Ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami i jej wpływ na zamówienia publiczne

Warto wskazać, że za osobę ze szczególnymi potrzebami uważa się – stosownie do art. 2 pkt 3 tej ustawy − osobę, która ze względu na swoje cechy zewnętrzne lub wewnętrzne, albo ze względu na okoliczności, w których się znajduje, musi podjąć dodatkowe działania lub zastosować dodatkowe środki w celu przezwyciężenia bariery, aby uczestniczyć w różnych sferach życia na zasadzie równości z innymi osobami.

W zakresie określonym ustawą zapewnienie dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami jest obowiązkiem podmiotów publicznych, którymi są JSFP, inne państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, tzw. podmioty prawa publicznego, oraz ich związki, a więc de facto obowiązkiem tym objęto zamawiających wymienionych w art. 3 ust. 1 pkt 1−3a ZamPublU. W art. 6 ustawy określono minimalne wymagania służące zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, które obejmują trzy następujące główne obszary:

1. obszar w zakresie dostępności architektonicznej, tj. zapewnienie wolnych od barier poziomych i pionowych przestrzeni komunikacyjnych budynków, instalację urządzeń lub zastosowanie środków technicznych i rozwiązań architektonicznych w budynku, które umożliwiają dostęp do wszystkich pomieszczeń, z wyłączeniem pomieszczeń technicznych, zapewnienie informacji na temat rozkładu pomieszczeń w budynku, co najmniej w sposób wizualny i dotykowy lub głosowy, zapewnienie wstępu do budynku osobie korzystającej z psa asystującego oraz zapewnienie osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji lub ich uratowania w inny sposób;
2. obszar w zakresie dostępności cyfrowej;
3. obszar w zakresie dostępności informacyjno-komunikacyjnej, tj. obsługę z wykorzystaniem środków wspierających komunikowanie się, o których mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z 19.8.2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1824), lub przez wykorzystanie zdalnego dostępu online do usługi tłumacza przez strony internetowe i aplikacje, instalację urządzeń lub innych środków technicznych do obsługi osób słabosłyszących, zapewnienie na stronie internetowej danego podmiotu informacji o zakresie jego działalności – w postaci elektronicznego pliku zawierającego tekst odczytywalny maszynowo, nagrania treści w polskim języku migowym oraz informacji w tekście łatwym do czytania.

W indywidualnym przypadku, jeżeli podmiot publiczny nie jest w stanie, w szczególności ze względów technicznych lub prawnych, zapewnić dostępności osobie ze szczególnymi potrzebami w zakresie dostępności architektonicznej i dostępności informacyjno-komunikacyjnej, jest on obowiązany zapewnić takiej osobie dostęp alternatywny.

Ustawa przewiduje też uruchomienie funduszu dostępności, finansującego takie działania na rzecz dostępności, jak: montaż pochylni, ramp, w budynkach użyteczności publicznej i budynkach wielorodzinnych. Wsparcie z funduszu udzielane będzie w formie pożyczki lub kredytu bankowego (z możliwością częściowego umorzenia) albo dotacji na częściową spłatę kapitału lub odsetek od pożyczek i kredytów udzielanych ze środków innych niż środki funduszu.

Ponadto, co istotne, ustawa zmienia kilka ustaw. W kontekście postępowań o zamówienie publiczne warto wskazać np. na zmiany w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym, w której w art. 21 dodaje się ust. 1a wymagający, aby przy udzielaniu zamówienia publicznego na wykonywanie publicznego transportu zbiorowego, w SIWZ uwzględniać konieczność zapewnienia w środkach transportu rozwiązań technicznych służących zapewnieniu ich dostępności dla osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej.

W świetle dostępnych informacji podmioty publiczne zobowiązane do zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami otrzymają pewnego rodzaju wskazówki w tym zakresie ze strony Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, które przygotowuje poradnik finansowany z unijnego programu Wiedza Edukacja Rozwój.