32 ust. 1 PrWod).

Zmiana stanu wody na gruncie – art. 234 ust. 3 PrWod i art. 235 ust. 2 PrWod

Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, z urzędu lub na wniosek, w drodze decyzji, nakazuje właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom, ustalając termin wykonania tych czynności (art. 234 ust. 3 PrWod). Postępowanie to zostało szczegółowo omówione w procedurze dotyczącej decyzji w sprawie naruszenia stosunków wodnych.

Właściciele gruntów mogą, w drodze pisemnej ugody, ustalić zmiany stanu wody na gruntach, jeżeli zmiany te nie wpłyną szkodliwie na inne nieruchomości lub na gospodarkę wodną, przy czym ugoda nie może dotyczyć wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi (art. 235 ust. 1 PrWod). Ugodę wykonuje się po jej zatwierdzeniu, w drodze decyzji, przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (art. 235 ust. 2 PrWod).

Opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej – art. 272 ust. 24 PrWod i art. 273 ust. 6 PrWod

Wysokość opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m² robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, wyrażonej w m² wielkości utraconej powierzchni biologicznie czynnej oraz czasu wyrażonego w latach (art. 272 ust. 8 PrWod). W myśl art. 272 ust. 22 PrWod wysokość tej opłaty ustala wójt, burmistrz lub prezydent miasta oraz przekazuje podmiotom obowiązanym do ponoszenia opłat za usługi wodne, w formie informacji, zawierającej także sposób obliczenia tej opłaty.

Jeżeli podmiot obowiązany do ponoszenia opłaty za usługi wodne zaniechał wykonania obowiązku zapłaty, wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa wysokość opłaty w drodze decyzji (art. 272 ust. 24 PrWod). Decyzja tego organu wydawana jest również w przypadku nieuznania reklamacji (art. 273 ust. 6 PrWod). Od tej decyzji nie przysługuje odwołanie, tylko skarga do sądu administracyjnego (art. 273 ust. 8 PrWod).

Reklamację składa się do właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia otrzymania informacji z art. 272 ust. 22 PrWod (art. 273 ust. 2 PrWod).

Obowiązki sprawozdawcze

Wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast oraz inne wskazane podmioty, w zakresie swojej właściwości, sporządzają roczne sprawozdania z realizacji działań zawartych w planach gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, planach zarządzania ryzykiem powodziowym, programie ochrony wód morskich, za rok poprzedni i przekazują te sprawozdania ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wodnej w terminie do dnia 28 lutego roku następnego (art. 328 ust. 1 i 2 PrWod).

W myśl art. 89 ust. 1 PrWod gminy przedkładają Państwowemu Gospodarstwu Wodnego Wody Polskie (PGW WP) corocznie, nie później niż do dnia 28 lutego, sprawozdania z realizacji krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych za rok ubiegły, m.in. zawierające informacje o stanie wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej, oczyszczalnie ścieków komunalnych oraz indywidualne systemy oczyszczania ścieków. W przypadku gdy gmina nie przekaże tego w terminie, PGW WP wzywają gminę do jego przekazania w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, jednocześnie informując gminę o sankcji za naruszenie tego obowiązku (art. 89 ust. 1a PrWod). Większość gmin spełnia swój obowiązek po ustawowym terminie albo o nim zapomina (Art. 89 PrWod Filipek/Michalski/Soberski 2022, wyd. 1/Krzysztof Filipek).

Na potrzeby aktualizacji krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych właściwa gmina, na której obszarze została wyznaczona aglomeracja, przekazuje PGW WP na ich wniosek, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku, wypełnione ankiety (art. 96a ust. 1 PrWod).

W przedstawionych wypadkach ustawodawca posłużył się pojęciem gminy, a nie organu.

Zgodnie z art. 472a ust. 1 pkt 1 i 3 PrWod administracyjnej karze pieniężnej podlega, kto wbrew przepisowi art. 89 ust. 1a PrWod nie przekazuje PGW WP sprawozdania z realizacji krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, o którym mowa w art. 89 ust. 1a PrWod oraz wbrew przepisowi art. 96a ust. 2 PrWod nie przekazuje PGW WP ankiety na potrzeby aktualizacji krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, o którym mowa w art. 96a ust. 2 PrWod.

Kąpieliska

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta prowadzi i aktualizuje ewidencję kąpielisk oraz ewidencję miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli (art. 38 ust. 1 i art. 40 ust. 1 PrWod). Ponadto organ ten uczestniczy w procedurze określenia wykazu kąpielisk zgodnie z regulacją art. 37 PrWod oraz przyjmuje zgłoszenie w sprawie utworzenia miejsca okazjonalnie wykorzystywanego do kąpieli (art. 39 ust. 2 PrWod). Prowadzenie powyższych ewidencji oraz przekazywanie informacji w nich zawartych jest zadaniem z zakresu administracji rządowej (art. 38 ust. 7 PrWod i art. 40 ust. 7 PrWod).

Aglomeracje

Organ wykonawczy gminy co 2 lata dokonuje przeglądu obszarów i granic aglomeracji i w razie potrzeby informuje radę gminy o konieczności zmiany obszarów i granic aglomeracji (art. 92 PrWod). Odnosi się to do aglomeracji o równoważnej liczbie mieszkańców co najmniej 2000, które wyznacza rada gminy w drodze uchwały będącej aktem prawa miejscowego (art. 86 ust. 1 PrWod, art. 87 ust. 1 PrWod). Definicje aglomeracji i „równoważnej liczby mieszkańców” zawarte są w art. 86 ust. 3 pkt 1 i 2 PrWod.

Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne

Projekty planu ogólnego gminy, miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego wymagają uzgodnienia z PGW WP w zakresie dotyczącym zabudowy i zagospodarowania terenu położonego na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią (art. 166 ust. 2 PrWod). Procedura w tym zakresie z udziałem wójta, burmistrza albo prezydenta miasta uregulowana jest w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (m.in. art. 17 pkt 6 lit. „b” tiret jedenaste, art. 53 ust. 4 pkt 11).

Rewitalizacja

Projekt gminnego programu rewitalizacji wymaga uzgodnienia z PGW WP w zakresie dotyczącym zabudowy i zagospodarowania terenu położonego na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią (art. 166 ust. 2 pkt 6 PrWod).

Zgodnie z art. 17 ust. 2 pkt 4 lit. b ustawy o rewitalizacji (tiret szóste) wójt, burmistrz albo prezydent miasta, po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzenia gminnego programu rewitalizacji, przeprowadza konsultacje społeczne projektu tego gminnego programu i w przypadku, gdy jest to uzasadnione specyfiką obszaru rewitalizacji, występuje o zaopiniowanie tego projektu przez właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej PGW WP – w zakresie zagospodarowania obszarów szczególnego zagrożenia powodzią.