Możliwość ograniczenia wykonawców z państw trzecich w zamówieniach podprogowych

Wskazuje się w Wytycznych w kontekście wyroku TSUE z 22.10.2024 r. w sprawie C-652/22 Kolin, że również w postępowaniach poniżej progu stosowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający są uprawnieni do decydowania, czy dopuszczają do zamówienia, a jeśli tak, to na jakich zasadach, wykonawców z państw trzecich, z którymi Unia Europejska nie jest związana żadną umową międzynarodową gwarantującą na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych. Dotyczy to również robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw. Zamawiający są także uprawnieni do określenia mniej korzystnych warunków zamówienia, w odniesieniu do robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z państw trzecich, z którymi Unia Europejska nie jest związana żadną umową międzynarodową gwarantującą na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych. Mniej korzystne warunki mogą dotyczyć w szczególności przedmiotu zamówienia, wymagań proceduralnych, czy wymagań związanych z realizacją zamówienia.

Reguły do wykorzystania w zamówieniach podprogowych

W celu określenia procedur, według których będą dokonywane zakupy o wartości poniżej progu stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych, zamawiający publiczni tworzą własne regulacje wewnętrzne, które w praktyce najczęściej przybierają formę regulaminu. Urząd zwraca przy tym w Wytycznych uwagę na zagadnienia i zasady, którymi zamawiający publiczni powinni kierować się przy udzielaniu zamówień o wartości poniżej 130 000 zł oraz przy tworzeniu regulaminów. Kluczowe wskazówki UZP w tym zakresie przedstawia się w poniższej tabeli.

Tabela. Zagadnienia do rozważenia przy ustalaniu w regulaminie reguł udzielania zamówień o wartości mniejszej niż 130 000 zł

Czego dotyczy zagadnienie Wskazówki UZP
Jak dana jednostka funkcjonuje i jaki jest podział zadań zakupowych w ramach jednostki
  • należy się m.in. zastanowić, kto jest (kto będzie) odpowiedzialny za planowanie zakupów, przeprowadzenie procesów zakupowych, czy w jednostce jest dedykowana komórka, która będzie prowadziła procedury i jakiego wsparcia jednostka prowadząca będzie wymagała od innych podmiotów z organizacji
Zasady szacowania wartości zamówienia
  • zamawiający powinien znać zasady szacowania wartości zamówienia wynikające z ustawy Prawo zamówień publicznych i zastosować je do określenia, jaką wartość szacunkową będzie miało jego zamówienie;
  • jeżeli w wyniku przeprowadzonego szacowania okaże się, że wartość planowanego zamówienia jest poniżej progu stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych, jej przepisy nie będą miały zastosowania do udzielenia takiego zamówienia i zamawiający zastosuje swoje regulacje wewnętrzne;
  • należy pamiętać o zakazie dzielenia zamówienia na części oraz zaniżania jego wartości w celu uniknięcia stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych;
  • mając na względzie m.in. transparentność dokonywanych zakupów zaleca się udokumentowanie przez zamawiającego czynności ustalenia szacunkowej wartości zamówienia np. poprzez sporządzenie notatki służbowej lub innych, odpowiednich dokumentów; w regulaminie może być doprecyzowanie, jakie konkretne dokumenty będą u zamawiającego wymagane w tym zakresie
Co zamawiamy i o jakiej wartości, w tym również, czy będą potrzebne różne warianty procedury dla poszczególnych kategorii zakupów (np. wartościowe, rodzajowe)
  • jeżeli podjęta zostanie decyzja o wprowadzeniu progów kwotowych w regulaminie – należy oznaczyć te kwoty i zdefiniować procedury; tj. ustalić warianty procedury dla takich zamówień, odnoszących się do wartości zamówień, tj. procedury dedykowanej dla zakupów o bardzo małej wartości i innej dla zakupów, których wartość jest większa. Dla zamówień o najniższej wartości można w regulaminie ustalić elastyczne metody zakupu ograniczające formalności, czy nawet liczbę podmiotów ubiegających się o zamówienie, np. można wskazać obiektywne czynniki udzielenia zamówienia jednemu wykonawcy czy wybranym przez siebie wykonawcom bez upublicznienia ogłoszenia. Nie jest przy tym wykluczone, że zamawiający podejmie decyzję, że do zamówień o najmniejszej, określonej przez niego wartości nie będzie stosował procedur z regulaminu, tylko dokona zakupu bezpośredniego – „od ręki”. Można również rozważyć modyfikację procedury nie tylko z uwagi na wartość, ale również z uwagi na rodzaj zamówienia (np. inny wariant dla robót budowlanych, a inny dla dostaw i usług);
  • jeżeli podjęta zostanie decyzja o ustaleniu kwoty, poniżej której nie będzie stosowana procedura – również zasadne jest oznaczenie tych kwot i określenie sposobu udokumentowania takiego zakupu
Jak będą upubliczniane informacje o zamówieniu
  • jako dobrą praktykę UZP rekomenduje wdrożenie informowania o zamówieniu na stronie internetowej zamawiającego (w oznaczonym, łatwo dostępnym miejscu, tak, aby nie było konieczności czasochłonnego przeszukiwania strony w poszukiwaniu tej informacji) oraz w BZP wykorzystując do tego celu Ogłoszenie dotyczące zamówienia, dla którego nie ma obowiązku stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych;
  • jako dobrą praktykę wskazuje się także informowanie wykonawców o wyniku postępowania, tj. czy wybrano ofertę, czy też unieważniono postępowanie; Skierowanie takiej informacji do podmiotów, które ubiegały się o zamówienie, jest pożądane, ponieważ w ten sposób otrzymają informację zwrotną odnośnie do ich udziału w procedurze.
Czy będą przewidziane odstępstwa od zapisów regulaminu
  • należy rozważyć, czy zamawiający przewiduje odstępstwa od stosowania regulaminu – jeżeli tak, to jakie; Powinno to mieć jednak miejsce w ściśle określonych sytuacjach i zamawiający nie powinien takiej możliwości nadużywać;

Przykładowo, przypadki odstąpienia od obowiązku stosowania procedur z regulaminu mogą obejmować:

  1. konieczność usunięcia awarii (np.: urządzeń technicznych, infrastruktury technicznej, instalacji),
  2. skutki zdarzeń losowych,
  3. szczególny charakter zamówienia gdy realizacja zamówienia może nastąpić wyłącznie przez jednego wykonawcę,
  4. zamówienia mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę, w przypadku udzielania zamówienia w zakresie działalności twórczej lub artystycznej;
  5. bardzo niska (określona) wartość zakupu.

 

  • jeżeli wyjątki takie zostaną przewidziane, w regulaminie należy określić sposób, w jaki tego typu zakup powinien być dokonany (np. zamawiający dokonuje zakupu bezpośredniego); Udzielenie takiego zamówienia powinno być stosownie udokumentowane np. w postaci notatki służbowej.
Czy będą tworzone załączniki do regulaminu w postaci wzorów dokumentów wykorzystywanych w procedurze zakupowej Wytworzenie wzorów pozwala na ujednolicenie dokumentacji i wspiera nadzór zamawiającego nad procedurami zakupowymi.
Zakończenie postępowania
  • regulamin udzielania zamówień publicznych powinien przewidywać możliwe warianty zakończenia procedury zakupowej m.in. dotyczący wyboru najkorzystniejszej oferty i udzielenia zamówienia; w regulaminie można doprecyzować, czy i jakie dokumenty będą wymagane;
  • warto wskazać także ewentualne okoliczności uzasadniające zakończenie procedury zakupowej bez podpisania umowy/zlecenia zamówienia (unieważnienie procedury/zakończenie bez wyboru oferty)

W ramach przyczyn unieważnienia procedury zakupowej można przykładowo wskazać:

  1. brak ofert,
  2. sytuację, w której cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę, którą zamawiający może przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia,
  3. sytuację, gdy złożone oferty nie spełniają wymagań ofertowych.

Źródło: https://www.gov.pl/web/uzp/wytyczne-i-dobre-praktyki-dotyczace-tzw-zamowien-podprogowych (dostęp: 16.6.2025 r.)

Sektor publiczny – Sprawdź aktualną listę szkoleń Sprawdź