Nie w każdym przypadku o przyznaniu określonej drodze statusu drogi gminnej będzie decydowała uchwała rady gminy.
Stosownie do art. 1 ustawy o drogach publicznych (dalej: DrPublU), „drogą publiczną” jest droga zaliczona na podstawie DrPublU do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych. Do dróg publicznych zalicza się przy tym m.in. drogi gminne. „Drogą” jest z kolei budowla składająca się z części i urządzeń drogi, budowli ziemnych, lub drogowych obiektów inżynierskich, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 7 Prawa budowlanego, stanowiąca całość techniczno-użytkową, usytuowaną w pasie drogowym i przeznaczoną do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, ruchu osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt (art. 4 pkt 2 DrPublU).
Zaliczenie danej nieruchomości do kategorii dróg gminnych następuje zaś w drodze uchwały rady gminy po zasięgnięciu opinii właściwego zarządu powiatu (art. 7 ust. 2 DrPublU). Również ustalenie przebiegu istniejących dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy. Podjęcie uchwały o zaliczeniu danej nieruchomości do kategorii dróg gminnych skutkuje zaś tym, że dana nieruchomość staje się drogą publiczną, która może być wykorzystywana wyłącznie zgodnie z jej przeznaczeniem oraz ograniczeniami wynikającymi z przepisów DrPublU. Przeznaczeniem drogi jest zaś prowadzenie ruchu drogowego.
Jak wyjaśnia się to przy tym w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, aby droga posiadała status drogi publicznej, musi więc najpierw – co do zasady – zostać zaliczona do takiej kategorii w drodze odrębnej uchwały rady gminy, w trybie art. 7 ust. 2 DrPublU. Nie jest wystarczający w tym względzie zapis MPZP. Bez znaczenia w takiej sytuacji jest także fakt, iż działka wydzielona pod drogę stanowi własność jednostki samorządu terytorialnego (wyr. WSA w Olsztynie z 27.10.2009 r., II SA/Ol 670/09, Legalis).
Odnosząc się przy tym do zagadnienia budowy samej drogi jako budowli i podjęcia uchwały o zaliczeniu tej drogi do jednej z kategorii dróg publicznych, to – jak wyjaśnił to NSA w wyroku z 1.10.2013 r., II OSK 1820/13, Legalis – w zależności od okoliczności, z jakimi mamy do czynienia, samo zakwalifikowanie do określonej kategorii dróg gminnych może nastąpić na podstawie stosownej uchwały rady gminy (miejskiej), co dotyczy dróg już istniejących (art. 7 ust. 2 DrPublU) bądź może nastąpić z mocy samego prawa, w odniesieniu do nowo wybudowanych dróg lub nowo wybudowanych odcinków, leżących w ciągu istniejących dróg publicznych o określonej kategorii (art. 10 ust. 4 i 5 DrPublU). Jak wskazał zaś dalej NSA w postanowieniu z 16.12.2016 r., II OW 75/16, Legalis, przepis art. 10 ust. 4 DrPublU ma charakter lex specialis, rozstrzyga bowiem o zmianie kategorii drogi publicznej z mocy prawa, w sposób całkowicie odmienny od ogólnych zasad przewidzianych w DrPublU i niezależny od woli podmiotów zainteresowanych.
Tak też, w zależności od okoliczności, z jakimi mamy do czynienia, samo zakwalifikowanie do określonej kategorii dróg gminnych może nastąpić na podstawie stosownej uchwały rady gminy (miejskiej), co dotyczy dróg już istniejących (por. art. 7 ust. 2 DrPublU) bądź może nastąpić z mocy samego prawa, w odniesieniu do nowo wybudowanych dróg lub nowo wybudowanych odcinków leżących w ciągu istniejących dróg publicznych o określonej kategorii (por. art. 10 ust. 4 i 5 DrPublU). Nie w każdym więc przypadku o przyznaniu określonej drodze statusu drogi gminnej będzie decydowała uchwała rady gminy (zob. wyr. NSA z 1.10.2013 r., II OSK 1820/13, Legalis).
Oznacza to, że w razie, gdy zastosowanie znajdzie art. 10 ust. 4 DrPublU, zaliczenie nowego odcinka drogi do drogi gminnej nastąpi z mocy prawa, bez konieczności podjęcia uchwały przez radę gminy i uzyskania opinii ją poprzedzającej, wyrażonej z kolei przez zarząd powiatu.
