W kontekście podanej problematyki na uwagę zasługują regulacje art. 21 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3 OchrLokU, z których wynika, że rada gminy uchwala zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy, w tym zasady i kryteria wynajmowania lokali, których najem jest związany ze stosunkiem pracy, jeżeli w mieszkaniowym zasobie gminy wydzielono lokale przeznaczone na ten cel.
Nadto, zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy powinny określać w szczególności:
1) wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą oddanie w najem lub podnajem lokalu na czas nieoznaczony i najem socjalny lokalu oraz wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą stosowanie obniżek czynszu;
2) warunki zamieszkiwania kwalifikujące wnioskodawcę do ich poprawy;
3) kryteria wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony i umowy najmu socjalnego lokalu;
4) warunki dokonywania zamiany lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz zamiany pomiędzy najemcami lokali należących do tego zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach;
5) tryb rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali zawierany na czas nieoznaczony i najem socjalny lokali oraz sposób poddania tych spraw kontroli społecznej;
6) zasady postępowania w stosunku do osób, które pozostały w lokalu opuszczonym przez najemcę lub w lokalu, w którego najem nie wstąpiły po śmierci najemcy;
6a) warunki, jakie musi spełniać lokal wskazywany dla osób niepełnosprawnych, z uwzględnieniem rzeczywistych potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności;
6b) zasady przeznaczania lokali na realizację zadań, o których mowa w art. 4 ust. 2b.
W kontekście podanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z 6.5.2022 r. (Nr 75/2022; http://edzienniki.bydgoszcz.uw.gov.pl/). W podanym orzeczeniu organ nadzoru podważył zapis o treści: Dwukrotna nieuzasadniona odmowa przyjęcia oferty zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony lub najmu socjalnego lokalu, skutkuje skreśleniem jej z listy wnioskodawców oczekujących na zawarcie umowy najmu lokalu z mieszkaniowego zasobu gminy.
W ocenie prawnej organ nadzoru zwrócił uwagę na kilka kwestii:
1) uchwała w sprawie zasad wynajmowania lokali winna kompleksowo i szczegółowo regulować wskazane w powyższym upoważnieniu ustawowym kwestie, w sposób dostosowany do zindywidualizowanych potrzeb danej społeczności lokalnej;
2) organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może zawrzeć w przedmiotowej uchwale dodatkowe regulacje. Nie oznacza to jednak dowolności organu w tym zakresie (por. wyrok NSA z 25.6.2010 r., I OSK 732/10). Postanowienia uchwały muszą być bowiem zgodne z Konst oraz przepisami ustaw, w szczególności zawierającymi delegację do podjęcia uchwały;
3) ww. zapis uchwały pozostaje w sprzeczności ze skonkretyzowanym w art. 4 OchrLokU obowiązkiem gminy zaspokajania potrzeb mieszkaniowych członków wspólnoty spełniających kryteria do ubiegania się o lokal z zasobu mieszkaniowego gminy (wyrok WSA w Kielcach z 6.2.2019 r., II SA/Ke 782/18, wyrok WSA w Białymstoku z 30.1.2020 r., II SA/Bk 699/19).
Podsumowując, stanowisko organu nadzoru jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może wprowadzać zapisów umożliwiających wójtowi skreślenia osoby z listy oczekujących na najem lokalu socjalnego z powodu nieuzasadnionej odmowy przyjęcie oferty zawarcia umowy najmu.