Z przeprowadzonej przez Komisję Europejską oceny wynika, że dyrektywy z 2014 r. częściowo osiągnęły zamierzone cele, m.in. poprzez większą jasność i wprowadzenie nowych pojęć, a także uproszczenie i usprawnienie procedur, choć te ostatnie nie przełożyły się na praktyczną elastyczność. Niektóre sektory wykorzystały jednak mechanizmy wzmocnione przez dyrektywy do agregowania popytu. Także wdrożenie e-zamówień wsparło wysiłki na rzecz uproszczenia, nawet jeżeli niektóre z wprowadzonych narzędzi, w szczególności ESPD (JEDZ), nie osiągnęły zamierzonych celów.
W odniesieniu do kwestii konkurencji w zakresie zamówień publicznych w UE dyrektywy z 2014 r. okazały się częściowo skuteczne w jej utrzymaniu. Pomimo że średnia liczba ofert na procedurę spadła z ponad 5 do ponad 3, w przypadku zamówień o wartości powyżej 20 mln euro średnio składano około 9 ofert, a stosowanie procedur otwartych wzrosło do 82%. Odsetek procedur z jednym wykonawcą wzrósł średnio o 3,8%. Co istotne, sektor małych i średnich przedsiębiorców (MŚP) uzyskał większy dostęp do zamówień publicznych, zgodnie z ich ogólnym udziałem w gospodarce, ponieważ dyrektywy zachęciły MŚP do udziału, zapewniając narzędzia ułatwiające podział zamówień na części.
Jeżeli chodzi o bezpośredni udział transgraniczny, pozostawał on stosunkowo stabilny pod względem udziału w rynku, przy czym mniej niż 5 % zamówień udzielono bezpośrednio przedsiębiorstwom mającym siedzibę w innych państwach członkowskich UE lub innych państwach.
Natomiast w zakresie promowania strategicznych zamówień publicznych (ekologicznych, społecznych, innowacyjnych), dyrektywy okazały się częściowo skuteczne. O ile ekologiczne zamówienia publiczne są wdrażane w sposób nierównomierny, to już wdrażanie społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych zyskało na popularności. Z kolei wdrażanie innowacyjnych zamówień publicznych jest w praktyce ograniczone i stanowi marginalną część całkowitej wartości oraz wolumenu zamówień publicznych.
W Raporcie podkreślono, że trudno jest zmierzyć skuteczność dyrektyw z 2014 r. pod względem zarządzania. Skuteczne zarządzanie zamówieniami publicznymi opiera się na dostępności wiarygodnych i porównywalnych danych. Jednak zarówno na szczeblu UE, jak i krajowym, nadal występują powszechne luki w danych i problemy związane z ich jakością. Podważa to przejrzystość i integralność systemu oraz utrudnia zapobieganie korupcji i wykrywanie praktyk zmowy przetargowej, a także ogranicza zdolność państw członkowskich do kierowania zamówieniami publicznymi zgodnie z szeroko zakrojonymi celami politycznymi. Z uwagi na to, że zmiany, które zaszły w ostatnim dziesięcioleciu, zwiększyły złożoność dostosowania zamówień publicznych do strategicznych celów politycznych oraz presji zewnętrznych, takich jak niestabilność geopolityczna i wyzwania technologiczne, profesjonalizacja, w tym posiadanie wysoko wykwalifikowanego personelu w instytucjach zamawiających, stały się coraz ważniejsze.
Ocena potwierdziła, że powyższe cele pozostają bardzo istotne, zwłaszcza biorąc pod uwagę dzisiejsze wyzwania związane z konkurencyjnością. Ważniejsze niż w 2014 r. stały się cele dotyczące uproszczenia przepisów oraz zmniejszenia obciążeń administracyjnych, a także realizacji strategicznych celów politycznych. Wnioski te wskazują, że obecne ramy zamówień publicznych nie są wystarczająco elastyczne, spójne i zorientowane strategicznie, aby skutecznie reagować zarówno na obecne, jak i pojawiające się wyzwania.
Źródło: https://ec.europa.eu/transparency/documents-register/detail?ref=SWD(2025)332&lang=en
