Partnerstwo publiczno-prywatne nie było do tej pory wykorzystywane w Polsce zbyt często. W uzasadnieniu do projektu nowelizacji z grudnia 2017 r. można przeczytać, że od 2009 r. do końca czerwca 2017 r. w wyniku wszystkich wszczętych postępowań zawarto jedynie 116 umów na łączną kwotę 5,8 mld złotych, spośród 490, które toczyły się w tym czasie.

W założeniu projektodawców nowelizacja, której tekst został przyjęty w styczniu przez Radę Ministrów, nie zakończy procesu reformowania przepisów dotyczących partnerstwa publiczno-prywatnego.

Zniknie problem trybu wyboru kontrahenta

Jednym z aspektów zmian jest m.in. dostosowanie PartPublPrywU do ZmZamPublU16 oraz nowej KoncesBudU, które wprowadziły do polskiego porządku prawnego rozwiązania zwiększające elastyczność zawierania umów przez sektor publiczny.

Proponowane rozwiązanie zakłada, że w sytuacji wątpliwości, czy wybrać tryb koncesyjny, czy też ZamPublU, podmiot publiczny będzie mógł dokonać wyboru kontrahenta w trybie prawa zamówień publicznych (pierwszeństwo przyznano tym przepisom, jako bardziej restrykcyjnym). Ponieważ proces negocjacji jest bardzo dynamiczny, zmniejszy to ryzyko konieczności powtarzania postępowania, gdy podmiot publiczny (niewłaściwie oceniając perspektywy zawarcia umowy) wszczął postępowanie w trybie ustawy o umowie koncesji, a faktycznie wynegocjowana umowa nie może być uznana za umowę koncesji, która przenosi ryzyko ekonomiczne na partnera prywatnego.

Tylko spółki kapitałowe

Bardzo ważna zmiana obejmie formy prawne, w jakich możliwe będzie realizowanie inwestycji w ramach PPP. Dotychczas było możliwe sięgnięcie po spółkę komandytową lub komandytowo-akcyjną. Po wejściu w życie nowelizacji dostępne mają być wyłącznie spółki kapitałowe.

Zmienione zostaną przepisy dotyczące przystępowania do już istniejących spółek. Dotychczasowe przepisy przewidują, że możliwa jest realizacja przedsięwzięcia PPP tylko w przypadku zawiązania nowej spółki przez podmioty publiczny i prywatny. Projekt nowelizacji zakłada, że podmiot prywatny będzie mógł przystąpić do już istniejącej spółki publicznej – takie rozwiązanie, zdaniem projektodawców, pozwoli obniżyć koszty realizacji przedsięwzięcia w ramach PPP oraz wykorzystać potencjał istniejących spółek.

Projekt zakłada, że zarówno w przypadku przystąpienia podmiotu prywatnego do już istniejącej spółki, jak i powstania nowej osoby prawnej, będą to spółki celowe, które będą istnieć do momentu zakończenia realizowania stosownych inwestycji. W obu przypadkach udział partnera prywatnego, wybranego do realizacji PPP, powinien mieć charakter czasowy, co do zasady nie przekraczający czasu trwania samego partnerstwa – można przeczytać w uzasadnieniu.

Wyjątkowo tylko spółka mogłaby działać również po zakończeniu całego przedsięwzięcia, jeśli w gronie jej wspólników nie ma już partnera prywatnego.

Według zamierzeń twórców nowelizacji wzmocnieniu ma również ulec pozycja podmiotu publicznego w zawiązanej spółce – w odniesieniu do kluczowych decyzji ma być wymagana zgoda wszystkich wspólników lub akcjonariuszy. Docelowo wymogiem jednomyślności ma być:

1) objęte zbycie lub obciążenie nieruchomości albo przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 KC,

2) zawiązanie innej spółki,

3) objęcie albo nabycie udziałów lub akcji innej spółki.

Katalog tych czynności jest ograniczony i na pewno nie są one niezbędne do wykonania umowy o PPP. Te ograniczenia mają na celu zabezpieczenie przed wyprowadzaniem aktywów ze spółki PPP bez zgody podmiotu publicznego i niezależnie od tego, jaką będzie on miał pozycję w spółce.