Jednym z kluczowych warunków zapewnienia bezpieczeństwa sanitarno-epidemiologicznego mieszkańców jest niezakłócony, sprawny odbiór od mieszkańców odpadów, zwłaszcza komunalnych i przekazywanie ich do instalacji zajmujących się przetwarzaniem odpadów, gdzie zostają poddane odzyskowi i unieszkodliwianiu. Wykonywanie tego zadania w warunkach zagrożenia jakie sprawia stan pandemii spowodowanej rozprzestrzenianiem się koronawirusa COVID-19 jest niezwykle trudne i ryzykowne.

Jak podkreślają apelujące organizacje branżowe:

  • gospodarka odpadami jako kluczowy element gospodarki komunalnej realizowanej zarówno przez podmioty samorządowe, jak i prywatne, wymaga ciągłego i kompleksowego świadczenia usługi na wysokim i stabilnym poziomie jakościowym,
  • praca pracowników bezpośrednio zaangażowanych w zbieranie, transport oraz procesy przetwarzania odpadów przy potencjalnej obecności koronawirusa naraża ich na zakażenie pomimo używania środków ochrony osobistej,
  • zmiana zachowań mieszkańców może powodować zmianę w zakresie morfologii odpadów i konieczność dostosowania sposobu odbierania i zagospodarowania odpadów do zmienionych realiów.

Powyższe uwarunkowania zdaniem przedstawicieli branży odpadowej powinny zostać wzięte pod uwagę przy kształtowaniu regulacji prawnych odpowiadających na narastające zagrożenie. Za największe ryzyko w działalności polegającej na odbieraniu i przetwarzaniu odpadów komunalnych wywołane pandemią, branżyści podkreślają:

  • wysokie prawdopodobieństwo zakażenia pracowników materiałem biologicznym zawartym w odpadach dostarczanych do instalacji, oraz powiązany z tym 
  • potencjalny brak możliwości kadrowych i organizacyjnych dla zachowania systematyczności i ciągłości odbioru, transportu i przetwarzania odpadów. 
Ważne
Brak możliwości zapewniania regularnego odbierania, transportu i przetwarzania odpadów nie jest gospodarczym ryzykiem branży gospodarki odpadami ale ryzykiem zdrowotnym całego społeczeństwa.

Postulaty środowiska branżowego są następujące:

  1. Okresowa możliwość weryfikacji stanu zdrowia pracowników przez pracodawcę np. poprzez mierzenie temperatury, przeprowadzenie ankiet dotyczących oceny ryzyka rozprzestrzeniania się korona wirusa wśród pracowników na temat stanu zdrowia i zachowań.
  2. Wdrożenie niestandardowej procedury postępowania z odpadami komunalnymi wytworzonymi w miejscu zidentyfikowanym jako miejsce wystąpienia wirusa/zamieszkania przez osoby zakażone.
  3. Na wniosek podmiotu odbierającego odpady przy akceptacji gminy odstąpienie od nakładania kar lub modyfikacja wymagańw zakresie realizacji pewnych szczegółowych elementów usługi objętych kontraktami realizowanymi w trybie PZP jak np.
    1. Dopuszczenie możliwości czasowej zmiany harmonogramów odbioru odpadów komunalnych;
    2. Możliwość zbierania wszystkich frakcji jednym pojazdem bez zachowania segregacji odpadów na frakcje lub czasowego wstrzymania odbioru odpadów segregowanych (papier, szkło, plastik);
    3. Odstąpienie od nakładania kar za brak terminowego odbioru odpadów komunalnych czy brak stacjonarnych Biur Obsługi Klienta;
    4. Możliwość odbierania odpadów pojazdami z innej gminy lub pojazdami nieposiadającymi wymaganego wyposażenia dodatkowego;
  4. Wyłączenie baz transportujących odpady i instalacji przetwarzania, recyklingu i składowania odpadów z procedur związanych z kwarantanną całych obiektów i co za tym idzie unieruchomieniem takich zakładów w całości a jedynie poddanie odpowiednim procedurom bezpieczeństwa poszczególnych pracowników podejrzanych lub zainfekowanych wirusem.
  5. W sytuacji wstrzymania przyjmowania odpadów przez instalacje przetwarzania, recyklingu czy unieszkodliwiania możliwość tymczasowego magazynowania odpadów w innych miejscach nieposiadających stosownych decyzji lub niezgodnie z tymi decyzjami z zachowaniem podstawowych wymagań ochrony środowiska.
  6. Dopuszczenie do termicznego przetwarzania i składowania bez uprzedniego sortowania i poddawania procesom MBP odpadów komunalnych zbieranych z potencjalnie zagrożonych obszarów, a w związku z tym także przyjmowanie odpadów przez składowiska ponad limit określony w decyzji administracyjnej oraz przekazywanie odpadów przez zakłady przetwarzania objęte kwarantanną w sposób odbiegający od obowiązków określonych w obowiązujących obecnie przepisach prawa oraz posiadanych decyzjach administracyjnych (np. przekazywanie do składowania zmieszanych odpadów komunalnych, wytwarzanie odpadów ponad limity).
Ważne
Proponowane regulacje stanowią przede wszystkim odstępstwa od zasad gospodarki odpadami stosowanymi w warunkach „normalnych”. Zwiększenie elastyczności systemu pozwoliłoby na właściwe reagowanie w dynamicznie rozwijającym się kryzysie.

Pismo wystosowane 12.3.2020 r. do:

Prezydenta RP, Andrzej Dudy

Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego

Ministra Klimatu Michała Kurtyki

Ministra Zdrowia Łukasza Szumowskiego

Minister Rozwoju Jadwigi Emilewicz

Marszałek Sejmu Elżbiety Witek

Marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego

Przewodniczącego Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych

i Leśnictwa Stanisława Gawłowskiego

Przewodniczącego Senackiej Komisji Środowiska Zdzisława Pupy

podpisali:

Sławomir Rudowicz Związek Pracodawców Gospodarki Odpadami

Michał Dąbrowski Polska Izba Gospodarki Odpadami

Tomasz Uciński Krajowa Izba Gospodarki Odpadami

Piotr Szewczyk Rada Przedstawicieli Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych

Magdalena Sułek-Domańska Koalicja ds. Bezpieczeństwa Pracowników Służb Komunalnych