Od 1.1.2020 r. obowiązuje art. 106b ust. 5 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.; dalej: VATU), zgodnie z którym w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika VAT wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera NIP, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby VAT. Oznacza to, że już w momencie sprzedaży klient musi określić czy kupuje jako podatnik podatku VAT, czy jako konsument.

Przy czym ww. przepisu nie stosuje się do podatników świadczących usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0) – art. 106b ust. 7 VATU.

Faktura uproszczona

Faktura uproszczona nie musi zawierać danych nabywcy, a więc imienia i nazwiska lub nazwy oraz jego adresu, natomiast musi zawierać NIP nabywcy. Faktura uproszczona jest traktowana jak zwykła faktura, która zawiera pełne dane nabywcy. Podatnik może więc w szczególności skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, jak również zaliczyć wydatek do kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli klient kupuje jako podatnik VAT i chce otrzymać fakturę VAT musi:

– przy paragonie do kwoty 450 zł brutto (100 euro) – podać swój NIP przed zakończeniem sprzedaży na kasie fiskalnej. Otrzyma wtedy fakturę wystawioną w formie uproszczonej (czyli paragon z NIP), traktowaną jak zwykła faktura;

– przy paragonie powyżej kwoty 450 zł brutto (100 euro) – podać swój NIP przed zakończeniem sprzedaży na kasie fiskalnej. Na podstawie takiego paragonu z NIP będzie mógł wystąpić do sprzedawcy o wystawienie faktury.

Jeśli klient nie poda NIP do czasu wystawienia paragonu, uznaje się, że dokonuje zakupu jako konsument. Może również wystąpić o wystawienie faktury, jednak sprzedawca wystawi mu wówczas fakturę taką, jak dla konsumentów – bez NIP nabywcy.

Zasady tej zgodnie z art. 15 ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1520) nie stosuje się do sprzedaży zarejestrowanej na kasie fiskalnej przed 1.1.2020 r. Oznacza to, że do paragonu fiskalnego bez NIP, który dokumentuje sprzedaż zarejestrowaną na kasie fiskalnej do 31.12.2019 r., sprzedawca może wystawić fakturę z NIP. Natomiast klient może ją ująć w prowadzonej przez siebie ewidencji dla celów podatkowych.

Dodatkowe zobowiązanie w VAT

Ponadto dodano art. 109a do VATU, zgodnie z którym w przypadku ujęcia w ewidencji przez podatnika czynnego VAT, wystawionej dla niego faktury dotyczącej sprzedaży potwierdzonej paragonem, który nie zawiera NIP, organ podatkowy ustala temu podatnikowi dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze.

W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.

Powyższe nie dotyczy przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej przed 1.1.2020 r.