Projekt rozporządzenia w sprawie pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego świadczonego przez urzędy pracy oraz Ochotnicze Hufce Pracy w konsultacjach społecznych

Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Podstawą do wydania komentowanego rozporządzenia jest art. 98 ustawy z 20.3.2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia (dalej: RynekPracyU), który nakłada na ministra właściwego do spraw pracy obowiązek określenia szczegółowych warunków realizacji i sposobów świadczenia pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego przez wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy, a w części dotyczącej pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES także przez Ochotnicze Hufce Pracy (OHP). Określenie warunków dotyczy również zawartości ofert pracy zgłaszanych do bazy ofert pracy (ePraca) oraz minimalną liczbę pracowników realizujących pośrednictwo pracy, w tym pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES i poradnictwo zawodowe.

Założenia projektowanego rozporządzenia

Projektowane rozporządzenie ma zastąpić, w części dotyczącej pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego, obecnie obowiązujące rozporządzenie MPiPS z 14.5.2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji oraz trybu i sposobów prowadzenia usług rynku pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 667). Obowiązujące rozporządzenie, w części dotyczącej pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego, określa w jakich sytuacjach poszczególne usługi rynku pracy powinny być świadczone, w jaki sposób powinny być realizowane oraz jak dokumentowane, a także jakie muszą być zapewnione warunki do realizacji poszczególnych usług. Reguluje także zakres oraz przepływ informacji pomiędzy urzędami pracy zaangażowanymi w realizację danej usługi oraz urzędem obsługującym ministra właściwego do spraw pracy, a także innymi podmiotami określonymi w RynekPracyU. Określa również minimalną liczbę pracowników realizujących pośrednictwo pracy, w tym pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES i poradnictwo zawodowe.

Projekt rozporządzenia określa szczegółowe warunki i sposób świadczenia pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego, warunki w jakich pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe powinno być świadczone, niezbędne wyposażenie stanowisk pracy, konieczność wykorzystania stron internetowych i systemów teleinformatycznych oraz dokumentowania prowadzonych działań. W części dotyczącej pośrednictwa pracy projektowane przepisy regulują kwestie prowadzenia pośrednictwa pracy, które jest skierowane do osób, które korzystają z usług publicznych służb zatrudnienia w celu znalezienia pracy a nie tylko dla uzyskania różnych dodatkowych form pomocy. Wprowadza również przepisy, dzięki którym łatwiej będzie zaktywizować osoby bierne zawodowo.

Większa elastyczność w zakresie świadczenia usługi pośrednictwa pracy

Projektowane rozporządzenie zawiera przepisy wprowadzające większą elastyczność w zakresie świadczenia usługi pośrednictwa pracy, głównie z wykorzystaniem ePraca. Pośrednictwo pracy będzie ukierunkowane przede wszystkim na ułatwienie osobom zarejestrowanym i niezarejestrowanym w urzędzie pracy dostępu do ofert pracy. Pracownicy urzędów pracy będą mogli kontaktować się z pracodawcą w celu przedstawienia informacji o kandydatach do pracy, co ma szczególne znaczenie w kontekście aktywizacji osób biernych zawodowo. Może ułatwiać udział tych osób w procesach rekrutacyjnych pracodawców i jednocześnie wpływać na ich przyspieszenie.

W § 6 ust. 2 projektowanego rozporządzenia uregulowane zostały kwestie dotyczące danych, które są zamieszczane w zgłoszeniu krajowej oferty pracy. Zakres danych niezbędnych podawanych przez pracodawcę w ofercie pracy został ograniczony do informacji istotnych w procesie doboru odpowiednich ofert pracy oraz ważnych z punktu widzenia kandydatów do pracy, tj. danych dotyczących pracodawcy, zgłaszanego miejsca pracy oraz sposobu postępowania z ofertą pracy, w tym okresu jej aktualności. Ponadto zgłoszenie krajowej oferty pracy może zawierać inne dane uzupełniające. Celem regulacji jest uproszczenie i przyspieszenie procesu zgłaszania ofert pracy przez pracodawców oraz usprawnienie przebiegu ich rozpatrywania. Dotychczas obowiązujące rozporządzenie z 14.5.2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji oraz trybu i sposobów prowadzenia usług rynku (Dz.U. z 2024 r. poz. 667) wskazywało na konieczność nieprzyjęcia oferty pracy do realizacji, w sytuacji gdy pracodawca nie uzupełnił w wyniku powiadomienia wszystkich danych wymaganych. Zmniejszenie ich zakresu do podstawowych i najbardziej istotnych informacji ma zachęcić potencjalnych pracodawców do zgłaszania ofert pracy do internetowej bazy publicznych służb zatrudnienia. Informacje dotyczące m.in. ogólnego zakresu obowiązków, systemu wynagradzania, wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia oraz częstotliwość kontaktów z pracodawcą będą stanowiły dane uzupełniające zgłoszenia krajowej oferty pracy.

Nowe przepisy mają uregulować kwestie postępowania z ofertą pracy, w sytuacji braku kandydatów do pracy. Projekt wskazuje na konieczność kontaktu z pracodawcą w sprawie dalszego postępowania z ofertą pracy, w tym informowania o możliwości zmiany wymagań określonych w ofercie pracy. Informacje dotyczące współpracy z pracodawcą będą odnotowywane w systemie teleinformatycznym i będą dotyczyły tylko niezbędnych informacji, w tym ważnych dla nawiązywania stałej współpracy terminów kontaktów z pracodawcą.

Wiodący i dodatkowy powiatowy urząd pracy

Na podstawie § 11 projektu rozporządzenia dla realizacji ofert pracy jest wyznaczany urząd pracy wiodący oraz dodatkowe powiatowe urzędy pracy odpowiedzialne za jej realizację, które wskazuje pracodawca. Zmiana ta będzie szczególnie korzystna dla dużych pracodawców, którzy poszukują kandydatów do pracy w wielu lokalizacjach. Będą mogli oni liczyć na równoczesną realizację oferty pracy przez więcej niż jeden urząd pracy. W takiej sytuacji informacje odnotowywane w systemie teleinformatycznym przez jeden z urzędów pracy będą aktualizować również informacje o ofercie w pozostałych urzędach pracy. Przykładowo, jeśli pracodawca zgłosi ofertę pracy na 6 wolnych stanowisk pracy do 4 różnych urzędów pracy i jeden z tych urzędów uzyska informację od osoby bezrobotnej, że podejmuje ona pracę na jednym z tych 6 wolnych stanowisk, wówczas wprowadzi taką informację do systemu teleinformatycznego, co spowoduje, że liczba wolnych miejsc pracy zmniejszy się do 5 i informacja ta pojawi się w ofertach pracy w pozostałych urzędach pracy oraz w ePracy. Podobnie w przypadku uzyskania informacji/prośby od pracodawcy, że ofertę pracy należy w całości wycofać lub zmienić np. wymagania w niej zawarte (z powodu braku kandydatów). Urząd pracy, który taką informację poweźmie dokona stosownej zmiany w ofercie lub wycofa ją i zmiana ta dokona się w sposób automatyczny również w pozostałych urzędach pracy i w ePracy.

Potwierdzenie zapoznania się̨ z propozycjami odpowiedniej pracy

Projekt rozporządzenia nie nakłada na osoby bezrobotne obowiązków dotyczących potwierdzenia zapoznania się z propozycjami odpowiedniej pracy oraz konsekwencjach odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia tej propozycji. Pozwoli to na lepszą współpracę urzędu pracy z osobami szukającymi pracy i kontaktowanie się z pracodawcami tylko przez faktycznie zainteresowanych pracą kandydatów, a nie tych, którzy przyjęli ofertę pracy z obawy przed utratą statusu bezrobotnego. Takie postępowanie urzędu pracy miało negatywny wpływ na współpracę z pracodawcami i zniechęcało ich do współpracy z urzędami pracy.

Powiatowy urząd pracy w przypadku stwierdzenia, że wśród ofert pracy realizowanych przez ten urząd nie ma ofert pracy dla osoby zarejestrowanej lub osoby niezarejestrowanej jest zobowiązany do zapoznania się̨ z ofertami pracy upowszechnionymi w ePraca oraz innych serwisach z ogłoszeniami o pracy. W związku z powyższym osoby bezrobotne i poszukujące pracy będą mogły skorzystać z pomocy pracowników powiatowych urzędów pracy, również w sytuacji gdy oferta pracy nie jest przypisana PUP do realizacji w ePraca.

Osoby szukające pracy nie będą jednak musiały potwierdzać zapoznawania się z przekazywaną informacją nie później niż w następnym dniu jej przekazania i niezwłocznie informować powiatowy urząd pracy o efektach skorzystania z propozycji pomocy. Oznacza to, że osoby chcące skorzystać z usług oferowanych przez powiatowe urzędy pracy, będą mogły skorzystać z tej pomocy z zastosowaniem mniejszej ilości procedur i wymogów formalnych, co może w konsekwencji prowadzić do częstszych kontaktów osób bezrobotnych i poszukujących pracy z urzędem. Informacje o ofertach pracy będą niezwłocznie przekazywane osobom zarejestrowanym, w szczególności z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych.

Pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES

W części dotyczącej pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES projektowane przepisy określają jakie działania prowadzą wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy a także odpowiednio wojewódzkie komendy OHP oraz centra edukacji i pracy młodzieży OHP.

W zakresie poradnictwa zawodowego projektowane przepisy precyzują realizację form świadczenia poradnictwa zawodowego: porady indywidualne, grupowe, realizowane zarówno bezpośrednio, jak i na odległość. Określają warunki lokalowe zapewniające poufności realizacji poradnictwa zawodowego, wymogi co do kompetencji pracowników urzędów pracy, w tym konieczność posiadania uprawnień do stosowania narzędzi diagnostycznych i psychologicznych, procedury w zakresie dokumentacji realizacji poradnictwa.

Utrzymano regulację dotyczącą szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy prowadzonego w ramach poradnictwa zawodowego. Tak jak dotychczas szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy będą przeznaczone dla osób, które nie posiadają doświadczenia w poszukiwaniu pracy, utraciły motywację w związku z długotrwałym niepowodzeniem w jej poszukiwaniu, chcą powrócić na rynek pracy po długim okresie braku aktywności zawodowej.

Usunięcie części przepisów

W zakresie pośrednictwa pracy w ramach sieci EURES zmiany polegają na przeniesieniu części obecnie obowiązujących przepisów z poziomu rozporządzenia do RynekPracyU. Przenoszone przepisy dotyczą zasad przygotowania Krajowego Planu Działań sieci EURES i sprawozdań z jego realizacji oraz zasad monitorowania działań EURES na terenie kraju. Usunięto część przepisów w zakresie współpracy wojewódzkiego urzędu pracy z podmiotami współpracującymi jako konsekwencja ich uchylenia w unijnym rozporządzeniu EURES. Przeniesiono część przepisów dotyczących prowadzenia przez wojewódzki urząd pracy baz danych osób zainteresowanych pracą za granicą z poziomu rozporządzenia na poziom RynekPracyU. Usunięto obowiązek wybierania przez powiatowy urząd pracy co najmniej raz na 14 dni z internetowej bazy ofert pracy prowadzonej przez ministra właściwego do spraw pracy zagranicznych ofert pracy do upowszechniania. Umożliwiono wojewódzkim urzędom pracy przyjmowanie ofert pracy dla obywateli EOG bezpośrednio od pracodawców krajowych, którzy zgłosili te oferty do bazy ofert pracy prowadzonej przez ministra właściwego do spraw pracy ze wskazaniem do dodatkowego upowszechnienia w EOG wybranych przez tych pracodawców i ich upowszechnianie przez sieć EURES w tych państwach. Dodano wojewódzkim urzędom pracy zadanie inicjowania, nawiązywania i podtrzymywanie kontaktów z pracodawcami krajowymi.

Planowane wejście w życie przepisów

Projekt przewiduje, że rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Rozporządzenie przewiduje przepis przejściowy określający sposób postępowania przez urzędy pracy w zakresie rozpoczętych działań w ramach pośrednictwa pracy. Działania rozpoczęte przed dniem wejściem w życie projektowanego rozporządzenia będą kontynuowane na dotychczasowych zasadach.